Sunum nedir, nasıl yapılır? Sunum öncesi yapılan hazırlıklar, sunum sırasında dikkat edilmesi gerekenler ve sunum sonrasında yapılan hakkında her şey.
Sunum
Bilgileri yenilemek, pekiştirmek, hatırlatmak, önemli noktaları öne çıkarmak; belli çalışma sonuçlarını açıklama, laboratuvar araştırmalarını ve anket sonuçlarını sunmak; önemli olay ve olguları dile getirmek için yapılan; slayt, grafik gibi görsel öğelerden yararlanılan, teknik imkanlarla desteklenen konuşmalara sunum denir.
Her sunum, bir göndericinin bir iletiyi belli bir kodla şifreleyip bir kanalla alıcıya ilettiği, bir bağlam çerçevesinde gerçekleştirilen, dönüşü olan bir iletişim biçimidir.
Duygu, düşünce veya bilgilerin akla gelebilecek her türlü yolla başkalarına aktarılmasına iletişim denildiğini önceki bilgilerimizden hatırlayalım. İletişimde gönderici, iletiyi sunan kişidir. Alıcı ise iletinin sunulduğu kişidir yani eylemin muhatabıdır, ileti, anlatılmak istenen, bildirilmek istenen mesajdır. Bu iletilerin kullandığı somut araçlara kanal denir. Bir kitap ya da gazete sayfasından bir kâğıda, üzerine bir şeyler yazılmış, yani bir ileti kaydedilmiş bir mezar taşı parçasından bir bilgisayar ekranına, bir telefon ekranından, bir cd’den bir teyp kasetine kadar pek çok kanal vardır. Sözlü bir dilsel iletişim türü iletinin üretildiği şifreleme sistemine kod denir.
Kod, belli iletilerin aktarılmasını sağlayan, kendi içinde kuralları olan ancak o kuralları bilenlerin anlayabildiği bir şifreleme sistemidir. Konuşan iki kişinin birbirini anladığı, seslerden oluşan ve belli kuralları olan her doğal dil, bir şifreleme sistemidir, yani bir koddur.
Her iletişimde iletiler belli kodlarda oluşturulan göstergeler yardımıyla iletilir. Kendi dışında bir başka olguyu gösteren, düşündüren, onun yerini alabilen nesne, görünüş ya da olguya gösterge denir, iletiler bu göstergeler olmadan iletilemez. Göstergeler dil göstergeleri ve dil dışı göstergeler olmak üzere iki ana başlık altında toplanır. Her sözcük, bir dil göstergesidir.
İnsanlar, dil göstergelerinin yardımıyla cümleler oluşturur; iletilerini iletişim kurdukları lisandan yararlanarak şifreler, yani bir kodla muhataplarına iletirler.
Bu kodla iletilenler için belli bir kitap sayfası, ses dalgaları ya da bilgisayar ortamı, cep telefonu gibi kanallar kullanılır.
Dil Dışı Göstergeler
Sunumda dil dışı göstergelerden de yararlanılır. Sunumda en çok kullanılan dil dışı göstergeler, görsel göstergeler ve simgelerdir.
Etkili bir sunumun yapılabilmesi için sunumu gerçekleştirecek kişinin yetenekleri, bilgi birikimi ve konuya hazırlıklı olması kadar teknolojik olanakları kullanarak birden çok duyuya seslenebilmesi oldukça önemlidir.
İnsanların, okuduklarının %10’nu, duyduklarının %20’sini, gördüklerinin %30’unu, hem görüp hem duyduklarının %50’sini, görüp, duyup söylediklerinin %80’ini, görüp, duyup, söyleyip dokunduklarının %90’ını hatırladığı biliniyor ise kullanılacak malzemenin önemi biraz daha anlaşılır hale gelecektir.
Rakamlar, söylendiklerinde anlaşılmaları güç şeylerdir. Görsel olarak sergilendiklerinde daha kolay anlaşılır. Konuşmada; %55 görüntü, %38 ses, %7 sözler etkili olduğuna göre buradan slaytın önemi daha iyi ortaya çıkar. Bu yüzden sunum esnasında, slaytlarda, konunun önemli yönlerini belirten özlü, açık ve etkili ifadeler yer almalıdır.
Yapılan araştırmalarda bilgisayar destekli eğitimde öğrenme oldukça fazla artmakta, sınıf ortamına göre öğrenme hızında ciddi artış olmaktadır. Bu da hatırlanmayı kolaylaştırmaktadır.
Buradan hareketle yine görselin ve teknolojinin katkısını göz önünde bulundurmak gereklidir.
Sunumda amaç; bilgileri yenileme, araştırma ve anket sonuçlarını değerlendirme, bilime katkıda bulunma, ikna etme, ürün satma, güdüleme ve harekete geçirmedir. Sunumlarda dinleyici kitlesi, konuya ilgi duyan kişilerden oluşur ve sunumda eldeki teknik imkânlardan yararlanmaya özen gösterilir.
Sunumdan Önce Yapılması Gerekenler
Sunumu yapan kişinin sunumdan önce bazı noktalara dikkat etmesi gerekir. Bunlar:
İyi bir sunum yapmak isteyen kişi, öncelikle kendini iyi tanımalı, olumlu yönlerini ön plana çıkararak eksilerini lehine çevirmeye çalışmalıdır. Bunun için bunları tek tek not almalıdır.
-Sunumun amacını belirlemeli, amaca göre çalışma yapılmalıdır.
1. RESMİ SUNUM:
Bir dinleyici topluluğu karşısında belli bir konuda yapılan konuşmalardır. Bilgilendirme ön plandadır. Dil gön-dergesel işlevinde kullanılır.
2. BİRE BİR SUNUM:
En sık karşılaşılan sunum fırsatları, bire bir olanıdır. Bu tür sunumlar karşılıklı konuşma biçiminde gerçekleşir.
3. BRİFİNGLER:
Genellikle belli bir konuyu kapsar. Dinleyicileri belli bir süreç ya da işlem konusunda bilgilendiren toplantılardır.
4. ÇALIŞMA GRUPLARI:
Dinleyiciler konuşmalara katılır. Ama en çok konuşan, başlıca görevi oturumları yönetmek olan konuşmacıdır. Oturumlar küçük sunumlara bölünür, daha sonra grup çalışmalarına geçilir. Katılımcılardan çözüm önerileri beklenir. Bu gibi toplantılarda sunum yapan kişinin dinleyicilik ve denetleyicilik becerilerini birleştirmesi gerekir. Yani hem bilgisini aktaracak, diğer yandan dinleyicilerin düşünce ve önerilerini alacak.
5. TOPLANTILAR:
Genellikle kısa ve resmi olmayan sunumlardır.
6. VİDEO KONFERANSLAR:
Bu konferanslar, uzaktaki bir konuşmacıyı toplantı salonuna bağlar. Konuşmacı düşüncelerini açıklar. Konuşmacılar nerede bulunursa bulunsun, grupları bir araya getirerek birbirlerini görmelerini ve fikir alışverişinde bulunmalarını sağlar.
Yukarıda sayılan sunum özelliğine göre hazırlanılmalıdır.
- – Sunumun süresi göz önüne alınarak yapılan planlama ona göre yapılmalıdır.
- – Hazırlanan notlar küçük kartlara numara vermek suretiyle tasniflendirilmelidir.
- – Bir konu seçilmelidir. Bu konunun güncel ve etkileyici olmasına dikkat edilmelidir.
- – Sunumun hazırlığında geniş ve sağlam kaynaklardan yararlanmakta fayda vardır.
- – Sunum yerinin daha önceden görülmesi yapılması gerekenlerdendir.
- – Prova yapma, kullanacağı malzemelerin kontrolü sunumu yapan kişinin amacına ulaşmasında işi kolaylaştıracaktır.
Sunum Sırasında Yapılması Gerekenler
- – Sunum kaygısı, kişinin performansını çokça etkileyecek biri durumdur. Bu kaygı muhakkak olacaktır fakat bunun kontrol altında tutulması gereklidir.
- – Sunumu yapan kişi sunuma “selamlaşma” mesajıyla başlayarak kendini tanıtmalı, ardından sunumun konusu ve amacıyla ilgili bilgilendirme yapmalıdır.
- – Sunumun başlarında güven telkin edici cümleler kullanmalı, hızlı konuşmaktan, dinleyiciyi tedirgin etmekten kaçınmalıdır.
- – Sunum esnasında ciddi, ağırbaşlı, temiz ve derli toplu görünüm önemlidir.
- – Sunum yapacak kişi konuşma anında ses tonuna, jest ve mimiklerine, sahneyi veya kürsüyü rahat kullanmaya özen göstermelidir.
- – Konuşmacının dinleyicilerle, başta bakışlar olmak üzere, vücut diliyle iletişim kurması daha etkili olur.
- – Konuşmacının ses ve kelimelerin doğru telaffuzuna özen göstermesi gerekir.
- – Sunumda, bilgisayar, cd, disket, projeksiyon cihazı, slayt makineleri, mikrofon gibi teknolojik araçlardan faydalanılmalıdır.
- – Görsel malzeme ile konuşulan ifadelerin eş zamanlı olmasına dikkat edilmelidir.
Görsel malzemenin kullanılış amacı:
Dinleyicilerin verilen bilgileri iyi algılamalarını sağlar.
Fikirleri, kavramları anlatırken zaman kazanmaya yardımcı olur. Yanlış anlamalardan kaçınmada etkilidir. Fikirleri sağlamlaştırmayı kolaylaştırır. Sunuma tat katar.
İyi hazırlanmış görsel malzemeyi, konuşmacı konuyla güzel ve uyumlu bir şekilde kullandığı zaman başarılı olur. Aksi durumlarda görsel araçlar dinleyicinin dikkatini dağıtabilir. Başka konuşmacı görsel malzeme kullanıyor diye değil, konuşma görsel malzeme gerektiriyorsa kullanmalıdır.
Sunum Sonunda Yapılması Gerekenler
- – Sunumda anlatılanlar özetlenmeli, verilmek istenen mesaj bir cümleyle dile getirilmelidir.
- – Sunum düşünceleri değiştirmek ereği ile yapılmışsa somut bir mesaj verilmelidir: “Haydi herkes evin önüne bir kap su koysun” yazın.
- – Katılımcılara teşekkür edilmeli, soru sorabileceklere cevap verilmelidir.
- – Sorulan sorulara kısa, net cevaplar verilmelidir. Seyircilerle tartışmaya girmekten kaçınılmalıdır.
Başarılı Bir Sunum İçin Ayrıca Yapılması Gerekenler:
- 1. Sunumdan önce kendinizi topluluğa kısaca tanıtın ve bu faslı uzatmayın.
- 2. Sunumdan önce mutlaka seyircili prova yapın.
- 3. Sunumda söyleyeceklerinizin tamamını slaytlardan okumayın. Orada özet bilgiler ve hatırlatmalar olsun. Konuyu siz detaylandırın.
- 4. Sunuma kimlerin geleceğini tespit edin ve içeriği ona göre hazırlayın. Ne var ne yok hepsini vermeye çalışmayın, dinleyicileri sıkmayın.
- 5. Görünüm önemli olduğundan giyim ve kuşamınıza özen gösterin.
- 6. Slâytlarda göze hoş görünen bir yazı karakteri seçin. Abartılı grafiklerden, aşırı sayfa animasyonlarından şiddetle kaçının. Arka plan rengine ve onun üzerine yazdığınız metnin rengine özen gösterin.
- 7. Sunum süresi: 15-20 dk en ideal süredir. Bu süreye uymaya özen gösterin.
- 8. Esprili bir anlatımın, slayttakinden bağımsız bir konuyu gündeme getirmenin, konu içeriğinin iyi anlaşılmasının, günlük yaşamdan seçilmiş basit benzetme ve örneklerin, multimedya, fotoğraf, bezeme içeren slaytların, anlattığınız şeyin pratik uygulamalarını göstermenin verimi artıracağını unutmayın.
- 8. izlemeye gelenlerin gözlerine bakmayı ihmal etmeyin. Onlara sorular yöneltin.
- 9. Tam hâkim olmadığınız bir konuda sunum vermekten kaçının. Cevabını veremeyeceğiniz soruları kalkıp sunumunuza eklemeyin. Yavaş tempo ile masal anlatır gibi konuşmayın, canlı ve hızlı konuşun.
- 10. Sunumun en başında sunumun bir kopyasını internete koyacağınızı belirtin, internete koyamayacağınız bir içerik ise bunu da belirtin.
- 11. İlk slâytlardan birine “içindekiler” başlığı ile sunumda izleyeceğiniz rotayı ve ana başlıkları sunun.
- 12. Sunumunuzu kayıt edin. Böylelikle nerelerde hata yaptığınızı ve konuşmanızın nerelerini düzeltebileceğinizi görebilirsiniz.
