İslamiyette büyük bir yeri ve önemi olan hadis nedir? Hadislerin özellikleri ve kaynakları ile ilgili genel bilgiler.
HADİS
İslâmî bilgilerdendir, Peygamber’in sözlerini, davranışlarını inceler. Bu sözler, davranışlar, Kuran’dan sonra, İslam dininin ve hukukunun ikinci esası sayılır; Kuran’da bulunmayan konularda bunlara uyulur.
Hadîsler 2 çeşittir: «Hadîs-i kudsî», «hadîs-i şerîf». Hadîs-i kudsîler, Peygamber tarafından nakledilmiş Tanrı sözleridir. Hadîs-i şerîfler, Peygamber’in kendi sözleridir. Peygamber’in ölümünden sonra birtakım uydurucular, siyasi ve daha başka maksatlarla hadis uydurmaya başladıkları için, «usûl-i hadis» denen bilgi dalı doğdu, IX. yüzyılda olağanüstü gelişti.
Hadîs tenkidi ve metodolojisi olan usûl-i “hadîse göre bir hadîsin «sahîh» yani Peygamber’den çıkmış olduğu kılı kırk yarar-casına incelemeye tabi tutuldu. Bunların dışındaki hadîsler, «zaîf» (zayıf) veya «mevzû» (uydurma) kabul edildi. Bugünkü tarih metod bilgisine benzediği için, usûl-i hadîs biliminin kurulması, insan fikrinin eleştirici düşünce yolunda attığı başlıca adımlardandır. En büyük hadîs bilgini Buhârî‘dir.
Hanbelî mezhebine göre hadîslerin önemi, Kuran’dan hemen sonra gelir. Türkler’in ve İslâm çoğunluğunun bağlı olduğu Hanefî mezhebindeyse, hadîs daha az önemlidir, «rey», «kıyas», «icmâ» (milletin bir konu üzerinde birleşmesi veya ileri gelen bilginlerin hukukî fikirleri) büyük önem taşır.
