Tropikal rüzgarlar nelerdir? Tropikal rüzgarlar nasıl oluşurlar? Tropikal rüzgarlar ve hortumların özellikleri, hakkında bilgi.
Tropikal Rüzgarlar Nasıl Oluşur?
Tropikal Rüzgârlar (Siklonlar)
Tropikal bölgelerde kararlı durgun karakter taşıyan hava kütlelerindeki dengenin bozulması sonucunda, havanın ani olarak dikey (konveksiyonel) yönde yükselmesi ile ortaya çıkan çok güçlü ve yıkıcı rüzgârlardır.
Siklon
Buradaki dengenin bozulmasında havadaki sıcaklık ve nem miktarı artışının önemli bir etkisi vardır. Dikey olarak yükselen hava kütlesini, çevreden merkeze doğru gelen hava kütleleri besler. Hava kütlelerinin hareketi, merkezkaç (corriolis) kuvvetinin etkisi ile merkeze (Alçak basınç alanı merkezine) doğru sarmal bir harekettir. Bu hareket çok hızlı fırtınalar halinde beliren rüzgârlar şeklinde olur.
Çok önceden beri Hindistan’da kullanılan siklon terimi, Dünya’nın her yerinde aynı şekilde beliren bütün hava hareketleri için de kullanılmıştır. Tropikal siklonlar Hint Okyanusu’nda siklon, Büyük Okyanus’ta tayfun (typhoon, Çince ‘büyük rüzgâr’), Meksika Körfezi’nde hurrikan (Hurricane), Güney Amerika’da tornado, Filipinlerde baguio, Avustralya’da willy willy adı verilir.
Saatteki hızı 160 km’den daha fazla olan bu rüzgârlar, geçtikleri yerlerde çok büyük yıkımlara, can ve mal kaybına, tarım alanlarının yok olmasına neden olur. Yıkımları, güçlü yağmurlarla daha da artar, alçak arazileri su basar. Kıyılarda, kuvvetli rüzgâr ve dalgaların etkisi ile deniz yüzeyi 23 m kabarır. Böyle bir fırtınaya yakalanan bir Amerikan ağır kruvazörü ikiye bölünmüştür.
Hortumlar:
Bu tür fırtınalar, sıcak nemli bir hava kütlesinin üzerine, soğuk kuru bir hava kütlesinin gelmesi ile oluşur. Hortumlar, sarmal bir biçimde, çok güçlü konveksiyonel hareketle yükselen bir hava kütlesinin merkezinde oluşturduğu girdap şeklinde belirir.
Bunlar tropikal siklonlara göre çok daha küçük ve dar alanlı olmakla birlikte Dünya’da bilinen en güçlü ve en yıkıcı fırtınalardır. Genellikle hortumun yakınlarında rüzgârın hızı, saatte 350 km’yi, dikey akımların ise saatte 500700 km’yi bulduğu tahmin edilmektedir. Bu güçlü yatay hava akımları ağaçları kökünden söker, evleri yıkar; sonra dikey hava hareketi de yıkılanları havaya uçurur. Bu olay genellikle 12 saat kadar sürer.
