Tezkere ya da Tezkire ne demek? Tezkere kelimesinin anlamı ve kökeni ile ilgili genel bilgilerin yer aldığı yazımız.
TEZKERE (TEZKİRE), Arapça zikr den türemiş sözcük: Hatırlatmaya yarayan, haber ileten kısa yazı, küçük mektup anlamına gelir.
Bu sözcük anlamının dışında yaşamış ve eser vermiş sanatçılar (şairler, hattatlar vb) üzerinde toplu bilgi veren kitap: Tezkeretü’ş-Şuarâ Tezkeretü-n Hattatin vb. Şairler Tezkeresi türünün ilk örneği Ali Şir Nevaî’nin Mecalisü’n- Nefâis (1491) eseri sayılır. Divan edebiyatında adları geçen otuza yakın tezkerenin ilki de Sehî Bey’in Heş-Behişt eseri bilinir (Sekiz Cennet, 1538).
Türün en önemli belge değeri Lâtifi’nin (1546) adını taşıyan tezkeresidir. II. Murat döneminden 16. yüzyıl ortalarına kadar gelen bu alfabetik eser, şairlerin yaşam ve eserleri üzerinde bilgi verir, bazı eleştiriler de taşır (bas. 1896). Tezkereleri bulunan başlıca yazarlar arasında öncelikle sayılanlar: Ahdî, Aşık Çelebi (Meşâirü’ s-Şuarâ, 1568), Hasan Çelebi Safaî Mustafa, Kazasker Salim, Şeyh Galip ve Esrar dede (Teskere-i Şuarâ-yı Mevleviye), Sadettin Nüzhet Ergun (Türk Şairleri), İbnü’l Emin Mahmut Kemal İnal (Son Asır Türk Şairleri) 1930-1941.
Eski tezkereler yeterli metin araştırması ve karşılaştırmalı yargılara dayanmadığı için ilkel birer edebiyat tarihi malzemesi sayılır. Türkiye’de bilimsel edebiyat tarihiyse M. Fuat Köprülü ile başlar ve yürür.
