Yetenek alanlarına göre meslekler nelerdir? Alan ve meslek seçiminde rol oynayan yetenek alanları ve meslekler nelerdir? Hakkında bilgi
Yetenek Alanları
insanlar yetenek düzeyi yönünden olduğu kadar yetenek türü bakımından da farklılık gösterirler. Çok sayıda yetenek çeşidinden söz edebiliriz. Ancak yetenekleri gruplayarak özellikle alan ve meslek seçiminde önemli rol oynayan yetenekler üzerinde durmak daha pratik bir yoldur.
Sözcük, sayı, şekil gibi sembollerle ifade edilen kavramların öğrenilmesi ve bu kavramlarla akıl yürütülmesi için gerekli yetenek türüne “Akademik Yetenek” adı verilmektedir. Genel Akademik Yetenek; sözel yetenek, sayısal yetenek ve şekil-uzay ilişkileri yeteneği olmak üzere üç tür yeteneği içeren bir kavramdır.
1. Sözel Yetenek:
Sözcüklerle ifade edilmiş kavramları öğrenebilme, sorunları algılayıp çözebilme ve düşünceleri doğru, açık bir biçimde anlatabilme gücünü ifade eder. Sözel yetenek, sosyal bilimlerde (Tarih, Coğrafya, Felsefe, Edebiyat, Sosyoloji, Psikoloji, Hukuk, Dil Bilimi, Halkla İlişkiler, Basın-yayın gibi alanlarda) gerekmektedir.
2. Sayısal Yetenek:
Sayılarla ifade edilen problemleri çözebilme, sayısal kavramları daha çabuk öğrenebilme ve sayılarla akıl yürütebilme gücünü gösterir. Bütün temel bilimlerde (Fizik, Kimya, Biyoloji, Matematik, Astronomi gibi) aynı zamanda Tıp, Veterinerlik gibi sağlık bilimleri ve mühendislik alanında başarı için gerekli bir yetenektir.
3. Şekil-Uzay İlişkileri Yeteneği:
inşaat, Makine, Harita Mühendisliği, Mimarlık, Diş Hekimliği, Ressamlık, Heykeltıraşlık gibi alanlarda başarı için gereklidir. Şekil-uzay ilişkileri yeteneği kendi içinde 9 yeteneğe ayrılır:
a. Şekil algısı: Nesnelerin, resimlerin veya geometrik şekillerin detaylarını algılama; nesneler, resimler ve şekiller arasında gölge, genişlik, boy vb. özellikler yönünden farklılıkları görebilme.
b. Uzay ilişkileri: Bir şeklin düzlem üzerinde ya da bir cismin uzayda alacağı biçimi göz önünde canlandırabilirler.
c. Renk algısı: Renkleri tanıma, renklerdeki benzerlik ve farklılıkları algılama veya aynı renkteki iki cisimde ton farkını görebilme, zıt ve uyumlu renk kombinasyonları yapabilme.
d. Bellek: Sözcükleri, sayıları, sembolleri çabucak belleme ve uzun süre bellekte tutabilme gücünü ifade eder.
e. Ayrıntıya dikkat: Çevredeki şekillerin, cisimlerin, eşya veya durumların özelliklerini, aralarındaki farklılıkları çabucak ve doğru bir şekilde algılayabilirler.
f. Mekanik yetenek: Bir alet veya makinenin çeşitli parçaları arasındaki ilişkiyi, bir aletin işleyişindeki temel ilkeyi görebilme, bir aleti işletebilme, onarabilme, bilinen bir modele göre bir aleti kurabilme.
g. El becerisi: Elleri ve kolları kolaylıkla ve ustalıkla hareket ettirebilme; nesneleri kaldırma, döndürme ve yerleştirme hareketlerini çabuk ve düzgün bir biçimde yapabilme.
h. Parmak becerisi: Parmakları doğru ve hızlı bir biçimde kullanarak küçük objeler üzerinde çalışma; çok ince işleri yapabilme.
ı. El- göz koordinasyonu: El ve gözü birbiriyle uyum halinde ve hızlı bir biçimde kullanabilme, ipliği iğne deliğinden geçirme gibi hareketleri çabucak yapabilme.
ALAN | GEREKEN YETENEK | GEREKEN İLGİ |
YABANCI DİL | SÖZEL, BELLEK | EDEBİYAT, YABANCI DİL |
SOSYAL BİLİMLER | SÖZEL | SOSYAL BİLGİLER, SOSYAL YARDIM, İKNA |
MATEMATİK | SAYISAL, ŞEKİL-UZAY | MEKANİK, FEN BİLGİSİ |
GÜZEL SANATLAR | GÖZ-EL KOORDİNASYONU, ŞEKİL-UZAY | GÜZEL SANATLAR |
FEN BİLİMLERİ | SAYISAL | FEN BİLGİSİ, MEKANİK, ZİRAAT |
SAĞLIK | SAYISAL, GÖZ-EL KOORDİNASYONU | FEN BİLGİSİ, SOSYAL YARDIM |
TİCARET | SAYISAL | İŞ AYRINTILARI, TİCARET, İKNA |
ÇOCUK GELİŞİMİ | SÖZEL | SOSYAL YARDIM, İKNA |
ELEKTRONİK ELEKTRİK BİLGİSAYAR | SAYISAL, GÖZ-EL KOORDİNASYONU | FEN BİLGİSİ |
TURİZM | SÖZEL, SAYISAL | İKNA, İŞ AYRINTILARI |
GİYİM | ŞEKİL-UZAY, GÖZ-EL KOORDİNASYONU | GÜZEL SANATLAR |
ÇİÇEK-ÖRGÜ | DOKUMA, GÖZ-EL KOORDİNASYONU | GÜZEL SANATLAR |
AĞAÇ İŞLERİ, YAPI, KALIPÇILIK | SAYISAL, GÖZ-EL KOORDİNASYONU, ŞEKİL-UZAY | MEKANİK, FEN BİLGİSİ |
TARIM | SAYISAL, GÖZ-EL KOORDİNASYONU | ZİRAAT, FEN BİLGİSİ |
SİYASAL BİLGİLER, HUKUK | SÖZEL | İKNA, SOSYAL BİLGİLER |
İKTİSAT, İŞLETME | SÖZEL, SAYISAL | İKNA, TİCARET, İŞ AYRINTILARI |
İNŞAAT MÜH., MAKİNE MÜH., TEKSTİL-ENDÜSTRİ | SAYISAL, ŞEKİL-UZAY GÖZ-EL KOORDİNASYONU | FEN BİLGİSİ, MEKANİK |