Çoğunlukla küçük çocuklara musallat olan ve aşısı sayesinde insanlığın yendiği bir hastalık olan Çocuk felci hastalığı ile ilgili olarak bilgiler.
ÇOCUK FELCİ virüs cinsi bir mikroptan ileri gelen bir sinir sistemi hastalığıdır. Mikrop, omurilikte ve beyinde emirleri ileten hareket hücrelerine musallat olur. Bu yüzden hasta felce uğrar, hatta bazı hallerde ölür. Hastalığa «çocuk felci» denilmesinin sebebi, felcin çoğunlukla küçük yaşlarda meydana gelmesindendir. Tıbbi adı «polyomiyelit» tir, kısaca «polyo» da denir.
Çocuk felcine yakalanan kimselerin, ya bir süre için, ya da sürekli olarak, kasları felce uğrar. Vakaların çoğunda, hücreler tamamiyle tahrip olmadığından, bu hastaların başarılı bir tedavî sonunda iyileşerek kaslarının eski kuvvetini bulmaları mümkün olmuştur. Fakat bazen çocuk felci virüsünün, beynin aşağı bölümündeki önemli hücreleri tahrip ettiği, böylece hayatî tehlike doğurduğu da olmuştur. Bu hücrelerin virüse yakalanması, vücuttaki kan dolaşımının tabiî olarak ayarlanmasını, vücut ısısının kontrolünü ve solunumu etkiler, sekteyi uğratır.
Hastalığın Belirtileri
Çocuk felcinin belirtileri, bir kimsenin hastalığa yakalanmasından sonra üç günle .otuz beş gün arasında kendini gösterir. Normal süre yedi gündür. Belirtiler hastalığın önemine, hücrelerin yerine göre çleği-şir. Genel olarak görülen belirtiler, hafif ateş, mide rahatsızlığı, kusma, baş ağrısı, baş dönmesi, boğaz ağrısı, boyunda ve sırtta tutukluk, ağrı, kuvvetsizliktir. Belirtilerin arasında kuvvetsizlik, uyuşukluk kendini göstermekte gecikirse hastalığın teşhisi güç olur, çünkü teşhisin kesinliğini ispat etmek üzere yapılabilecek hiçbir lâboratuvar deneyi yoktur.
Çocuk felci, yılın her hangi bir ayında meydana gelebilirse de en çok mayısla eylül ayları arasında raslanır. Bu konuda bölgenin, dolayısiyle iklimin de etkisi olabilir.
Çocuk felci hastalığının ne şekilde yayıldığı henüz anlaşılamamıştır. Bazı doktorların açıklandığına göre bulaşıcıdır, insandan insana geçebilir. Son araştırmalardan anlaşıldığına göre çocuk felci virüsünü taşıyan birkaç çeşit sinek vardır, fakat bu konuda henüz kesin bir sonuca varılamamıştır.
Hastalığın Tedavisi
Yıllarca, çocuk felci virüsüne yakalanmaya engel olabilecek, ya da hastalığı geçiş-tirebilecek bir ilâç bulunamamıştı. Hastanın tedavisi, ancak sıkıntıları ve ağrıları hafifletmek, vücutta meydana gelen aksaklıklara çare bulmaktan ibaret kalıyordu, En çok başvurulan usul, fizik teclavisiydi. Bu usulde nemli, ya da kuru ısının kullanılması, masaj ve elektrik teçlavisi yer almaktaydı.
Son tedavi anlayışına göre hastalığa yakalanıp felç belirtileri gösteren kimselerin mümkün olduğu kadar hareket etmeksizin* dinlenmeleri, sürekli bir gözlem altında bulundurulmaları gerekmektedir. Hasta, yatakta istediği, rahat ettiği durumda yatabilir. Önemli olan çok hareket etmemesidir. Bu sırada nefes alışı, yutkunma gücü kontrol edilmelidir. Felç iyice kendini belli ettikten sonra bir hastabakıcının, ya da yetkili bir kimsenin üzerine alacağı muntazam bakım, tedavinin ilk adımlarından biridir. Yatak mümkün olduğu ka’*V sert bir hale getirilmeli, gerekirse şiltenin altı bir tahta. ile beslenmelidir. Hastaya yattığı yerde, yorulmıyacak şekilde ayak ve kol hareketleri yaptırmak faydalıdır.
Çocuk felci virüsü, solunum organlarının ,felce uğramasına sebep olmuşsa, hastaya suni olarak solunum yaptırılması gerekir. Bu durumdaki hastaların boğazlarında salgı birikintileri meydana gelerek solunumlarına, yutkunmalarına engel olduğu görülmüştür. Boğazları salgı birikintileriyle tıkanmış hastaların önce sesleri kalınlaşır, kısılır, sonra genizlerinden konuşmaya başlarlar. Tedavi sırasında bu ihtimal göz önünde bulundurulmazsa hasta boğularak ölebilir. Sesi kısılan hastalarda ilk yapılacak iş boğazda birikinti olup olmadığına bakmak, varsa bu salgıları sık sık temizlemektir. Salgıbirikmesi çok miktarda oluyorsa hastaya, dışarıdan boğazına giden bir boru ile suni solunum sağlanır.
Hastalığın Önlenmesi
Çocuk felcine yakalanma ihtimalinde yaşın büyük rolü vardır. Hastalığın tarihinde görülen ilk salgın vakalarında genel olarak on yaşından küçük çocukların yakalandığı tesbit edilmiştir. Daha sonra her yaştaki hastalara raslanıldığından bu konuda kesin bir şey söylenememekle beraber, yaş ilerledikçe hastalığa yakalanma İhtimalinin azaldığı muhakkaktır. Bundan başka, ağır sporların, âni üşütmelerin, hamileliğin, salgın vakalarına raslanan bölgelerde bademcik ameliyatı, karma aşılar yaptırmanın hastalığa yakalanma ihtimallerini artırdığı görülmüştür Bundan dolayı, hastalığın önlenmesi konusunda, yukarıda saydığımız durumlardan kaçınmalıdır.
Çocuk felci virüsü hastayla doğrudan doğruya temasla da geçebilir, önceden temas etmiş sıhhatli bir kimseyle karşılaşmakla da kapmak mümkündür. Bu ihtimal göz önünde bulundurularak, hele çocukların, sık sık yıkanmalarını, ellerini temiz tutmalarını, çok yorulmamalarını, salgın olan bölgelerde kalabalığa katılmamalarını, birçok kişinin girdiği yüzme havuzlarında yüzmemelerini, yiyecek ve içeceğine dikkat edilmesini sağlamak gereklidir.
Çocuk Felci Aşısı
Çocuk felcine yakalanan bir kimsenin bir daha bu hastalığa tutulmadığı bilinmekteydi. Bunun sebebi hastalığın virüsüne karşı vücutta» «antikor» meydana gelmesidir. Antikor, normal serum proteinlerinden biridir; ancak, virüse karşı faaliyet gösterme özelliği kazanmıştır. Bunlar devamlı olarak kanda bulunur, vücuda giren hastalık virüsünü etkisiz bırakırlar. Çocuk felcini önliyen antikorun sade hastalıkla değil, aşı yolu ile de meydana getirilebileceği tespit edilmişti.
1950’li yıllarda bulunan çocuk felci aşısı ile artık çocuk felci korkulan bir hastalık olmaktan çıkmıştır. Hatta ülkemizde artık günümüzde çocuk felci hastalığına aşılamalar sayesinde hemen hemen hiç rastlanmamaktadır.
