Osmanlı Devleti’nde duraklama dönemi ne zaman başlamıştır, iç ve dış nedenleri nelerdir? Duraklama dönemi padişahları, nedenleri hakkında bilgi.
Osmanlı Devletinde Duraklamanın İç ve Dış Nedenleri
Osmanlı Devletinde Duraklama Devri
Osmanlı Devleti, kuruluşundan 16. yüzyıl sonlarına kadar daima gelişme ve ilerleme içindeydi. Fakat 17. yüzyılın başlarından itibaren bu hızlı gelişim süreci zayıfladı. Sokullu Mehmet Paşa’nın ölümünden başlayıp (1579), XVII. yüzyıl sonuna kadar devam eden döneme Osmanlı tarihinde Duraklama Devri denir. 17. yüzyılda Osmanlı Devleti dış siyasette sınırlarını genişletmek ve mevcut topraklarını korumak için İran, Lehistan, Venedik ve Avusturya ile mücadeleye girmiştir. İç siyasette ise önemli bir mağlubiyet olmasa bile savaşların uzun sürmesi, ekonomik dengelerin bozulması, içte meydana gelen isyan hareketleri bir takım ıslahatların yapılmasına neden olmuştur.
Duraklama Dönemi Padişahları
III. Murat (1574- 1595)
III. Mehmet (1595 – 1603)
I. Ahmet (1603 – 1617)
I. Mustafa (1617-1618)
II. Osman (1618 – 1622)
I. Mustafa (2. kez) (1622 – 1623)
IV. Murat (1623- 1640)
Sultan İbrahim (1640- 1648)
IV. Mehmet (1648 – 1687)
II. Süleyman (1687- 1691)
II. Ahmet (1691 – 1695)
II. Mustafa (1695 – 1703)
DURAKLAMANIN İÇ NEDENLERİ
Osmanlı Devletinin iç dinamizmini etkileyen ekonomik, sosyal, askeri, siyasi ve kültürel değişmeler, duraklamanın iç sebeplerini oluşturur.
Merkezi Yönetimin Bozulması
Tahta çıkan padişahların devlet işlerinde tecrübesizliği ve ordunun başında sefere çıkmamaları Sancağa gönderme usulünün kaldırılması Saray kadınları, saray ağaları ve ulemanın devlet yönetiminde etkili olmaya başlamaları
Önemli devlet makamlarına gelmede yapılan suistimaller
Ekonominin Bozulması
Coğrafi keşiflere bağlı olarak ticaret yollarının değişmesi ve Osmanlı Delveti’nin gümrük gelirlerinin azalması
Ulufe ve culus bahşişlerinin artması
Uzun süren savaşların getirdiği büyük harcamalar
İthalatın artmasına paralel ihracatın azalması ve kapitülasyonların giderek ülke ekonomisini zayıflatması Avrupa’dan yüklü miktarda Osmanlı ülkesine giren altın ve gümüşün enflasyona neden olması Enflasyona bağlı olarak vergilerin artması tarım üretiminin azalması ve şehirlere göçün başlaması. Buna bağlı olarak köylerde toprakların boş kalması
Askeri Alanda Bozulmalar
Kapıkulu asker sayısının usulsüz asker alımlarıyla arttırılması
Yeniçerilerin geçim sıkıntısı bahanesiyle askerlik dışı işlerle uğraşmaya başlamaları Tımarların hakkı olanlara verilmemesi ve buna bağlı olarak tımar sisteminin bozulması Denizcilikle ilgili olmayanların donanmada görevlendirilmeleri
Osmanlı Devleti’nin Avrupa’daki harp teknolojisine ayak uyduramaması
Sosyal Alandaki Bozulmalar
Osmanlı ülkesinde Tımar sisteminin bozulması, Celali isyanları ve nüfus artışı halkın devlete karşı güvenini oldukça sarstı. Köylüler şehre göç etmeye başladılar. Bu durum şehirlerde işsizliği ve güvensizliği beraberinde getirdi.
Eğitimde Bozulmalar
Osmanlı Devleti’nde siyasi, askeri, sosyal ve ekonomik alanlardaki bozulmalar eğitim alanında da kendini gösterdi. Medreselerdeki eğitim çağın ihitayaçlarını karşılayamaz duruma geldi. Pozitif ilimlerde gerileme başladı. İlmi rütbeler hakkı olmayanlara verilmeye başladı. Hatta unvanlar çocuk yaşta verilmeye başlandı. Böylece Beşik Uleması denilen bir sınıf ortaya çıktı.
Eyaletlerin Yönetiminin Bozulması
Merkezi otoritenin zayıflamasıyla birlikte eyaletlerde baş gösteren isyanlar ve rüşvete, iltimasa dayanan tayinler Osmanlı Devleti’ni zor duruma düşürdü.
DURAKLAMANIN DIŞ NEDENLERİ
Osmanlı Devletinin doğal sınırlara ulaşması (Batıda Atlas Okyanusuna, doğuda Kafkas Dağlarına, güneyde ise Büyük Sahra Çölü ve Hint Okyanus’una) Batıda Avusturya, doğuda İran gibi güçlü devletlerin genişlemeyi engellemeleri
Avrupa’da Rönesans ve Reform hareketleri sonucu düşünce hayatındaki gelişmeler ve buna bağlı olarak coğrafi keşiflerin meydana getirdiği ekonomik zenginlik
Avrupalıların Osmanlı Devleti’ne karşı düşmanca tutumları
