Sofralarımıza belki de hamsiden sonra en çok gelen balık olan Sardalya ile ilgili bilgilerin yer aldığı yazımız.
Eti makbul, küçük bir balıktır. Sırtı yeşil üzerine mavi beneklidir, yanları mavi üzerine yaldızlı, karnı gümüş parlaklığındadır. İstanbul ve Marmara’da tutulan sardalyalar yer-yüzündekilerin en iyi cinsidir.
Sardalyalar sürüler halinde dolaşırlar. Kış sonunda Akdeniz’de yumurtalarını bırakır, mayıs başına doğru, Çanakkale Boğazı’ndan geçerek, Marmara’ya gelirler. İstanbul Boğazı’na kadar sokulurlarsa da Kavaklar’dan dısarıya, Karadeniz’e çıkmazlar. Çanakkale Boğazı’nda avlananların boyları 20 santimin üzerindeyse de İstanbul sularında yakalananların boyu 15 santimi geçmez. Yalnız, bu küçük boy sardalyalar büyüklerden çok daha lezzetlidir.
Ateş Balığı
Sardalya hem dalyanlarda, hem de ığrıp ve benzeri gibi çeşitli ağlarla tutulur. Yaz aylarında tutulan sardalyalar «ateş balığı» diye satılır. Sardalya avı çoğu zaman geceleri iki sandalla yapılır. Sandalın birinde ağlar bulunur, ötekinin arkasında da ateş yakılır. Balıklar ateşin parıltısını görerek gelir, ağlara dolaşırlar. Sardalyanın bulunduğu geceleyin suyun içindeki yakamozlarından da anlaşılır.
Kutu Sardalyası
Sardalya sudan çıkınca en çabuk ölen balıktır. Onun için, tutulan sardalyalar hemen temizlenip yenmelidir, çünkü aradan birkaç saat geçmeden eti yumuşar, pörsür, sulanır, yenmiyecek bir ha! alır. Bundan dolayı balık pazarlarında sardalyaya pek raslanmaz. Ya tuzlanarak fıçılara basılır, ya ela kutulara konulup ağzı kapatılarak «sardalya» olarak saklanır. Yağsız, zayıf balıklar çok kuru olduklarından, tuzlanarak da saklanamaz. Sardalya balıkları ancak ağustostan sonra semizleşir.
Yurudumuzda kutu sardalyacılığı Çanakkale, özellikle Gelibolu’da çok gelişmiştir. uzun yıllardan beri çalışan fabrikalarda, tutulan balıklar kutulara yerleştirilerek yurdun en uzak köşelerine kadar gönderilir.
