Yangtze Nehri ve Yangtze boğazı nerededir? Yangtze Nehri’nin özellikleri, üzerinden geçtiği büyüleyici manzaraya sahip Yangtze Boğazı hakkında…
Yangtze Nehri ve Yangtze Boğazı
Dünyanın üçüncü en uzun nehri; Çin’in kalbinde üç manzaralı dağın arasındaki boğazdan hızla akar.
7. yüzyıla ait Çinli Tang Hanedanlığının şairi Du Fu, Qutang Boğazı’nın girişini, bütün suların Sichuan kentine girme kavgasında olduğu bir ana kapı olarak betimledi. Yangtze Nehri, 100 m’den geniş olan dar ağızdan girerken su, Eiffel Kulesi’nin iki katı yüksekliğindeki yalçın kireçtaşı uçurumları arasında kabarır ve köpürür.
Yoğun bir yağmurun ardından nehrin 32 km hızla aktığı ve suyun 50 m yükseldiği bilinir. 1897 yılında nehrin aşağı kısmına geri dönen İngiliz gezgin Isabella Bird, “kaygan su tepelerinden akarken, suyun tıkandığı yerde akıntı üzerinden atlayarak, içine çekilmemizin yok olmak anlamına geleceği korkunç anaforların oluştuğu aşağı tarafa yıldı-nm gibi düştük” diye yazdı.
8 kilometre uzunluğunda olan Qutang Boğazı, 3 Yangtze Boğazı’nın en kısasıdır. Bunlar Fengjie ile Yichang arasında, nehrin Tibet’ten, döküldüğü denizle arasındaki mesafenin yansına yakın olarak, yaklaşık 190 km uzanır. Çin’deki dünyanın en uzun üçüncü nehri, Chang Jiang (Uzun nehir) olarak bilinir; Yangtze adı yalnızca Shanghai’ın yakınındaki haliç için kullanılır ama Avrupalılar bu adı bütün nehre vermiştir.
Üç boğaz, nehrin Çin’in Sichuan (ya da kırmızı) Basin Dağı’na ulaşmak için kuvvetle akması sonucu oyulmuştur. Bazı sınırdaş uçurumlar, Çin efsanelerinde geçen tuhaf biçimler oluşturur ve “Bilge Büyükannenin Kaynağı” ve “Aya Bakan Gergedan” isimler taşır. İlk olarak savunma, daha sonra gemilerden gümrük toplayan bir gişe olması amacıyla zincirlerle kapatılan Qutang Boğazı ağzının her iki tarafında, 1000 yıllık taşlara gömülü demir direkler vardı.
UÇURUM MERDİVENLER
Küçük delik serilerinden Z şekli oluşturan Meng Liang Merdivenleri, Bai Yan (Beyaz Tuz) Dağı tarafından görülebilir. Delikler bir zamanlar sarp kayalıklarda doğal merdiven olarak, belki de ender bulunan tıbbi otları toplamak için kullanılırdı. Karşıda, şekli nedeniyle Bellows (Bağır) Boğazı adlı sarp kayalıklara bulunduğu bölüm vardır. Savaşçılar bir zamanlar tepeye yakın mağaralarda saklanırdı, bazı eski tabutlar hala yarıklar içinde gömülüdür.
40 kilometre uzunluğundaki Wu Boğazı, 12 Peri Tepeleri’nin hakimiyetinde bulunuyor. Efsaneye göre Cennet Kraliçesi tarafından yardım için boğaz açmaya gönderilen Batı Tanrıçası’nın kızlarıymış. Bazı dik yeşil yamaçların elma, şeftali, kayısı, hurma ve Çin kestaneleri gibi meyve ve hububatların yetiştiği ekili taraçaları vardı. Isabella Bird, rüzgarın 75 km içinden geçtiği üçüncü boğaz olan Xiling Boğazı için de benzer betimlemeler yaptı. Bird, banyo havlusundan daha büyük olmayan ve çiftçilerin iplerle tutunarak indiği bazı eğimli parçalar için dikkatli olunması gerektiğinden söz etti. Bugün hala orada dramatik olarak bazı kayaların üzerine oturtulmuş, altın rengi ve yeşil bambu ağaçlıklarının ortasında, çiçeklenmiş leylak rengi çuhaçiçeği ve bolca baldırıkara eğreltiotu arasında çiftlikler var.
ARTIK TEHLİKESİZ
Xiling Boğazı, dar geçitleri, sığ kayalıkları, hızı ve girdaplarıyla aralarındaki en tehlikeli boğazdı. 1950’li yıllarda nehrin ortasından yukarı fırlayan kocaman kayalar, nehri gemiler için daha güvenli bir hale getirmek için patlatılmıştı. İsabella Bird, suyun 40 m üstünde olan Goose Tail adlı bu kayalardan birini, yukarı doğru yaptığı gezide betimlemiştir ama kaya yalnızca 4 ay sonra yaptıkları dönüş yolunda görülebilir duruma gelmiştir.
Modern gezginler boğazı dizel motorlu feribotlarla geçiyorlar ama eski zaman gezginleri, yelkenli ve küreklerle sıkışık gezintiler yapıyorlardı. Yelkenler nehre karşı ilerlerken, ‘refakatçiler’ denilen terli adamlar tarafından bağlanmak zorundaydı. Her biri omuzlarından kemerle bağlı; zayıf ve çamurlu yerlerde basılacak yer bulmak için debelenirdi. Isabella Bird görüntüyü şöyle betimliyordu: “Vahşi çavlanın acelesi; yelkenler, her biri dalga akımlarında titreyen ya da kopan yedek ipin arkasından döne döne, aşağıdaki korkunç çavlanın içine olağanüstü bir hızda düşebilecek 400 adam tarafından kuzey kısımdaki kanallara bağlanırdı.
Fransız misyoner Pere David, 1860’larda fokurdayan Xiling Boğazı’nın akıntısında neredeyse ölümden kıl payı kurtulmuştu. Nehrin üst kısmına çekildiği gemisi, az kalsın tek hamleyle parçalanacaktı.
Büyük Gezhouba Barajı şimdi Xiling Boğazı’nın hemen aşağısındaki nehrin, Shanghai’a giden geniş yol öncesi yayılacak akışını ehlileştirerek dizginliyor. Soma üç boğazın en büyüğü olan Samda Barajı mevziyi işgal edecek. Bunca uyuşmazlığın ortasındaki plan, Yangtze’yi boğazların içindeki uysal bir havuza dönüştürecek.
