Ali Avni Çelebi Kimdir ve ne yapmıştır? Ünlü Türk ressamı Ali Avni Çelebi’nin hayatı ve eserleri hakkında bilgi.
Ali Avni Çelebi
Ali Avni Çelebi ressam (İstanbul 1904 – İstanbul 1993). 1918’de Sanayii Nefise Mektebi’nde Hikmet Onat ve İbrahim Çallı atölyelerinde çalıştı. 1922’de bir süre Münih ve Berlin akademilerine gitti. Münih’te Hans Hofmann’ın özel atölyesinde çalıştı. 1923’te Zeki Kocamemi ile birlikte devlet bursuyla 1927’ye kadar aynı yerde çalışmalarını sürdürdü.
1927’de yurda dönünce Konya Öğretmen Okulu Resim Öğretmenliğine atandı. 1928’de “Müstakil Ressam ve Heykeltraşlar Birliği”nin kurucuları arasında yer aldı, sergilerine katıldı. Sanatı için öğretmenlikten ayrıldı. 1930-1934 arasında üstün nitelikli eserler verdi. 1934’te İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü’ne desinatör oldu. 1938’de Güzel Sanatlar Akademisi Resim Bölümü’ne öğretmen atandı. Aynı yıl CHP’nin “Yurtiçi Ressamlar Gezisi” programı içinde Malatya’da çalıştı, ileriki yıllarda da sürdürdü.
1968’de emekliye ayrıldı. Almanya’da kübizm, dışavurumculuk ve konstrüktivizmden (kurmacılık) etkilendi, bu üç anlayışı kişiliğine uygun bir bileşimle uyguladı. Duyguları öne alıp değerlendirerek iç dünyayı yansıtmak için çizgi ve renkten yararlanırken; başlangıçtaki sert çizgilerden giderek kaçındı. Sıcak ve soğuk renkleri dengeli olarak kullandı. Sanat anlayışına karşı doğan tepkilere karşın ödün vermedi, üslubuyla Türk resim sanatına yenilik getirdi. Pek çok eseri İstanbul Resim ve Heykel Müzesi’ndedir. Son yıllarda çalışmalarını Cumalı (1975, 1977), Tiglat (1980) galerilerinde sergiledi. Kültür ve Turizm Bakanlığı Onur Ödülü’nü kazandı (1981), Mimar Sinan Üniversitesi’nce onursal profesör sanına layık görüldü (1987), Sedat Simavi Vakfı Görsel Sanatlar Ödülü’nü aldı (1991).
Eserleri ve Sanatı
Yurt içi ve yurt dışında sergilenen eserlerinin başlıcaları: Vitrin (1926; Aykut Kazancıgil Koleksiyonu); Silah Arkadaşları (1932, İstanbul Resim ve Heykel MÜzesi); Havaalanı (1937); Deniz Hamamı (1944); Hamamda Kese (1954); Kuşçu (1960), İstanbul Resim ve Heykel Müzesi); Balıkçılar (1961); Kediler ve Sincap (1967); Avcı (1978; İstanbul, Resim ve Heykel Müzesi)
Ali Avni Çelebi’nin sanatta aradığı değerler, Müstakiller grubunun resim sanatımıza getirdiği biçim, kuruluş, inşa, hacim, atmosfer ve planla ilgili değerlerdir. İbrahim Çallı ve arkadaşlarının yarı akademik, yarı empresyonist anlayışı, Ali Avni Çelebi’nin önemli bir payı bulunan bu çıkışla yerini daha etkili eğilimlere bırakmıştır. Geniş ve rahat fırça vuruşlarına, kitle ve hacim etkilerine, yeşil nüanslarının ağır bastığı temiz bir renk anlayışına dayanan Ali Avni Çelebi’nin tabloları, bir yandan kübist ve inşacı (konstrüktif) eğilimleri, bir yandan da bu eğilimlerle uyuşan anlatımcı öğeleri akla getirir. Taşıdığı etkilere karşın, bu iki yönelişin özgün sayılabilecek sentezlerini ortaya koymayı başaran sanatçının dikkati, uzaktaki değil, en yakındaki nesne ve oluşumlara yöneliktir.
Gözlemi ön planda tutar; desene ve biçimsel etkilere önemli bir yer vermekle birlikte, rengi ikinci plana atmaz. Tablolarında renk, nesneleri dıştan saran bir örtü değil, nesnelerin yapısına doğal biçimde karışan vazgeçilmez bir öğedir. Doğanının yansıtılmasından çok, yorumundan yana olan bu gerçekçi anlayış, kendisinden sonra gelen sanatçı kuşaklarına yeni anlatım olanaklarının kapısını açmıştır.
