Sel ve su baskını nedir? Sel ve su baskınları neden meydana gelir? Alınması gereken önlemler hakkında bilgi.
Aşırı yağışlar, insan yaşamına olumsuz etki eden en önemli iklim olaylarındandır. Aşırı yağışların ortaya çıkardığı en önemli sorun, aşırı seller Ve bu sellerden ortaya çıkan sel baskınlarıdır. Aşırı yağışlardan sonra akarsuların su seviyesinin aniden yükselerek düzlük alanlarda yatağından çıkarak çevreye dağılması sonucunda sel baskınları olur. Sel ve su baskınları sonucunda tarım alanları su altında kalarak, ekonomik olarak büyük kayıplara yol açar. Köprüler yıkılabilir ve ulaşım aksayabilir.
Dünya üzerinde aşırı ve ani yağışların ortaya çıkardığı sel felaketlerinden her yıl binlerce kişi hayatını kaybetmektedir. Örneğin 1961 ile 1974 yılları arasında sel baskınlarından dolayı Asya kıtasında yaklaşık üç yüz bin kişi yaşamını yitirmiştir.
Yine aynı şekilde Venezuella’da 1999 yılının aralık ayında, aşırı yağışlardan meydana gelen sel baskınlarında otuz binden fazla insan ölmüştür. Sellerde en çok etkilenen ülke Çin’dir. Muson ikliminin egemen olduğu Çin’de, Muson yağışlarıyla birlikte seller oluşmakta ve büyük afetler oluşturmaktadır. Kıtalara göre sellerin etkileri incelendiğinde, en çok Asya ve Amerika kıtalarının etkilendiği görülmektedir.
Kaynak: pexels.com
Sel Nedir?
Büyük miktarlarda eriyen yağmur veya kar toprağa emilemediğinde veya genellikle eriyen yağmuru veya karı içeren nehirler ve akarsular onu içeremeyecek kadar dolduğunda bir sel meydana gelir.
Bazen sel baskınları, günlerce süren sürekli yağmur veya yavaş yavaş eriyen karlar boyunca yavaş yavaş meydana gelir. Diğer sel baskınları çok fazla uyarı olmadan hızla gerçekleşir. Bunlara ani sel denir. Ani seller, çok fazla yağmur çok hızlı yağdığında veya bir nehir veya derenin akışı engellendiğinde meydana gelebilir.
Bir sele neden olmak için ne kadar su gerekir?
Bir sele neden olmak için gereken su miktarı, bir nehir, akarsu veya diğer haznenin (konteyner) ne kadar su tutabileceğine bağlıdır. Örnek: Banyoda küvetinize suyu açıp odadan çıkarsanız, küvet dolduğunda dökülüp banyoyu su basacaktır. Ama aynı miktarda su bir göle veya nehre dökülse, farkına bile varmazsınız.
Su ne kadar güçlü
Bir arabayı hareket ettirebilmek ve bir arabayı yoldan çekebilmek için sadece bir fit su yeterlidir. Bu nedenle suya girecekseniz asla araba kullanmamanız, araba, kamyon, bisiklet veya ATV ile yürümemeniz çok önemlidir. Bir insanı yere sermek için sadece 6 inç su ve birinin boğulması için sadece 2 inç su gerekir.
Hızlı sel suları köprüleri yıkar, ağaçları kökünden söker ve hatta tüm evleri yıkıp geçebilir. Seller her yıl diğer herhangi bir doğal afet türünden daha fazla insanı öldürür. Bunun bir nedeni, diğer doğal afet türlerinden daha fazla sel yaşanmasıdır, ancak bir başka neden de insanların sel baskınlarını ciddiye almamasıdır. Suyun olduğu kadar güçlü ve tehlikeli olduğuna inanmıyorlar.
New Orleans’da Gerçekleşmiş Su Baskınından Bir Görüntü (Kaynak : pixabay.com)
Her sel kötü değildir
Bazı yerlerde, yıllık seller, çiftçiler tarafından yediğimiz farklı sebze türlerini yetiştirmek için kullanılan tarlalara silt (vitamin ve minerallerle dolu toprak) yerleşmesine neden olur. Sel suları gittiğinde, toprağı iyi yemek için daha zengin hale getirmek için silt geride kalır. Diğer alanlarda, sel, mahsulleri sulamak için yıl boyunca kullanılacak suyu toplamanın bir yolunu sağlar.
Selden Sonra Yapılacaklar
Bulaşıklarımızı, giysilerimizi ve hatta vücudumuzu yıkamak için su kullanırız; onları temizlemek için. Ama sel suları temiz değildir. Çamur, çimen ve diğer çöplerle dolu. Sel sularındaki bu çöplere moloz denir. Su kuruduğunda, çöp genellikle orada kalır. Genellikle temizlemek için çok çaba gerektirir.
Kynak : pixabay.com
Eğer sel olan bir yerdeyseniz, sudan UZAK DURUN. Su basmış bir alana girmek ASLA güvenli değildir. Siz ve aileniz, evinizin su basma ihtimalinin yüksek olduğunu biliyorsanız, sel vurmadan ÖNCE daha güvenli bir yere taşınmanız gerekir. Bazı kıyafetleri ve tüm önemli kağıtları, evcil hayvanları, ilaçları ve diğer değerli eşyaları alın. Taşıyamayacağınız şeyleri su geçirmez poşetlere koymaya çalışın ve mümkün olduğunca yüksek bir alana ulaşmaya çalışın.
