Pramoedya Ananta Toer kimdir? Endonezyalı roman ve öykü yazarı olan Pramoedya Ananta Toer hayatı ve eserleri hakkında bilgi.
Pramoedya Ananta Toer
Pramoedya Ananta Toer, pramudya ananta tur olarak da yazılır (d. 6 Şubat 1925, Hollanda Doğu Hint Adaları [bugün Endonezya] – 30 Nisan 2006, Cakarta, Endonezya), Endonezya dilinde ürünler vermiş Endonezyalı romancı ve öykücü. Bağımsızlık sonrası dönemin en seçkin düz yazı ustası olarak kabul edilir.
Bir öğretmen çocuğu olan Pramoedya genç yaşta Cakarta’ya gitti. II. Dünya Savaşı’ndaki Japon işgali sırasında kâtip olarak çalışıp yaşamını kazandı. 1945’te Endonezya halkı yeniden kurulan Hollanda sömürge yönetimine karşı ayaklandığında milliyetçilere katıldı. Radyo yayınlarında görev aldı ve Endonezya dilinde bir- / dergi çıkardı. 1947’de Hollanda makamlarınca tutuklandı. Yayımlanan ilk romanı Perburuan’ı (1950; Kaçak) bir Hollanda tutuklu kampında geçirdiği iki yıllık dönemde yazdı. Bu roman, Japon karşıtı bir ayaklanmacının, doğduğu yer olan Cava’ya dönmek için giriştiği kaçış serüvenini anlatıyordu.
Endonezya’nın 1949’da bağımsızlığını kazanmasından sonra, Pramoedya artarda roman ve öyküler yayımladı ve üne kavuştu.
Bu romanlarından Keluarga gerilja’da (1950; Gerilla Ailesi) Hollanda yönetimine karşı sürdürülen Endonezya Bağmsızlık Savaşı sırasında bir Cavalı ailenin farklı siyasal eğilimler nedeniyle bölünmesinin getirdiği trajik sonuçları işliyordu. Mereka jang dilumpuhkan da (1951; Felçli er) ise Hollanda tutuklu kampında tanıdığı kimselerin garip bileşimini yansıttı. Subuh (1950; Şafak) ve Pertjikan revolusi (1950; Devrim Kıvılcımları) adlı kitaplarında topladığı öyküler bağımsızlık mücadelesi sırasında yaşanan olaylar üzerine kuruluydu. Tijerita dari Blora’daki (1952; Blora Öyküleri) öykülerinde Hollanda yönetimi döneminde Cava’daki taşra yaşantısını çizdi. Bağımsızlığa kavuşulmasından sonra Endonezya toplumunun karşılaştığı güçlükleri ve haksızlıkları Tijerita dari Djakarta’daki (1957; Cakarta Öyküleri) kısa öykülerinde ele aldı. Bu ilk yapıtlarında geliştirdiği zengin düzyazı üslubunda. Cava’daki günlük konuşma dilini klasik Cava kültüründen alınma imgelerle kaynaştırmıştı.
Pramoedya 1950’lerin sonlarına doğru Endonezya Komünist Partisi’ne yakınlık duymaya başladı. 1958’den sonra anlatı türünü bırakarak, sol bir bakış açısını yansıtan denemeler ve kültürle ilgili eleştiri yazıları yazmaya yöneldi. 1962’ye gelindiğinde komünistlerden destek gören kültür çevreleriyle sıkı bir yakınlaşma içine girmiş bulunuyordu. Bu nedenle, ordunun 1965’te komünistlerin giriştiği bir ayaklanmayı kanlı biçimde bastırması sırasında hapse atıldı. Ama 1980’e değin süren tutukluluğu sırasında bir dizi olarak yazdığı dört tarihsel roman ününü daha da artırdı.
Bu romanlardan ilk ikisi olan Bumi manusia (1980; insanoğlunun Dünyası) ve Anak semua bangsa (1980; Bütün Ulusların Çocuğu) yayımlandıktan sonra hem eleştirmenlerin, hem de okurların büyük övgüsüyle karşılaştı. Ama hükümet kitapların dağıtımını yasakladı ye dizinin son iki romanı Jejak langkah (İleriye Doğru Adımlar) ve Rumah kaca (Camdan Ev) ancak yurt dışında yayımlanabildi. 20. yüzyıl başlarındaki Hollanda sömürge yönetimi altında Cava toplumunun kapsamlı bir portresini sunan bu son yapıtları, Pramoedya’nın ilk yapıtlarının tersine, yalın ve akıcı bir anlatı üslubuyla yazılmıştı. Pramoedya 1980’de serbest bırakıldıktan sonra Cakarta kentinde oturmaya zorunlu tutuldu.
