Selevkos (Seleukos) İmparatorluğu ne zaman ve kim tarafından kurulmuştur? Selevkos (Seleukos) İmparatorluğu kuruluş yeri, tarihi, hakkında bilgi.
Seleukos İmparatorluğu’nun haritası (Sarı renkte) (Kaynak : wikipedia.org
İskender İmparatorluğu’nun parçalanmasından sonra komutanlarından Seleukos’un kurduğu hanedanlıktır. İÖ 321-64. Devletin kurucusu olan I. Seleukos İÖ 312’de Mezopotamya toprakları üzerinde kendi adını taşıyan devleti kurdu. İÖ 305’te Büyük İskender’in öteki komutanları gibi Seleukos da kendini kral ilan etti. İÖ 301’de yapılan İpsos Savaşı’ndan sonra da Kuzey Suriye’yi topraklarına kattı.Başkentini Seleukeia’dan Antiokheia’ya (Antakya) taşıdı. İÖ 281’de Lysimakhos’u yenilgiye uğratarak onun elinde bulunan Trakya ve Anadolu’yu ele geçirdi ve askerlerince Makedonya Kralı ilan edildi.
Ölümünden sonra yerine geçen oğlu I. Antiokhos (İÖ 281-261). 278’de Trakya’yı Antigonos Gonatas’a; Anadolu’daki bazı toprakları da Bergama, Pontos, Kappadokya ve Bitinya krallıklarına; Güney Suriye’yi Mısır’a bırakmak zorunda kaldı. İO 273’te Galatlara karşı kazandığı zaferin ardından Soter (Kurtarıcı) unvanını aldı.Saltanatı süresince birçok yeni kent kurdu. Yerine oğlu II. Antiokhos Teos (İÖ 261-246) geçti. Döneminde Pamfilya, Kilikya ve Güney Suriye yeniden Seleukos topraklarına katıldı. Seleukoslar, bu dönemde daha çok Suriye’de egemen oldukları için bu devlete Suriye Krallığı adı da verilmiştir. II. Antiokhos’un yerine oğlu II. Seleukos (246-226) geçti. Mısır Kralı İÜ. Ptolemaios ile savaştı.
Ayaklanan kardeşi Antiokhos Hieraks’a (İÖ 246-227) karşı mücadele etti. Bergama Kralı I. Attalos’a karşı savaşmaya hazırlanırken öldü, yerine oğlu III. Seleukos (İÖ 226-223) geçti ve Bergama’ ya karşı savaş açtıysa da iki Galat askeri tarafından öldürüldü. Yerine geçen oğlu III. Antiokhos (İÖ 223-187), Seleukos Krallığı’nın en büyük kralıdır. Önce kendisine karşı ayaklanan kuzeni Akhaios ile savaştı. İÖ 215’te onu etkisiz hale getirdi. İÖ 212-205 arasında Hindistan’a kadar uzanan bir dizi savaş yaptı ve büyük başarılar kazandı. Bu başarıları nedeniyle Megas (Büyük) unvanını aldı. İÖ 202-200 arasındaki beşinci Suriye Savaşı sonunda Mısır’ın elinden Gazza’ya kadar olan Suriye topraklarını ele geçirdi. Bu zaferlerden sonra III. Antiokhos batıya yöneldi (İÖ 197). Batı Anadolu’daki birçok kenti ele geçirdi. Ardından Yunanistan’a geçti, çeşitli kentleri topraklarına kattı.
İÖ 196’da, devletin kurucusu I. Seleukos’un İÖ 280’de sahip olduğu yerlere kadar sınırlarını genişletmiş oldu. Ancak büyüyen Seleukos tehlikesi karşısında Rodos ve Bergama gibi devletler Roma’dan yardım isteyince, Roma da bu yardımı kendi çıkarları için bir fırsat sayınca, Seleukoslarla Roma İÖ 191’de Yunanistan’da Thermopylai’de karşı karşıya geldiler ve Seleukoslar ağır bir yenilgi aldılar. Bunun üzerine III. Antiokhos Anadolu’ya geçti. Bu arada İÖ 190’da Seleukos Donanması, Roma’nın yandaşı olan Rodoslular tarafından Side açıklarında yok edildi. Seleukos Ordusu’nu karadan izleyen Roma Ordusu, Bergama Ordusu ile birleşerek, Manisa önlerinde III. Antiokhos’u bir kez daha yenilgiye uğrattı (İÖ 190).
İÖ 188’de Apamei’da (bugün Dinar) yapılan barışa göre, Seleukoslar Torosların kuzeyinde kalan topraklardan çekildiler. Böylece III. Antiokhos bir anda eski sınırlarına kavuşturduğu devletini Suriye’ye sıkışıp kalan bir kara devletihaline getirdi. Yerine geçen oğlu IV. Seleukos (İÖ 187-175) döneminde krallığın toprakları küçülmeyi sürdürdü. Yerine geçen kardeşi IV. Antiokhos (İÖ 175-164) Mısır ve Kıbrıs’ın bir bölümünü ele geçirdiyse de, yeniden Roma’ya bırakmak zorunda kaldı. V. Antiokhos (İÖ 164-162), I. Demetrios (İÖ 162-150), II. Demetrios (İÖ 150-144 ve 129-125) dönemlerinde krallık toprak yitirmeyi sürdürdü.
VI. Antiokhos (İÖ 145/144-142) ve Trifon (İÖ 142-139) Seleukosların en silik kralları arasındadır. I. Demetrios’un oğlu olan VII. Antiokhos (İÖ 139-129) döneminde Seleukoslarda bir canlanma görüldü. Filistin yeniden ele geçirildi. Babil kurtarıldı. V. Seleukos’un (125) kısa saltanatından sonra tahta çıkan VIII. Antiokhos (İÖ 125-96) döneminde Seleukos Krallığı, Roma’nın araya girmesiyle İÖ 113’te Kuzey Suriye sınır kabul edilerek IX. Antiokhos (İÖ 113-95) ile VII. Antiokhos arasında paylaşıldı. VI. Seleukos (İÖ 96-95) ve X. Antiokhos (İÖ 95-83) dönemleri yıkılışın hızlandığı dönemlerdir.
İÖ 64’te Roma generali Büyük Pompeius son Seleukos Kralı II. Philippos’u (İÖ 68-64) tahttan indirerek, 250 yıla yakın egemenlik kuran Seleukos Hanedanı’na son verdi. Bu tarihten sonra Seleukos topraklan doğrudan Roma’ya bağlandı ve Romalı bir vali tarafından yönetilmeye başlandı.
