Samaniler Kimlerdir? Samaniler devleti ne zaman, kim tarafından ve nerede kurulmuştur? Samanilerin özellikleri, tarihi hakkında bilgi.
Samaniler; İran’da egemenlik kurmuş devlettir (819-1005).
Kurucusu, Kuzey Afganistan’ın Belh Bölgesi’nde toprak sahibi olan Samah-Huda. İslam dinini benimsemiş olan Saman’ın valilik yapan dört torunundan Nasr bin Ahmet, 875’te Maveraünnehir valiliğine getirildi ve bir süre sonra Halife el-Mutemit’ten (870-892) eyaletin tümünün valiliğini elde etti, bağımsız bir hükümdar gibi hareket etmeye başladı. Buhara’ya atadığı kardeşi İsmail, ağabeyini yenilgiye uğratarak başa geçti, Abbasilere bağlı kalarak Samani Devleti’nin bütünlüğünü korumaya çalıştı. Yerine geçen oğlu Ahmet bin İsmail, döneminde askeri güçleriyle orta Asya’da bir güç haline gelen Samaniler, kervan yolunu güvencede tutarak ülkenin ekonomik yaşamının canlanmasına çalıştılar. 913’te Ahmet bin İsmail köelerince öldürüldü, yerine Samanilerin en büyük hükümdarı olan el-Emir es-Sait II Nasr (914-943) geçti. Bu dönemde yeni topraklar elde edildi. Buğra Han’a (Karahanlı) yeniden II. Nuh Gaznelilere sığınınca Gazneli Hükümdarı Mahmut (998-1030), Samanilerin içişlerine karışma fırsatını buldu. Bir süre sonra Samani Devleti Gaznelilerle Karahanlılar arasında paylaşıldı. Samanilerin bir yüzyıl kadar süren egemenlikleri döneminde, İran’ın ulusal kültürü canlandı. Coğrafyacı Ebu Zeydi’l-Belhi ile ünlü İbni Sina bu dönemde yaşadılar. Firdevsi İranlıların ulusal destanı olan Şehname’yi bu dönemde yazdı. Farsça devletin resmi dili olduğu için çeşitli eserler Farsçaya çevrildi, birçok şair eserini Farsça yazdı. Kültür ve sanatın yanı sıra bayındırlık etkinlikleri de görüldü. Tarımın gelişmesine çalışıldı. Ticaret yolları üzerinde bulunan ülkede ticaret yaşamı da canlandı.
