Ahmet Muhtar Paşa Kimdir? Ahmet Muhtar Paşa’nın askeri hayatı hakkında bilgiler ile Ahmet Muhtar Paşa’nın görev yaptığı yerler.
Ahmet Muhtar Paşa, Osmanlı askeri ve sadrazamı (Bursa 1839-İstanbul 1918). Bursa Askeri İdadisi’nden sonra Harbiye’yi ve birincilikle Erkan-ı Harbiye’yi bitirdi. İlk görevine Serdar-ı Ekrem Ömer Paşa’nın yanında kurmay yüzbaşı olarak başladı. Karadağ Savaşları’nda küçük bir birlikle Ostrak Geçidi’ni alarak üstün düşmana karşı bu geçidi savundu.
Bir süre Harbiye’de öğretmenlik yaptı. Binbaşı olunca (1864) Fırka-i İslâhiye’nin kurmay heyetine atanarak Kozan yöresine gitti.Kaymakamken Şehzade Yusuf İzzettin Efendi’nin hocalığına getirildi, şehzadeyle birlikte Sultan Abdülaziz’in Avrupa gezisine katıldı (1867). Miralay olunca (1869) Dâr-ı Şûra-yı Askerî üyeliğine getirildi. Mirliva rütbesindeyken Yemen’deki ayaklanmayı bastırmakla görevlendirildi.
Burada elde ettiği başarılar üzerine rütbesi ferikliğe ve müşirliğe yükseltilerek vilayet yapılan Yemen’e vali ve komutan olarak atandı. Vilayet merkezi yaptığı Sana’da askeri tesisler ve okullar kurdurdu. Şumnu’daki İkinci Ordu müşirliğinden (1873) sonra Erzurum’a vali ve Dördüncü Ordu komutanı atandı (1874). Bosna-Hersek’teki ayaklanmaları bastırmakla görevlendirildi.Bu sırada başlayan Sırbistan Savaşı’ndaki başarıları üzerine Dördüncü Ordu müşirliğine atandı.
Bu sırada başlayan 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’na komuta etmek üzere Erzurum’a gitti. Rusları art arda yenilgiye uğrattı. Gedikler (25 Ağustos 1877) ve Yahniler (24 Ekim 1877) ve Hacıveli savaşlarında düşman kuvvetlerini bozguna uğrattıysa da İstanbul’dan istediği yardımı alamayınca Kars’ı ele geçiren (15 Kasım 1877) üstün Rus kuvvetleri karşısında Erzurum’a çekilmek zorunda kaldı.
Kente saldıran Rusları geri püskürtmeyi başardıysa da takviye alamadığı için bu kez Bayburt’a çekildi. Bu tutumu üzerine İstanbul’a çağrıldı. Erzurum’da sayıca üstün Rus kuvvetlerine karşı gösterdiği savunma başarısı nedeniyle “Gazi” unvanıyla onurlandırıldı. Rusların Balkanlardan Trakya’ya ilerlemesi üzerine Çatalca savunma hattını kurmakla görevlendirildi. Ayastefanos (Yeşilköy) barış görüşmeleri üzerine başkomutanlıktan alınarak genelkurmay başkanlığına getirildi.
Değişik görevlerin ardından Mısır olağanüstü komiserliği ne getirildi (1892). ikinci Meşrutiyet’in ilanı üzerine İstanbul’a döndü (1908) ve yeni açılan Meclis-i Mebusan üyeliğine seçildi, bir yıl sonra da emekliye ayrıldı (1909). Mehmet Reşat’ın padişah olması üzerine geleneksel kutlamaları iletmek üzere İngiltere, Fransa ve İtalya’ya gönderildi. Trablusgarp Savaşı‘nın başlaması üzerine sadrazamlığa getirildiyse de (22 Temmuz 1912) İttihat ve Terakki Partisi’nin karşı çıkması nedeniyle hiçbir iş yapamadan görevinden ayrıldı (29 Ekim 1912) ve ölümüne kadar siyasal saygınlığını yitirmiş olarak yaşadı. Ahmet Muhtar Paşa iyi bir asker olmasının yanı sıra gökbilim ve matematiğe olan merakı nedeniyle bu konularda eserler de yazdı.
Kaynak – 2
AHMET MUHTAR PAŞA (1839-1919), Osmanlı sadrazam ve komutanlarındandır. Bursa’da doğdu. Katırcıoğlu ailesinden Halil Efendi’nin oğludur. 1860 yılında Harbiye’den kurmay yüzbaşı olarak çıkmıştı. Bir müddet Harbiyede öğretmenlik yaptı. 1870 yılında, Paşa rütbesiyle, Yemen’in merkeze bağlılığını sağlamlaştırmak için gönderilen ordunun başına getirildi, buradaki başarısından ötürü müşirliğe yükseltildi. 1876’da Bosna-Hersek ile Sırbistan ve Karadağ’da çıkan ayaklanmalar esnasında Karadağ’da savaştı, ertesi yıl da Osmanlı-Rus savaşında Zivin’de Ruslara karşı büyük zaferler sağladı. Kars ve Erzurum’un savunmasında gösterdiği yararlıklar üzerine İstanbul’a çağrılarak kendisine II. Abdülhamit tarafından Gazi unvanı verildi, ayrıca bir de altın kılıç hediye edildi.
Mısır Fevkalade Komiseri olarak Mısır’a gönderilen Ahmet Muhtar Paşa yirmi üç yıl orada kaldı. 1908 inkılabından sonra İstanbul’a dönüp Ayan Meclisine üye, reis vekili, son olarak da 1913’te reis oldu. Balkan Savaşının başlamasından az önce Sadrazam olan Ahmet Muhtar Paşa’nın sadrazamlığı, Balkan Harbi bozgununa rastlaması bakımından, pek başarılı değildir. İstanbul’da ölen Ahmet Muhtar Paşa Fatih Camisi avlusundaki mezarlığa gömülmüştür.
Cemiyet-i Tedrisiye-i İslamiye adlı kültür derneğini, Darüşşafaka Lisesini kuran Ahmet Muhtar Paşa, bugün kullandığımız milletler arası saat sistemiyle Miladi yıl sisteminin kullanılmasını ilk defa ileri sürmüştür. «Islahat-üt Takvim», «1294 Anadolu-Rus Muharebesi» ve «Takvim-i Malî» eserlerinin başlıcalarıdır.
