Mevlit’in yazarı olan Türk-İslam elaminin en ünlü şairlerinden birisi olan Süleyman Çelebi hayatı ve eserleri hakkında bilgiler.
SÜLEYMAN ÇELEBİ (? – 1422)
Türk – İslâm dünyasının çok tanınmış bir din şairi, «Mevlit»in yazarıdır. Birçok kaynaklarda ve halk arasında «Süleyman Dede» unvanı ile de anılır. Soyu hakkında kesin bir bilgi yoksa da, dedesinin Şeyh Mahmut, babasının Ahmet Paşa adında kimseler olduğu yolunda rivayetler vardır. Doğum tarihî de bilinmemekte; ancak 1359-1364 yılları arasında dünyaya geldiği tahmin edilmektedir.
Süleyman Çelebi Bursalıdır. Küçük yaşından beri çok kuvvetli bir din eğitimi ve öğretimi görmüştü. İlk gençlik yıllarında, Bursa’ da pek büyük itibarı olan, Buharalı Şeyh Emîr Sultan’ın yanında okudu, sonra Ulucami’ye imam oldu.
Süleyman Çelebi’nin «Mevlit»i, Ulucami’ deki dini bir tartışma sonucunda yazdığı söylenir. İranlı bir vaizin, bir gün Kuran’daki bir âyeti ele alarak, Hz. Muhammed’le öteki peygamberler arasında hiçbir üstünlük olmadığını ileri sürmesi üzerine, bu olaydan çok duygulanan Süleyman Çelebi «Vesîletü’n-Necât»ı, halk arasında kısaca «Mevlit» diye anılan eserini yazmıştır.
Süleyman Çelebi’nin eserinin gördüğü rağbete imrenen birçok şair, ona benzetiler (nazireler) yazmışlarsa da, bunlardan hiçbiri «Vesîletü’n-Necât»ın ulaştığı başarıya varamamışlardır. Bundan dolayı edebiyat kitapları «Mevlit»i «sehl-i mümteni»ye (çok kolay gözüktüğü halde taklidi imkansız eserlere) örnek olarak gösterirler. Yalnız, bugün dinî törenlerde okunan Mevlit’le, Süleyman Çelebi’nin kaleminden çıkmış olan «Mevlit» arasında hayli fark vardır. Türk milletinin toplumsal ruhu, «Mevlit»in bazı yerlerini zamanla değiştirmiş; onda bazı söyleyiş farkları, hatta çıkarmalar, eklemeler yapmıştır.
Süleyman Çelebi Bursa’da yaşamış, orada ölmüştür. Mezarı Çekirge yolu üzerindedir.
