İstanbul Rum Ortodoks Patriklerinden birisi olan Patrik III. Nikolaos hayatı ile ilgili olarak genel ve kısaca bilgilerin yer aldığı sayfamız.
Nikolaos III (ü. 11. yy sonları), 1084-1111 arasında Konstantinopolis (İstanbul) patriği. Nicholas III Grammatikos ya da Grammaticus olarak da bilinmektedir.
Bizans kilise ayinleri için düzenlediği dua metinleriyle de tanınır. İmparator I. Aleksios Komnenos’un Selçuklulara karşı Batı’dan yardım sağlamak amacıyla Papa II. Urbanus’la yaptığı görüşmeler sırasında Nikolaos, papanın Ortodoks bir itikatname benimsemesi koşuluyla iki kilisenin birleşmesinden yana olduğunu bildirdi.
Ortodoks öğreti ve ibadetten her türlü sapmaya karşı çıktı. Manastır düzenine müdahale ederek Yunanistan’daki Aynaroz Dağı cemaatinde disiplini güçlendirdi. Filistin’in en eski manastır kurucularından Aziz Sabas’ın özgün metninden uyarlanan bir manastır tüzüğünün yazarı da büyük olasılıkla Nikolaos’tur.
Nikolaos Balkanlar’daki Bogomilcilik akımının önderi Basileios ile yandaşlarını heretiklikle suçladı. Basileios 1118’de İmparator Aleksios’un buyruğuyla yakılarak öldürüldü.
