Ouyang Xiu kimdir ve ne yapmıştır? Ouyang Xiu hayatı, biyografisi, eserleri, kitapları ve siyasi hayatı hakkında bilgi.
Ouyang Xiu
Ouyang Xiu; Wade-Giles yazımında Ouyang hsiu, yazarlık adı zuiweng (d. 1007, Mianyang, Sichuan – ö. 1072, Henan, Çin), Çinli şair, tarihçi ve Song hanedanı döneminde devlet adamıdır. Çin edebiyatındaki sade “eski üslup”u canlandırmış, Çin’in siyasal yaşamını klasik Konfüçyüsçü ilkeler temelinde yeniden düzenlemeye çalışmıştır.
Sichuan’daki Mianyang’da görevli bir yargıcın oğluydu. 1030’daki jinshi (ileri araştırmacı) sınavında birinciliği elde ederek batı başkenti Luoyang’a yargıç olarak atandı. Orada ünlü denemeci Yan Shu ve şair Mei Yaochen’le dostluk kurdu. Bu ilişkiler sayesinde yazar olarak ününü daha da artırdı. “Eski üslup”un sadeliğini ve açıklığını etkin biçimde savunarak sonuçta yeni bir edebiyat akımının doğmasını sağladı.
1034’te, başkent Kaifen’deki İmparatorluk Kütüphanesi’nde karşılaştırmalı metin okuma görevlisi oldu. İki yıl sonra bu görevinden uzaklaştırılarak Hubei ve Hunan’da alt düzeyde bir yargı görevine getirildi. Burada, neredeyse 10. yüzyılın tamamını kapsayan siyasal karışıklıkların tarihi niteliğindeki Xin Wudai shi (Beş Hanedanın Yeni Tarihi) adlı yapıtını yazdı. Bu yapıtında önceki hanedan tarihlerinden farklı olarak siyasal bakımdan dışlanmış kişilerin yaşamlarına da yer verdi.
1043’te Kaifen’e dönerek imparatorluk danışmanı oldu. İmparatorluk görevlisi Fan Zhongyan ve arkadaşlarının reformcu bir hizip kurdukları gerekçesiyle görevden uzaklaştırılmaları üzerine, önemli bir deneme yazarak siyasal gruplar oluşturmanın yapıcı bir tutum olduğunu savundu. Cesareti ve açık sözlülüğüyle İmparator Ren Zong’un güvenini kazanarak onun günlük yaşamının kayıtlarını tutmak ve fermanlarını hazırlamakla görevlendirildi. Ama 1045’te, yıllarca önce yeğeniyle yasalara aykırı ilişki kurmuş olmakla suçlanarak yargılandı. Sonuçta aklanmasına karşın ünü ciddi biçimde sarsıldı. Rütbesi indirilerek’ Anhui’ye gönderildi. Orada çeşitli illerde devlet görevlisi olarak çalıştı. Bu yıllarda şaraba olan düşkünlüğü daha da arttı. Kendine ve inşa ettiği köşke “Yaşlı Sarhoş” adını verdi. Bu arada köşkünü konu alan ve Çin edebiyatının en başarılı yapıtlarından biri sayılan ünlü denemesini yazdı.
1050’de Henan’daki güney başkenti Guide’nin savunma komutanlığına getirildi. Ardından 1054’te yeniden başkente dönerek Hanlin Akademisi’nde bilim adamı olarak çalışmaya başladı. Xing Tang shu (Tang Hanedanının Yeni Tarihi) adlı yapıtını yazmaya başladıktan bir yıl sonra Kuzey Çin’in büyük bir kesimini yöneten Mançuryalı Kitanlara büyükelçi olarak gönderildi. 1057’de devlet memurluğu sınavlarından sorumlu kişi oldu. Sınavlarda “eski üslup”u kullananları geçiriyor, süslü ve yapmacıklı üsluplarda yazanları ise bırakıyordu. Bu uygulamasından dolayı sınavları kazanamayan memur adaylarının saldırısına uğradı. Ama üslup konusundaki yaklaşımını sürdürerek Wang Anshr ve Su Dungpo gibi parlak genç yazarların ünlenmelerini sağladı.
Ouyang 1060’ta Xing Tang shu’nun yazımını tamamlamasının ardından devletin en yüksek kademelerinde görevler üstlendi. Toplumsal, mali ve askeri alanlarda önemli hizmetler yürüttü. Geliniyle ilişki kurduğu yolunda hakkında çıkarılan asılsız iddialar üzerine emekliliğini istediyse de sırasıyla Anhui, Shandong ve Henan’da görevlendirildi. Sonuçta 1071’de, veliahtın başöğretmeni unvanıyla emekliye ayrıldı ve birkaç ay sonra da öldü.
Ouyang bir devlet adamı olarak klasik Konfüçyüs ilkelerini siyasal yaşamda etkin kılmaya çalıştı. Korkusuzca yaptığı eleştirileriyle yetenekli kişilerin yükselmesini ve muhalefet gruplarının oluşmasını sağladı. Han Yu’nun görüşlerini benimseyerek, düzyazı alanında o dönemde egemen olan yapmacıklı ve aşırı süslü üslubun yerine sade ve dolaysız anlatımı etkin biçimde savundu. Böylece guwen denen üslubun doğmasını sağladı. Düzyazı ve şiir öğelerinin bir arada kullanıldığı fu’yu katı kurallardan kurtardı. Gerek fu gerekse daha yeni olan ci (her dizedeki hece sayısı farklı olan şiir biçimi) türünün kusursuz örneklerini ortaya koydu. Bir bilim adamı olarak sonraki yorumlar yerine eski metinleri dolaysız biçimde incelemeye çalıştı. Arkeolojik çalışmalara katkıda bulundu. Resim alanında yeni Wenren manzara resmi okulunun geliştirilmesine yardımcı oldu. Günümüze ulaşan yapıtları arasında tarih kitaplarının yanı sıra çok sayıda şiir, resmi yazı, mektup ve çeşitli küçük parçalar sayılabilir. Kütüphanesinde 10 bin kitap, ayrıca eski dönemlere ait kapsamlı edebiyat ve arkeoloji kayıtları vardı. Ölümünden sonra Wenzhong adıyla ermiş ilan edildi.
