Ağıt nedir? Ağıt adetlerimiz ve ağıtların genel özelliklerinin yer aldığı yazımız.
Bir ölünün arkasından duyulan acıları anlatmak üzere yazılan şiirlere denir. Anadolu’da ağıt söylemenin belli adetleri vardır. Bu adetler orta ve kuzey-doğu ile güney bölgelerinde; hala devam etmektedir. Çukurova’da ağıt töreni hasta can verdikten sonra yapılır. Kadınlar sıra ile ağıtlarını söyler, sonra hep beraber yanar, yakılırlar. Ağıt söyleyecek kadının önüne ölünün çamaşır bohçası konur, her kadın ağıtını bitirince bohçayı bir başka kadının önüne bırakır, bu defa o söylemeye başlar. Ağıt söyleyen kadınlar bohçadan bir çamaşır çıkararak ellerinde tutarlar. Ağıtı genel olarak kadınlar söylerse de bazı bölgelerde erkeklerin de söylediği olur.
Gurbette ölmüş kimseler için yakılan türkülere de ağıt denir. Bir kısım zenginler ölüleri için halk şairlerine ağıt yaktırırlar. Bazı yerlerde de kimsesiz ölüler için para ile ağıtçı tutulduğu olur. Ölen küçük bir çocuksa o zaman ağıt daha çok ninniye benzer.
Ağıt söylemek, Türklerde çok eskiden beri yerleşmiştir. Orhun Anıtlarında da, «Divan-ü lûğat-it-Türk» te de «yuğ» diye ağıttan bahsedilir.
Ağıt, Eski Yunanistanda Milattan önceki zamanlardan beri söylenirdi. Yunan edebiyatında aşk ve savaş için söylenmiş ağıtlara da rastlanmaktadır.
Ağıta bir örnek olmak üzere Recaizade Ekrem’in oğlu için yazdığı ağıtın iki kıtasını aşağıya alıyoruz.
AH NİJAD
Dağda kırda rasgetirsem bir dere.
Gözyaşlarım akıtarak çağlarım.
Yollardaki ufak ufak izlere
Seni sanıp bakar bakar ağlarım.
Bu ayrılık bana yaman geldi pek,
Ruhum hasta, kırık kolum kanadım,
Ya gel bana, ya oraya beni çek
Gözüm nuru oğulcuğum Nijad’ım.
