Şanlıurfa İli Hakkında Bilgi

0
Advertisement

Şanlıurfa ili nerededir? Şanlıurfa ilinin ilçeleri, iklimi, bitki örtüsü, yüzey şekilleri, özellikleri ile ilgili bilgi.

sanliurfaŞANLIURFA

Yüzölçümü: 18.534 km2.
İlçeleri: Merkez, Akçakale, Birecik, Bozova, Ceylanpınar, Halfeti, Harran, Hilvan, Siverek, Suruç, Viranşehir.

Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin Orta Fırat Bölümü’nde yer alan il ve bu ilin merkezi kent. 36°40′-38°02′ kuzey enlemleriyle 37°50′-40°12′ doğu boylamları arasında kalan il; kuzey ve doğudan Adıyaman, Diyarbakır, Mardin, batıdan Gaziantep illeri, güneyden Suriye ile çevrilidir.

Yüzey Şekilleri; Fazla çeşitlilik göstermeyen yeryüzü şekillerine, genelde yaylalar (% 61.7) egemendir; geri kalan bölümün % 16.3’ünü ovalar % 22’sini dağlar kaplar. İli kuzeyden çevreleyen Güneydoğu Toroslar’ın orta bölümündeki yükseltiler üzerinde uzanan yaylaların, güneyi geniş ovalara açılır. Dağlar, il topraklarını kuzeyden çevreler. Yükseltisi fazla olmayan bu dağlar, Güneydoğu Toroslar’ın orta bölümünde yer alan yükseltilerin güney etekleridir. Yükselti güneye doğru azalır. Tektek Dağlan, Susuz Dağları, Takırtukur Dağları, Germuş Dağları, Nemrut, Şebeke ve Arat Dağları, kuzeydoğuda Karacadağ’ın uzantısı Mandal Tepesi (1.895 m, aynı zamanda ilin en yüksek noktası), başlıca yükseltilerdir. Harran Ovası ile Viranşehir arasında yükselen Tektek Dağları, kuzey-güney doğrultusunda dalgalı düzlükler görünümünde, alçalarak Suriye sınırına kadar sokulur. Yükseltileri 800 m dolayında olan Sifır, Kırık, Hellohello, Hacco, Toklu Tepe, Cinas, başlıca tepelerdir. En yüksek noktası 817 m olan Susuz Dağlan, Tektek Dağları’nın kuzeybatısına bir yay çizerek uzanır. Takurtukur Dağları (1.222 m), Karacadağ’ın batısında; Germuş Dağlan (800 m), Merkez İlçe kuzeyinde yükselir, Merkez ilçe güneyinde Nemrut (Tilki) Dağları’nda 800 m’yi aşmaz, Şebeke Dağlan 5750 m) Suruç İlçesi’ndedir. İl topraklarında geniş düzlükler kaplayan Urfa Yaylası, Fırat Irmağı ve Güneydoğu Toroslar arasında kalır. İlin ve ülkemizin en geniş (2.750 km2) ve verimli ovalarında birisi Hanan Ovası’ dır. Ortalama yükseltisi 375 m olan ova, Suriye düzlüklerine doğru alçalır. 700 km2 genişliğindeki Suruç Ovası, Harran Ovası’nın batısında (dalgalı, engebeli bir yapıdadır), Viranşehir Ovası (1.200 km2) doğusundadır. Kuzeyde daha küçük çaplı Hilvan, Bozova ve Siverek ovalan, tepeler arasında düzlükler biçiminde yayılır. Şanlıurfa, su kaynaklan açısından zengin sayılmaz. En önemli ırmak Fırat’ tır. Irmak, Siverek İlçesi’ne Diyarbakır il sınırından Güney-güneybatı doğrultusunda akar. Adıyaman-Şanlıurfa sınırını çizer, batıdan Göksu’yu alır, güneyde Birecik İlçesi batısında Suriye’ye geçer. Fırat’ın il topraklan içindeki uzunluğu 270 km’dir. Cülap, Cavsak, Belik, Habur sularıyla Zengeçur Çayı, öteki sulardır. Kutsal sayılan Halulünahman Gölü (150×30 m) il merkezinde olup çevresi mesire yeridir. Aymzeliha Gölü’de küçük (50×30 m) ve kutsal bir göldür. Her iki gölde yaşayan balıklar, kutsal sayıldığından avlanmaz. Büyükgöl ve Küçükgöl adlanın taşıyan iki göl daha vardır.

İklim ve Bitki Örtüsü; İlde yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk geçen karasal iklim egemendir. Yağış genelde az düşer. Yıllık ortalama sıcaklık 18°C’dir. Ortalama sıcaklıklar, il genelinde küçük değişiklikler gösterir. En soğuk ay ocak, en sıcak ay temmuzdur.

Advertisement

İl toprakları, bitki örtüsü açısından oldukça zayıftır. Uzun süren yaz kuraklığı, bitki gelişimi üzerinde olumsuz bir ortam yaratır. İlkbaharda kısa süre yeşeren bozkır bitkileri hemen kurur. Dağ yamaçlarında bodurlaşmış, seyrek ve dağınık durumdaki meşe ağaçlarından oluşan küçük topluluklarla bunlar arasında iğde ağaçlan, dağlarda yaban fıstığı (menengiç), kekik, devedikeni, meyankökü türünden bitkiler görülür. Yaban yaşamı oldukça zengindir (ünlü kelaynak kuşları, keklik, tavşan, üveyik, ceylan ve tilki). Kelaynak kuşları, Birecik İlçesi’nde kışlayan göçmen kuşlar olup soyları dünyada tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olduğundan koruma altına alınmışlardır.

Ekonomisi; Ekonomi, tarım ve hayvancılığa dayanır. Geniş topraklara karşın, elverişsiz doğa koşullan (başta kuraklık ve yetersiz sulama), büyük toprak sahipliği, tarımda düşük verimin başlıca nedenleridir. 1990’larda devreye giren Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) sulama olanaklarından yararlanılan Harran Ovası sulanmaya başlanınca, tarımsal verimde büyük bir artış gerçekleşti. Yetiştirilen başlıca ürünler: Tahıllardan buğday, arpa, mısır, pirinç, baklagillerden bakla, nohut, kırmızı mercimek, börülce; endüstri bitkilerinden kenevir, pamuk, keten; yağlı tohumlardan çiğit, susam, ayçiçeği, soya; yumru bitkilerden kurusoğan, sarımsak. Hayvancılık il genelinde sürdürülen önemli bir ekonomi etkinliğidir. Geliri tümüyle hayvancılığa dayanan köy sayısı oldukça fazladır. Yeraltı kaynaklan açısından zengin olmayan ilde, Germuş ve Tektek dağlarında mermer, Bozova’da fosfat, Suruç’taki kil çıkarılır.


Leave A Reply