Kan uyuşmazlığı nedir, nasıl meydana gelir? Kan uyuşmazlığı nedenleri ve belirtileri nelerdir? Kan uyuşmazlığından korunma yöntemleri.
KAN UYUŞMAZLIĞI
Tıptaki adı “Rhesus hastalığı” olan kan uyuşmazlığı, önleyici tekniklerin geliştirilmesi sayesinde, günümüzde büyük ölçüde azalmıştır. Kan grupları Rh-(Rhesus negatif) olan annelerin ikinci ve daha sonraki bebekleri, babalarının Rh+ (Rhesus pozitif) olması durumunda kan uyuşmazlığı tehlikesiyle karşı karşıyadırlar.
BELİRTİLER
Kan uyuşmazlığında, bebeğin kan grubu babasınınki gibi Rh+’se, kan grubu Rh- olan annesinin, etenden geçen antikorlarının etkisi altında kalır. Ciddi biçimlerinde, dölüt, dölyatağı içinde kansızlık ve kalp yetmezliği nedeniyle ölür; doğması durumunda da, kalbi zayıf olur ve aşırı sarılık bulunur.
NEDENLER
Kan uyuşmazlığının nedeni, anne ile çocuğun kan gruplarının birbirinden farklı olmasıdır. Bu durum, dölütün kan dolaşımındaki alyuvarların yıkılmasına yol açar.
İnsanların % 85’inin kanında, “D etmeni” (D faktörü) adı verilen bir kan etmeni vardır ve bu kimselerin kan grubu “Rh+” (Rhesus pozitif) diye adlandırılır. Geri kalan % 15’te, D etmeni eksiktir ve kan grupları “Rh-” (Rhesus negatif) diye adlandırılır.
Rh- olanlardan çok daha fazla sayıda Rh+ insan bulunduğu için, Rh-kan grubundan bir kadının, Rh+ kan grubundan bir erkekle evlenmesi olasılığı yüksektir. Bu evlilik sırasında hamile kaldığında, eşinin Rh+ kan grubunun, kalıtım yoluyla çocuklarına aktarılması olasılığı vardır.
Bu durumda, yani Rh- bir anne, karnında Rh-ı- bir bebek (dölüt) taşıdığı zaman, bazı durumlarda bebeğin kan hücreleri, dölüt dolaşımından annenin kan dolaşımına geçme olanağı bulurlar. Bu geçiş, özellikle düşük tehdidi ya da tam düşük durumlarında gerçekleşir. Ayrıca, doğum sırasında gerçekleşebilir.
Annenin bedeni bu geçişe, yabancı bir madde girmiş gibi tepki gösterir ve dölütten gelen alyuvarlarla savaşmak için, antikor üretmeye başlar, Bunun, doğan bebek üstünde hiçbir etkisi yoktur. Ama sonraki hamileliklerde, annenin kanı etenden dölüte geçince, antikorlar etkisini göstermeye koyulur ve yeni bebeğin hücreleri yıkılmaya başlar.
SARILIK
Kan uyuşmazlığında, bebekteki sarılık, çok sayıda kan hücresinin yıkılması sonucu, bebeğin kanında aşırı miktarda safra boyarmaddelerinin birikmesinden kaynaklanır. Bu da, başarıyla tedavi edilmemesi durumunda, beyinde kalıcı yıkıma neden olur.
KORUNMA
Kan uyuşmazlığı olasılığı, hamilelik sırasında yapılan kan incelemelerinde kolayca anlaşılır.
Anne adayının Rh- kan grubundan olduğu belirlenirse, ilk bebeğinin doğumu sırasında “anti D” adlı bir iğne yapılmasıyla, Rh+ kana karşı antikorlar üretmesi önlenebilir. Böylece, sonraki çocukları, kan uyuşmazlığı tehlikesinden kurtulmuş olurlar.
TEDAVİ
Doğan bebekte kan uyuşmazlığından kaynaklanan sanlık varsa, genellikle kan aktarımı yapılarak, bebeğin kanı değiştirilir. Bu aktarımda, bebeğe, kendi kanının yerine, aşamalı bir biçimde zararlı antikorlar içermeyen kan verilir. Bunun sonucunda, annenin antikorları artık bebeğe zarar vermez.
BU YAZI SADECE BİLGİ VERMEK AMAÇLIDIR. DOKTOR TAVSİYESİ DEĞİLDİR. LÜTFEN DOKTORUNUZA BAŞVURUN.
