Renk nedir, nasıl oluşur? Işığın yansıması, ana ve ara renkler nelerdir? Renkli görmek ve renklerin özellikleri, nitelikleri hakkında bilgi.
RENK
Renk, nesnelerden yansıyan ışıkların gözümüzce algılanması sonucu gördüğümüz şeydir. Beyaz ışık renksiz olarak görülebilir, ancak; gerçekte renklerin bir karışımından oluşmaktadır.
Yağmur damlalarından kırılarak ayrılan güneş ışıklarını gökkuşağı olarak görürüz. Gökkuşağı yedi renkten oluşur; kırmızı, turuncu, sarı, yeşil, mavi, çivit mavisi ve menekşe rengi. Bu renk kuşağına tayf adı verilir.
IŞIĞIN YANSIMASI
Bir nesne, yansıttığı ışık nedeniyle; yalnızca tek bir renk olarak görülür. Örneğin; bir yaprak yeşil renkli görülür, çünkü; yeşil ışığı yansıtırken tayfta yer alan diğer bütün renkleri emer.
ANA RENKLER
19. yüzyılda bilim adamları; neredeyse tüm renk ışıklarının, üç temel rengin -kırmızı, mavi ve yeşil-değişik miktarlarda, birbirlerine karıştırılmasıyla elde edilebileceğini keşfettiler. Bu üç renk ışığın ana renkleri olarak bilinmektedir.
BİRBİRİNE KARIŞTIRMAK
Eğer eşit miktarlarda kırmız, mavi ve yeşil ışık karıştırılacak olursa ortaya beyaz ışık çıkacaktır. Yalnızca; kırmızı ve yeşil ışık sarıyı; mavi ve yeşil camgöbeği ve mavi ve kırmızı morumsu kırmızıyı meydana getirir. Fotoğraf, baskı ve televizyonda renkler karıştırılarak milyonlarca farklı renk elde edilmektedir.
* Ana renk ışıkları kırmızı, mavi ve yeşildir. Karıştırıldıklarında beyaz ışığı oluştururlar.
* Resimde kullanılan ana renkler sarı, mavi ve kırmızıdır. Karıştırıldıklarında siyah renk oluşur.
FARKLI ANA RENKLER
Resim yapmakta kullanılan renk maddelerin ana renkleri farklıdır. Buradaki ana renkler; sarı, mavi ve kırmızıdır ve karıştırıldıklarında siyah rengi oluştururlar.
RENKLİ GÖRMEK
Işık, gözün arka tarafında bulunan retinaya ulaştığında, rengi görürüz. Retina ışığa duyarlı koni ve rod adı verilen hücrelerden oluşmuştur. Koni hücreleri belirli renklere duyarlı iken, renge duyarlılığı olmayan rod hücreleri loş ışıkta görmemize yardımcı olur.
YANSIMA VE SOĞURMA
Işık bir nesneye çarptığında nesne, tayfta bulunan renklerin bazılarını soğurur (emer) ve bazılarını yansıtır. Örneğin; bir domates kırmızı görünür, çünkü; kırmızı ışığı gözlerimize yansıtırken, gökkuşağının diğer renk ışıklarını -turuncu, sarı, yeşil, mavi, çivit mavisi ve menekşe – soğurur.
Rengin Nitelikleri;
Bir renkte başlıca 3 nitelik bulunur:
- 1. — Rengin türü: Bir rengi başka bir renkten ayıran karakterdir.
- 2. — Rengin değeri: Bir rengin nötr renklerle değerlendirilmesidir.
- 3. — Rengin şiddeti: Ana renkler şiddetli renklerdir. Parlak ana renklerin nötr renklerle parlaklıklarının öldürülmesi gerekir. En şiddetli rengin en uçuk tonu ile arasında kurduğu şiddet ve derece bağlantısına rengin şiddeti denir.
Şiddetli renkler ilkel görünür, çok yorucu olur. Bu bakımdan, meselâ hasta ziyaretine şiddetli parlak renkli çiçekler götürülmemelidir. Bir cenaze törenine sıcak renkli, neşe belirten çiçekler gönderilemez.
Bazı çiçeklerin de gece kullanıldıklarında renk değiştirdiklerim bilmemiz gerekir. Meselâ mavi kullanışı çetin bir renktir. Geceleri kurşuniye döner. Eflâtun geceleri siyah, ya da kahverengi gibi görünür. Gene geceleyin ancak turuncumtırak sarı kullanılmalıdır. Normal gün ışığında pastel rengi olgun bir sarı, gece kirli beyaz, kirli saman sarısı bir renk alır. Turuncu, sarısı çok olursa, kirli kiremit rengi olur. Kırmızı, mavi karışık kırmızı ise eflâtun görünür; başka kırmızılar gün ışığındaki parlaklığını gece kaybederler. Koyu renkler ışık altında açık tonda görünürler.
Bir gece ziyafeti için gün ışığında tasarlanmış bir yemek odası gündüz verdiği zevk ve heyecanı bize gece vermeyebilir. Bu bilgilerle dikkatli davranmak gereklidir.
Bütün sanatçıların fikir kaynağı tabiattır. Bütün bu renk bilgileri, anahtarları araştırıcı, olgun bir sanatçı gözü ile doğadan çıkarılmıştır.
Odanızı, hoşlanıyorsanız, bazen sonbaharda doğanın büründüğü hüzünlü renk atmosferine, bazen ilkbaharın yeni doğan içli güzelliklerine, tazeliğine, bazen kırk ikindi yağmurlarından sonra yarı açılan tatlı, gözü yaşlı umut verici gökyüzüne benzetebilirsiniz. Bu anahtarlarla en güzel fikir kaynağınız tabiatın ta kendisi olmalıdır. Mutlu yaşantılar duygulu yaşantılardır. Duygulanabilmek için iyi görebilmek, gerçekten sevmek gerekir.
