Partisyon Nedir?

0
Advertisement

Partisyon nedir? Partisyon ne demek? Müzikte partisyon ile ilgili olarak genel bilgilerin kısaca verildiği sayfamız.

Partisyon, çoksesli müzikte, bir parçanın aynı anda çalınacak ya da söylenecek bütün partilerini üst üste gösteren nota yazımı. Bir parçada hangi çalgıların bulunduğu, bunlardan hangisinin nerede başlayıp nerede sustuğu partisyonda kolayca izlenir. Tam orkestra partisyonunda çalgıların belirli bir yeri ve sırası vardır. Çalgılar gruplar halinde ve her bir grup kendi içinde ince sesli çalgıdan kalın sesli çalgıya doğru sıralanırlar. Buna göre tam bir orkestra partisyonunda yukarıdan aşağıya doğru tahta nefesli çalgıların (flüt, obua, klarnet, fagot), bakır nefesli çalgıların (korno, trompet, trombon, bazen tuba), vurmalı çalgıların (başta timpani olmak üzere yapıtına göre değişen büyük davul, trampet, zil, çelik üçgen, bazen ksilofon vb), arp, piyano gibi telli çalgıların ve en altta da yaylı çalgıların (birinci ve ikinci kemanlar, viyolalar, viyolonseller ve kontrbaslar) notaları sıralanır. Konçertolarda solo çalgılar, vokal yapıtlarda ise solo ses partisi ya da koro partileri bu sıralamada yaylı çalgıların hemen üstünde yer alır.
Müzik
Böyle tam bir partisyonun piyanonun olanakları alanına indirgenmiş biçimine piyano partisyonu (piyano redüksiyonu, piyano indirgemesi) denir. Bu türlü bir indirgeme tek piyanonun sınırlarını aşıyorsa iki piyano için düzenlenir. Opera, oratoryo vb gibi büyük vokal yapıtların, çalışmayı kolaylaştırmak amacıyla vokal partinin (ya da partilerin) üstte yer aldığı, orkestranın ise piyanoya indirgendiği bir şan-piyano partisyonu kullanılır. Vokal yapıtların partisyonunda ise partilerin standart sıralaması, yukarıdan aşağıya soprano, alto, tenor ve bas biçimindedir. Orkestra şefinin çaldırdığı parçayı partisyondan izlemesine karşılık, çalgıcılar ya da vokalistler yalnızca kendi bölümlerini gösteren ayrı notalardan çalarlar. Bu notaya parti adı verilir ve notasını gösterdiği çalgının adıyla birlikte anılır (örn. klarnet partisi, korno partisi, ikinci keman partisi ya da soprano partisi).

Partisyonlu müzik yazma uygulaması, ortaçağın ortalarında kontrapuntal çoksesli (polifonik) müzik okullarından bu yana kullanıldı. 13. yüzyıl başlarında partisyonun yerini koro defteri aldı. Bir sehpa üstüne konan koro defterinin çevresine kümelenen koronun tümü müziği buradan okurdu. 15. ve 16. yüzyıllarda vokal müzik ve çalgı müziği parçaları parti kitapları biçiminde yayımlanıyordu. Bu kitapların her biri tek bir partinin müziğini içeriyordu. Madrigallerin partileri bazen tek bir yaprak üstünde, her kolunu bir partinin oluşturduğu bir haç biliminde düzenlenerek yayımlanıyordu. Bu da, şarkıcıların dörtgen bir masaya oturarak kendi partilerini okumalarına olanak veriyordu. Bütün partilerdeki ölçü çizgilerinin dikey olarak birleştirildiği ilk modern partisyon biçimi 16. yüzyılda Cipriano de Rore’nin madrigalleriyle Giovanni Gabrieli’nin orkestra müziğinde görüldü.


Leave A Reply