Yansıma Sözcükleri Nedir?

0
Advertisement

Yansıma sözcükleri nelerdir, özellikleri nedir? Yansıma sözcüklerine örnekler, yansıma ikilemeleri hakkında bilgi.

Yansıma Sözcükleri;

Bilindiği gibi dünya dillerinin her birinde sözcükler, dili konuşan toplumun bir uyuşma, anlaşma ürünüdürler ve nesneyi, kavramı göstermek, belirtmek için konulmuş, görece bir ses bileşimi sayılırlar. Sözcükler arasından yalnızca yansıma sözcükleri, dilbilimcilerce nesneyle ad ilişkisi bakımından öteki sözcüklerden ayrı düşünülmekte, öteki sözcüklerin tersine, bunlarda nesne-ad ilişkisinin varlığı kabul edilmektedir. Bu konuda, ayrıca ünlemler bölümünde bilgi verilecektir.

Türkiye Türkçesinde yansımalardan türlü adlar kullanılmaktadır. Bu yansıma adları öteki sözcük türlerinin yerini de tutmaktadır.

Yansıma, kısaca doğa seslerinin söz şeklinde biçimlenişi olmaktadır. Doğa seslerini yansıtan bu sözcükler doğrudan doğruya doğadaki sesleri vermeye yöneldikleri gibi, birtakım eklerle ad, belirteç, eylem gibi öğeleri de oluştururlar.

Bir kök gibi tek heceli olan yansımalar: çat, çıt, tak, darı., dun, tık tık, şıp şıp, şap şap, fıs fıs, tır tır, vız vız, cız cız, caz cuz, hor hor… gibi.

Advertisement

Şunlarm çoğu türemiş sözcük görünümündedir ve iki hecelidirler: takır tukur, tıkır tıkır, tırıl tırıl, vızır vızır, cızır cızır, kıkır kıkır, çağıl çağıl, cazır cuzur, fısır fısır, mışıl mışıl, horul horul, gürül gürül, cıyak cıyak, şırak şırak, hapır hupur, şakır şukur.

Yansımalara getirilen kimi ekler, eylem olarak kullanılan sözcükler türetir: takır da-, cızır da-, horulda-, gürülde-, çatla-, hopla-, fırla-, havla-, meleç, çınla-, anır-, böğür-, öğür-, fışkır-, püskür- gibi.

Bu türler dışında kimi özel kuruluşta yansımalar da vardır: hoppala, zınkadak, küttedek, cumbadak… gibi.

Örneklerde de görüldüğü üzere yansımaların genellikle ikileme biçiminde belirteç olarak kullanıldığı görülür: inim inim inlemek, fıkır fıkır kaynamak, horul horul uyumak, tiril tiril titremek gibi.


Leave A Reply