Demokrasi ne demektir? Doğrudan ve yarı doğrudan demokrasi nedir? Demokrasinin özellikleri ve temel ilkeleri hakkında bilgi.
DEMOKRASİ NEDİR?
Gücünü halktan alan, yönetimde halk iradesinin etkin olduğu eşitlik, adalet, özgürlük, insan hakları prensibine dayanan anlayışa demokrasi denir.
Demokrasi, ilk kez Yunan uygarlığında oluşmaya başlamıştır. Kelime olarakta Yunanca “Demos” (HALK) ve “Kratos” (iktidar) kelimelerinin birleşmesinden oluşmuştur.
Demokrasi; bireylerin başkalarına zarar vermeden istediği her şeyi yapabilmek demek olan “Özgürlük”, dil, ırk, renk cinsiyet siyasi düşünce ayrımı yapmaksızın herkesin hukuk önünde eşit olmasını ifade eden “Eşitlik”, yönetimde millet egemenliğini esas alan “Ulusal Egemenlik” ilkesine dayanan anlayıştır.
Demokrasi; İnsan haklarına önem veren, kişi hak ve özgürlüklerini geliştiren bir uzlaşma yöntemidir. Demokrasilerde kişinin düşüncesine önem verilir, farklı siyasi düşüncelere saygı duyulur.
Demorkasilerde bireyin istekleri esas alınır ve gereksinimleri karşılanmaya çalışılır. Demokrasi; uygulanışına göre, “Doğrudan” ve “Yarı Doğrudan” Demokrasi gibi adlar almıştır.
Doğrudan Demokrasi Nedir?
Seçme ve tercih hakkının doğrudan doğruya halk tarafından kullanıldığı yöntemdir. Bu sistemde oylamaya katılanlar belli zamanlarda, belli yerlerde toplanarak yasalar yaparlar, yapılan yasaları uygulayacak kişileri kendileri belirler. Bu tür demokrasi anlayışı geçmişte eski Yunan ve Roma uygarlıklarında kullanılmıştır. Günümüzde halkın belediye başkanlarını ve muhtarları seçmesi doğrudan demokrasi örneğidir.
Yarı Doğrudan Demokrasi Nedir?
Bu tür demokrasilerde halk kanunların yapılmasına doğrudan katılamaz yönetme ve kanun yapma yetkisini seçtiği temsilcilere verir. Günümüzde devletlerin genişliği ve nüfuslarının fazla oluşu gibi nedenler bu tür demokrasi örneklerini zorunlu kılmıştır.
Günümüzde millet, egemenliğini temsilcileri aracılığıyla kullanır. Milletin temsilcileri meclis denen organlarda kararlar alırlar.
Demokrasinin temel nitelikleri arasında aşağıdakileri saymak mümkündür.
***Kararlar çoğunlukla alınır.
***Herkese tek ve eşit oy hakkı tanınır.
***Yöneticiler belirli sürelerce seçilir.
***Toplumun tüm bireylerine fırsat eşitliği sağlanır.
***Kişi hak ve özgürlükleri korunur
***Yönetimde halk egemenliği esas alınır.
***Çoğulculuk prensibi işler.
***İnsan hakları gelişir ve korunur.
***Kişiye saygınlık kazandırıp insan olma onuru yaşatır.
