Evangelista Toriçelli neyi bulmuştur, çalışmaları nasıldır? Evangelista Toriçelli deneyi, sonuçları hakkında bilgi.
Evangelista Toriçelli 1608’de, Kuzey İtalya’nın Adriyatik kıyılarında Faenza’da doğdu. Öğrenimini orada ve daha sonra Romada yaptı. Sonra ihtiyar Galilenin öğrencisi oldu. Çalışmaları gerçekte, Galile tarafından yapılanların bir devamı oldu.
Kendisi civalı barometrenin bulucusu olarak daha iyi tanınır — bu alet, sadece ufak değişikliklerle bugün, atmosfer basıncının presizyonlu ölçümü için kullanılmaktadır —. Galile ve Toriçelli daha o vakitler biliyorlardı ki, adi su tulumbaları suyu yaklaşık olarak 10 metreden daha yukarıya çıkaramazlar. Bunun sebebi bize gayet basit görünmektedir, zira suyun yükselmesine, kuyu içindeki su yüzeyine etkiyip onu boru içine itmeye çalışan atmosfer basıncı sebep olmaktadır. Fakat 10 metre ya da daha fazla yüksek bir su sütunu ile deney yapmak pek kolay değildir, ve bunu metal bir boruya koymak gerektiğinden, gözlenmesi ve yüksekliğinin ölçülmesi mümkün olmaz. Toriçelli sadece 75 cm kadar yükseklikte civanın (sudan 13,6 defa daha yoğunlu) 10 metre yükseklikte bir su sütununa eşdeğer olacağını düşündü. Böylece, suyun tulumbalarda yükselişine ait deneylerde su yerine civa kullandı. Yaklaşık olarak 90 cm yükseklikte, bir ucu kapalı bir cam boru civa ile dolduruldu, ve açık ucu civa dolu bir kaba doldurularak ters çevrildi. Tüp içindeki civa düzecinin, yüksekliği yaklaşık olarak 75 cm oluncaya kadar düştüğü görüldü. 76 cm yükseklikteki civa sütunu, açık çanaktaki civanın yüzeyine etkiyen atmosferin basıncı ile (havanın ağırlığı ile) dengelenmiş bulunuyordu. Boru kapalı olduğundan, borudaki civanın yüzeyi üzerinde, onu aşağıya itecek hava yoktu. Toriçelli, civa sütunu üzerindeki bölgenin vakum (boşluk) olduğuna hükmetti.
Bu keşif bilgileri altüst ediyordu, zira o vakte kadar Aristoya göre öğretim yapılıyordu, ve Aristo, tabiatın boşluğu sevmediğini söylemişti. Bu yoldan elde edilen vakuma, Toriçelli vakumu denir. Toriçelli, civanın yüksekliğini farklı günlerde ölçtü, ve hava durumu ile değiştiğini gördü. Bu sonucun hava basıncına bağlı olduğu, genç Blaise Pascal tarafından doğrulandı, ve bu son bilgin, hava basıncının yüksek dağlarda daha düşük olduğunu gösterdi. Toriçellinin civa sütunu, hava basıncını ölçmekte kullanılabildiği için ilk barometre idi. Toriçelliye sadece barometrenin keşfini borçlu değiliz. Bu bilgin ayrıca merceklerle de deneyler yaptı, ve küçük cam parçalarını işleyerek çok presizyonlu biçimde büyüteçler yaptı. Galilenin Taskonya Büyük Dükü nezdindeki matematik çalışmalarına devam etti. Pek genç olarak, 39 yaşında Floransada öldü.
