Merdiven nedir? Merdiven çeşitleri, özellikleri ve merdivenler hakkında genel bilgilerin yer aldığı yazımız.
Bir kattan bir kata çıkmakta kullanılan araçlara, üst üste basamaklardan meydana gelen yollara «merdiven» denir. Merdivenlerin taşınabilir cinsleri olduğu gibi, evlerde, daha başka yapılarda kullanılan birçok çeşidi de vardır.
Taşınabilir merdivenler, genel olarak, iki uzun sırık arasına yatay olarak çakılan tahta parçalarından yapılmıştır. Duvara dayanarak üzerine tırmanılır. Bunlardan iki merdivenin birleşmesinden meydana gelen, açılıp boşluğa konulabilenlere «açılır kapanır», ya da «katlama merdiven» denir.
Yapılarda kullanılan merdivenlerin çok eski zamanlardan bugüne sayısız çeşitleri yapılmıştır. Bunların başlıcaları «köşeli merdiven», «devirli merdiven», «burma merdiven», «asma merdiven»dir. Merdivenler binanın içinde veya dışında oluşlarına göre de «iç merdiven», «dış merdiven» adlarını alır. Merdivenin kapladığı yere «merdiven yuvası», bütün merdiven boyunca binanın tepesine kadar uzıyan boşluğa «merdiven boşluğu», ya da «merdiven aydınlığı» denir. Merdivenlerin kenarındaki korkuluğa «tırabzan», kat aralarındaki düzlüğe «merdiven sahanlığı» adı verilir.
Merdivenlerin ilk önce ne zaman yapılmaya başlandığı kesin olarak bilinmiyor. Milâttan binlerce yıl önceki Çin ve Mısır medeniyetleri devrinden kalma merdivenler insanların çok eskiden beri merdiven yapmaya önem verdiklerini gösterir.
Artık günümüzde özellikle insanların yoğun olduğu noktalarda kullanılmak üzere «yürüyen merdiven»ler de yapılmıştır. Büyük binalarda, yeraltı istasyonlarının giriş yerlerinde yapılan bu merdivenler bir bütün halinde devamlı olarak hareket eder. Oraya basan bir kimsenin ayrıca basamakları çıkmasına, inmesine lüzum yoktur, yürüyen merdiven onu gideceği yere kadar çıkarır. Yolcu üst kata gelince düzlüğe adım atar. Sensörler aracılığı ile eğer yürüyen merdiveni kullanmak için bir kişi yok ise otomatik olarak merdivenler durur ve enerji tasarrufu sağlarlar.
