Ülkeler Rehberi Peru – Peru ile ilgili bilgi, başkenti, ekonomisi, bayrağı, komşuları, coğrafi konumu hakkında bilgi
Kaynak: pixabay.com
Peru;
- Yüzölçümü: 1.285.216 km2.
- Başkenti: Lima.
- Dil: İspanyolca, Keça, Aymara.
- Din: Hristiyan (% 93 Katolik, % 2 Protestan), doğal dinler.
- Para birimi: 1 yeni sol =100 céntimo.
- Başlıca kentleri: Arequipa, Trujillo, Chiclayo, Callao, Piura, íquitos, Cuzco, Huancayo, Chimbóte.
Güney Amerika’da devlettir. Yüzölçümü açısından, Batı kıyısı Latin Amerika Cumhuriyetleri’nin en büyük, nüfusu açısından (Kolombiya’dan sonra) ikinci büyük ülkesi olan Peru, Kuzeyden Ekvator, Kolombiya, doğudan Brezilya, güneydoğudan Bolivya, güneyden Şili, batıdan Büyük Okyanus ile çevrelenir.
Yüzey Şekilleri;
Peru üç coğrafya bölgesine ayrılır. “Costa”olarak adlandırılan 2.250 km uzunluğundaki kıyısal çöl şeridi, yüzölçümün % 11’ini içerir. Soğuk Peru (Humboldt) Akıntısı, burasını kuru ve görece serin tutar. Andlar’dan kıyılara inen 50’nin üzerindeki ırmaktan ancak 10’u (Ñapo, Tigre, Pastaza Huallaga, Ucayali, Urubamba, Apurimac, Purus, Putomayo) yıl boyu akar. Daha içerlerde “Sierra”, yani kuzeyden güneye uzanan “Cordilleralar” (Andlar), Peru topraklarının % 33’ünü içerir. 6.000 m’nin üstünde 10 doruk (Auzangate 6.384 m; Huascaran 6.768 m; Salocantay 6.271 m; Coropuna 6.425 m; Yerupaja 6.634 m; vb) vardır. Sıradağlar, Bolivya sınırında genişleyerek platoya dönüşür. Buradaki Titicaca Gölü (8.135 km2) dünyanın deniz düzeyinden en yüksek (3.800 m) gölüdür. Üçüncü olarak, Andlar’ın doğu eteklerinde bir orman bölgesi olan “Montana” yer alır. Burası Peru’nun toplam alanının % 56’sını oluşturmakla birlikte, nüfusun ancak % 6’sını içerir. Amazon Havzası’nın yoğun yağmur ormanlarıyla örtülü olan Montana, Amazon’un kolları uzun ırmaklar tarafından derin biçimde parçalanmıştır.
İklim;
Peru kıyıları, Peru Akıntısı nedeniyle, çok kurak ve görece serindir. Lima’da hava sıcaklığı yazın ender olarak 27°C’dir. Sierra’da sıcaklıklar yüksekliğe göre değişir. Yazlar yağışlı, kışlar kuraktır. Yıllık ortalama yağış tutarı 800 mm, sıcaklık ortalaması 21. 5°C olup, küçük mevsim farkları olağandır. Montana, yine küçük mevsim farklarıyla, sıcak ve yağışlıdır. İquitos’ un yıllık sıcaklık ortalaması 31.9°C, yağış tutarı 2.959 mm’dir. Nisan-kasım arası kurak dönemdir. Peru kıyısı açıklarında görülen “El Nino” Akıntısı, önemli ekolojik değişikliklere yol açarken, kıyılara yoğun yağış getirir.
Kaynak: pixabay.com
Bitki Örtüsü ve Hayvanlar;
“Montana”da gerek bitki örtüsü, gerekse hayvan yaşamına tropikal türler egemendir: Kauçuk, kakao, vanilya, maun, sedir, palmiye, okaliptüs, jaguar, maymun, tapir, armadillo, tembel hayvan, alligator, pekari. Irmaklarda timsah, yayın, elektrikli yılanbalığı, piranha, en çok görülen türlerdir. Doğal bitki örtüsü zayıf olan kıyılarda hayvan türleri de kuşlar (martı, karabatak, pelikan) ve sürüngenlerle sınırlıdır (akrepler, bazı örümcekler, çöl sürüngenleri). “Sierra”, çıplak dağlar dışında, savan çayırlarıyla örtülüdür. Lama, alpaka (evcil kullanımlar için işe koşulur), bu bölgeye özgü başlıca hayvanlardır. Ayrıca, dağlarda kara ayı ve akbaba yaşar.
Kaynak: pixabay.com
Ekonomi;
Tarım: Toplam yüzölçümün % 14’ünü oluşturan tarıma elverişli alanlar, dört doğal bölgeye ayrılır: Çöllük, ortalama 80 km genişliğindeki kıyı şeridi (bir bölümünde sulamalı tarım yapılır); Sierra (kıyı sıradağları ve Andlar’ın bazı kesimleri); Montana (Andlar’ın bazı kesimleri); Montana (Andlar’ın doğu etekleri); Amazon Havzası (Selva olarak adlandırılır). Şekerkamışı, kahve, kakao, patates, pamuk, pirinç, mısır ve kaçak olarak yetiştirilen koka, başlıca tarım ürünleridir.
Hayvancılık: Hayvancılık, geniş otlaklar içeren Sierra’da yoğundur. Buralarda alpaka ve lama yetiştiriciliği önemlidir. Toplam 25 milyon hayvan (sığır, koyun, domuz, alpaka, lama) et üretimi iç gereksinimi karşılamaz. Balıkçılık, ekonomik açıdan büyük önem taşır. Yıllık balık üretiminde dünyanın altına büyük üreticisidir. Kümes hayvancılığı, yeni yeni gelişmektedir.
Doğal Kaynaklar: “Sierra” maden kaynakları bakımından zengindir. Peru, dünyanın sayılı büyük bakır (yılda 400 bin ton), gümüş (2 bin ton) üreticisi ülkelerinden biridir. Ayrıca, zengin çinko, kurşun, demir filizi yatakları vardır. Kuzey kıyılarındaki petrol üretimi, rezervlerin tükenmeye yüz tutması sonucu sınırlandırılmasına karşın, Amazon Havzası’nda zengin yatakların bulunması sonucu, son yıllarda sınırlı da olsa dışsatım düzeyine gelinmiştir. Toplam yüzölçümün % 40′ ını içeren ormanlardan, yılda 8 milyon m3 odun sağlanır.
Ticaret: Bakır, gümüş, demir filizi, çinko, petrol (madenler, toplam dışsatımın % 70’ini oluşturur), yünlü dokuma, şeker, kahve, kakao, balık, başlıca dışsatım; endüstri hammaddeleri,makine, ulaşım araç gereçleri, kimyasal ürünler, besin, başlıca dışalım mallarıdır. Ancak, yasadışı üretilen “koka”, önemli bir gelir kaynağıdır.
Cusco
Cusco; Peru’nun güneyinde kent, aynı adı taşıyan yönetim biriminin merkezidir. Andlar üzerinde bir vadide, deniz düzeyinden 3.490 m yükseklikte kuruludur. Yoğun nüfuslu, zengin bir tarım alanı olan Cuzco Vadisi’nin ticaret merkezidir. Başkent Lima ile hava ve karayolu bağlantısı vardır. Nüfusun büyük çoğunluğunu yerlilerin oluşturmasına karşın, ekonomik etkinlikler azınlık durumundaki İspanyolların elindedir.
Tarih
İS 1100’lerde, Titicaca Gölü çevresinde yaşayan Kızılderililer tarafından kurulan kent; 1500’lerde,sınırları bugünkü Kuzey Arjantin’den Kolombiya’nın güneyine kadar uzanan İnka İmparatorluğu’nun başkenti oldu. İspanyollar 1532’de, Francisoca Pizzaro önderliğinde Peru’ya ayak bastıklarında Cuzco’nun nüfusu yaklaşık 200 bindi. 1533’te İspanyolların eline geçtikten sonra, İnka yapıları üzerinde çok sayıda kilise, konut ve hükümet binası yükseltildi. Pizzaro, 1535’te, yönetim merkezini, Büyük Okyanus kıyısında kurduttuğu Lima’ya taşıdı. Ancak Cuzco, Peru’nun bağımsızlığını kazandığı tarih olan 1821’e kadar Güney Amerika’daki en önemli İspanyol merkezlerinden biri olarak kaldı.
Tarihsel Eserler: Güney Amerika’nın en önemli arkeoloji ve Kolomböncesi uygarlıkların araştırıldığı alanlardan biridir. Kentin hemen üstündeki tepedeki büyük kalesiyle Sacschuaman, İnka setlerinin bugün bile ekilip biçildiği Pisac, bir İnka sarayının yıkıntılarının bulunduğu Ollantaytarnbo ve 1911’de ortaya çıkarılan İnka kentlerinin yer aldığı Urumbamba Irmağı Vadisi’nde yükselen Machu Picehu, Cuzco çevresindeki en ilginç İnka yerleşimleridir.
1650 ve 1950 depremlerinde sömürge dönemi yapılarının büyük bölümü yok olduğundan, 17. yüzyıldan kalma bir katedral ve Peru’nun en güzel kiliselerinden biri olan La Compania de Jesus günümüze ulaşan başlıca İspanyol eserleridir.
Callao
Callao; Peru’da kent, aynı adı taşıyan yönetim biriminin merkezidir. Büyük Okyanus kıyısında Callao Körfezi’nde, 14 km kuzeydoğusundaki başkent Lima ile birleşik bir kent oluşturur. Peru’nun başlıca limanıdır. Bir ada ve dar bir yarımadayla açık denizden korunan ve ülkenin başlıca limanı olan kentten toplam dışalım ve dışsatımın 3/5’i gerçekleştirilir. Dünyanın sayılı balıkçılık limanlarından biri olan kentte önemli ölçüde balık unu üretimi ve dışsatımı gerçekleştirilir. Metalürji, gemi yapımı, bira, şeker, öteki endüstri etkinlikleridir.
Tarih. 1537’de İspanyollar tarafından kurulan kent, kısa sürede Büyük Okyanus kıyısındaki en önemli ticaret limanı oldu. İspanyollar, İnka İmparatorluğu’nun altın ve gümüşlerini, ülkelerine buradan taşıdılar. 1579’da İngiliz denizcisi Sir Francis Drake kenti yağmaladı. 1746’da deprem ve deniz kabarması sonucu kent tümüyle yıkıldı. Peru’nun 1821’de bağımsızlığını kazanmasına karşın, 1826’ya kadar, İspanya’nın Güney Amerika’daki son sömürgesi olarak kaldı. Pasifik Savaşı’nda (1881-1883) Şili işgaline uğradı.
1 Yorum
hariiiiiiiiiiiiiiiika