Othmar Pferschy kimdir? Avusturya’lı bir fotoğrafçı olan Othmar Pferschy hayatı, fotoğrafları ve çalışmaları ile ilgili genel bilgiler.
Othmar Pferschy Kimdir?
Othmar Pferschy, 1898 yılında Avusturya’nın Graz kentinde dünyaya geldi. Çocukluk yılları Avusturya ve Macaristan sınırı olan Fürstenfeld’de geçti. Muhasebecilik de yaptı, tiyatroyla da ilgilendi. Fotoğrafla ise 1923’ün mayıs ayına kadar Viyana’da yanında çalıştığı Anton Pöpperl sayesinde tanıştı. 1926’da Şark Ekspresi’ne binerek İstanbul’a gelinceye kadar da çeşitli fotoğrafçıları yanında çalıştı.
1926 yılında Türkiye, İstanbul’a geldikten sonra Pera’daki Photo Français’nin sahibi olan ve oldukça tanınan Jean Weinerg’in stüdyosunda çalışmaya başladı. Beş yıla yakın süre burada çalışan Pferschy, zamanın İstanbul’unu başarılı bir şekilde belgeledi.
1931’de Beyoğlu’nda kendi stüdyosunu açtı ama bundan bir yıl sonra, 11 Haziran 1932’de; Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde 2007 sayılı “Türkiye’de Türk Vatandaşlarına Tahsis Edilen Sanat ve Hizmetler Hakkında Kanun” adlı bir yasa kabul edilince Türk vatandaşı olmayanların fotoğrafçılık gibi bazı mesleklerde çalışma yapması yasaklandı. Bunun üzerine İskenderiye’ye gitme kararı aldı. Fakat Türkiye’nin gelişen ve yenileşen yüzünü tüm dünyaya tanıtmak için Matbuat Umum Müdürlüğü’nün (Basın Yayın Genel Müdürlüğü) başına getirilen Vedat Nedim Tör’ün önerisiyle, Pferschy, “Kemalist Türkiye’nin uzman fotoğrafçısı” olarak 1935’ten 1940 yılına kadar Dahiliye Vekaleti Matbuat Umum Müdürlüğü’nde çalıştı.
Türkiye’nin tanıtım dergisi, “La Turquie Kemalist” için Türkiye’yi dolaştı. Yaklaşık 17 bin fotoğraf çekti. II. Dünya Savaşı’nın başlamasıyla beraber ikinci kez askere alındı ve Norveç cephesinde fotoğrafçı olarak yer aldı. II. Dünya Savaşı’nın ardından yeniden kurulan Avusturya’nın vatandaşı olarak 1947 yılında İstanbul’a geri döndü. Aynı yıl başvurmasına rağmen Türk vatandaşlığa kabul edilmedi.
Pferschy Türkiye’de çalıştığı dönemdeki fotoğraflarında; devasa binaları, modern fabrikaları, okulları, üniversiteleri, sağlık kuruluşlarını, sokakları, caddeleri, stadyumları, parkları, meydanları görkemli biçimde görüntüledi. İnsan ve yaşama ilişkin fotoğraflarında ise 19 Mayıs törenlerini, köylüleri, işçileri, ata binenleri, tenis oynayanları, eskrim yapanları, laboratuvarda çalışanları yansıttı. Fakat 1955’te Ankaralı meslektaşlarından onu çok yaralayan bir tehdit mektubu aldı. “2007 sayılı yasa” öne sürülerek iki meslektaşı tarafından ihbar edildi. İhbarlar artınca Othmar Pferschy’nin çalışma izni iptal edilerek ticari fotoğraf çekmesi yasaklandı. İleri gelen kişilerin devreye girmesi ile yalnızca İstanbul’da çalışmasına izin verildi.
1969’da, her zaman “ikinci vatanım” dediği Türkiye’yi sessizce terk etti. 23 Nisan 1984’te Münih’te hayatını kaybetti.
KAYNAK 2
Othmar Pferschy
Othmar Pferschy (d. 16 Ekim 1898, Graz, Avusturya – ö. 7 Nisan 1984, Münih, AFC), Cumhuriyet Türkiyesi’ni fotoğraflarıyla ilk kez çok yönlü olarak belgeleyen ve tanıtan Avusturyalı fotoğrafçı.
Othmar Pferschy tarafından çekilmiş bir İstanbul fotoğrafı
Çocukluğu Avusturya-Macaristan sınırındaki Fürstenfeld’de geçti. I. Dünya Savaşı’nda Avusturya-Macaristan ordusunda askerlik yaptı ve İtalyan cephesinde savaştı. 1926’da İstanbul’a gitti. Orada Photo Français adlı fotoğrafhanenin sahibi Jean Weinberg’in yanında çalıştı. 1935’te Matbuat Umum Müdürlüğü’nde sözleşmeli tanıtma fotoğrafçısı olarak çalışmaya başladı ve arşiv düzenlemekle görevlendirildi. Beş yıl boyunca bütün Türkiye’yi dolaşarak yaklaşık 16 bin fotoğraf çekti.
Bunları Münih’te basılan ve Türkçe, Fransızca, İngilizce, Almanca açıklamalar içeren Fotoğrafla Türkiye (ty) adlı albümde topladı. Yapıtları aynca, Türkiye’yi uluslararası alanda tanıtmak amacıyla yayımlanan La Turquie Ke-maliste dergisinde yer aldı. Atatürk ve İnönü’nün yanı sıra bazı devlet adamlarının da fotoğraflarını çeken Pferschy’nin bazı fotoğrafları pullara basıldı. Bazı başka çalışmaları ise kartpostallarda ve kâğıt paralarda kullanıldı. Pferschy’nin 1939-40’ta New York kentinde düzenlenen “New York Dünya Fuarı” için hazırladığı, fotoğraflardan oluşan bir albümle çeşitli broşürler Türkiye’nin tanıtılmasına yardımcı oldu.
