İbahiye nedir, ne demek? İbahiye, ibahilik özellikleri, tarihçesi, İbahiye hakkında bilgi.
İbahiye
İbahiye, İslamda, bütün yasakların ve yükümlülüklerin kaldırılmasını (ibaha) savunan dinsel akımlara verilen ortak addır. Bu akımlar namaz, oruç, hac, zekât gibi bütün kesin dinsel buyrukları ortadan kaldırırken, leş yemek, şarap içmek, zina ve eşcinsellik gibi kesin olarak yasaklanmış bütün haramları da helal sayarlar.
İbahiye tanımı, genel olarak Hurremiye adıyla bilinen Bâbekilik ve Maziyariye gibi İslam öncesinden kaynaklanan fırkaların yanı sıra çeşitli Batıni grupları, aşırı Şii akımları ve bazı mutasavvıfları içine alır. Salt İbaha ilkesine dayanmasa da İbahiye arasında sayılan aşırı Şii akımlardan Hattabiyenin Mameriye kolu başta şarap ve zina olmak üzere bütün haramları helal sayar, bütün farzları da gereksiz görür. Dinsel görevleri ehl-i beytten (Hz. Muhammed’in ev halkı) bir gruba uymak biçiminde yorumlayan Cenahiye de bu akımlardandır. Haramları ve farzları bağdaştırmak yoluyla İbahiye arasına giren fırkalardan biri de Mansuriyedir. Bu fırkanın kurucusu Mansur, farzları “Tanrı’nın bize uymamızı buyurduğu kişilerin adlan”, haramları da “Tanrı’nın bize düşman olmamızı buyurduğu kişilerin adları” biçiminde tevil etmiş, kişinin annesi, kız kardeşi ve çocuklarıyla ya da bir erkekle evlenmesinin mübah olduğunu savunmuştur.
Başta İsmailiye olmak üzere Batıni akımların çoğu da İbahiye içinde sayılır. Bunlara göre şeriatın bir dış yüzü (zahir), bir de iç yüzü, özü (batın) vardır. Özün bilgisine ulaşıldığı zaman zahiri yükümlülükler ortadan kalkar. Gerçekte namaz, oruç, hac, zekât gibi ibadetler farz değil, nafiledir; yani nimetleri veren Tanrı’ya karşı bir teşekkürdür. Oysa Tanrı’nın bunlara gereksinimi yoktur.
Hubbiye adıyla bilinen bir mutasavvıf grubu da Tanrı’nın sevdiği kuldan hitabı kaldıracağım, bu tür kimselere her şeyin helal olacağını, yükümlülüklerinin düşeceğini savunur. Evliyaiye olarak anılan bir başka grup da velilik mertebesine ulaşan kişilerin yükümlülüklerden kurtulacağını öne sürer. Mütecahile adı verilen mutasavvıflar ise riyayı terk adına günah işlemeyi mübah görürler.
