Uçaklar nasıl uçarlar? Uçak nasıl havada kalır, yükselir, nasıl uçar, hakkında bilgi.
Uçak Nasıl Uçar?
İnsanlar ilk önce karada yolculuk ettiler: Önce yayan, sonra hayvan sırtında, arabayla, en sonunda da trenle, otomobille. Gene daha ilk çağlardan beri, kütüklerin üzerine, sallara, kayıklara binerek sularda bir yerden bir yere gitmesini de öğrendiler. Daha sonra, birçok kişinin küreklerle çektikleri teknelerle, yelkenli gemilerle denizlerde daha uzun yolculuklar başladı. Buharlı gemiler geliştikçe de engin denizlerde yolculuklar daha kolaylaştı.
Yalnız, havalarda yolculuk ancak yirminci yüzyılda mümkün oldu. Böylece, insanlar —karadan, denizden sonra— havada da üçüncü bir yolculuğa çıktılar. Bugün uzak yolculuklar, hattâ kısa mesafelerdeki gidip gelmeler bile uçakla yapılıyor. Çünkü uçak en hızlı taşıttır. Vapurla, trenle, günlerce sürecek bir yolculuk uçakla 10-12 saat içinde yapılıyor.
Göklerde süzülen, yıldırım gibi giden uçakları hepiniz hayranlıkla seyredersiniz. Bu arada, elbette ki düşünürsünüz:
Uçak nasıl uçuyor?
Uçağın nasıl uçtuğunu görmeden önce, bir jıçağa etki yapan kuvvetleri gözden geçirmek gerekir. Uçakları etkileyen kuvvetlerin başında yerçekimi gelir. Havaya atılan taşı yere düşüren yerçekimi uçağı da aşağı doğru çeker. Bu kuvveti yenmedikçe, yani uçağa bu kuvvette ters yönde, daha büyük bir kuvvet uygulanmadıkça uçağın havada durması imkânsızdır. Yerçekimi kuvveti cisimlerin ağırlığına göre artar. Ağır cisimler, hafif cisimlerden daha büyük bir kuvvetle aşağı çekilir. Bu yüzden, büyük, dolayısıyla ağır uçakları havada tutmak için daha büyük kuvvet gerekir.
Uçuş için gerekli ikinci kuvvet ise uçağı ileri doğru götüren kuvvettir. Bu kuvveti dönen pervane doğurur. Pervanenin dönmesi uçağın önündeki havayı geriye doğru iter. O zaman uçağın önünde bir boşluk doğar, uçak bu boşluğa kayar. Böylece uçak ilerlemiş olur. Pervanenin arkaya ittiği hava uçağın kanatlarına, gövdesine çarpar. Uçak kanatları hafif eğiktir. Bu sayede geriye itilen havanın büyük bir kısmı kanadın altına girer. Kanadın altındaki havanın basıncı artar, üstünde bulunan havanın basıncı ise azalır. Böylece, uçak yukarı kalkar.
Uçakların havada durması, pervanenin dönmesine bağlıdır. Bir kazâ sonunda pervane dönmezse uçak yere düşer. Çünkü o zaman uçağı havada tutan kuvvet yok olmuştur; yalnız yerçekimi vardır.
