Alkalin Fosfataz (ALP) Nedir? Alkalin Fosfataz kan testi neden yapılır, ALP yüksekliği ve düşüklüğünün nedenleri nelerdir?
Alkali Fosfataz Testi Nedir?
Bir alkalin fosfataz (ALP) testi kanınızdaki ALP miktarını ölçer. ALP vücutta bulunan bir enzimdir, fakat çoğunlukla karaciğerde, kemiklerde, böbreklerde ve sindirim sisteminde bulunur. Karaciğer hasar gördüğünde, ALP kan dolaşımına sızabilir. Yüksek ALP seviyeleri karaciğer hastalığını veya kemik bozukluklarını gösterebilir. Diğer isimler: ALP, ALK, PHOS, Alkp, ALK PHOS
ALP Testi Neden Yapılır?
Karaciğer veya kemik hastalıklarını tespit etmek için bir alkalin fosfataz testi uygulanır. Doktorunuz rutin muayenenin bir parçası olarak veya karaciğer hasarı veya kemik bozukluğu semptomlarınız varsa alkalin fosfataz testi istemiş olabilir.
Karaciğer hastalığının belirtileri şunlardır:
- Mide bulantısı ve kusma
- Kilo kaybı
- Yorgunluk
- zayıflık
- Sarılık, cildinizin ve gözlerinizin sararmasına neden olan bir durum
- Karnınızda şişlik ve / veya ağrı
- Koyu renkli idrar ve / veya açık renkli dışkı
- Sık Kaşıntı
Kemik bozukluklarının belirtileri şunlardır:
- Kemiklerde ve / veya eklemlerde ağrı
- Büyümüş ve / veya anormal şekilli kemikler
- Artan kemik kırılma sıklığı
Sonuçlar ne anlama geliyor?
Yüksek alkalin fosfataz seviyeleri karaciğerinizde hasar olduğu veya bir tür kemik rahatsızlığınız olduğu anlamına gelebilir. Karaciğer hasarı, kemik bozukluklarından farklı bir ALP tipi oluşturur. Test sonuçları yüksek alkalin fosfataz seviyeleri gösteriyorsa, sağlık uzmanınız ekstra ALP’nin nereden geldiğini bulmak için ek testler isteyebilir. Karaciğerdeki yüksek alkali fosfataz seviyeleri şunları gösterebilir:
- Siroz
- Hepatit
- Safra kanalında tıkanıklık
- Bazen karaciğerde şişmeye neden olabilen mononükleoz
Karaciğer fonksiyonunuzu kontrol eden başka birkaç kan testi türü vardır. Bunlar bilirubin, aspartat aminotransferaz (AST) ve alanin aminotransferaz (ALT) testlerini içerir. Bu sonuçların normal olması ve alkalin fosfataz seviyelerinin yüksek olması, sorunun karaciğerde olmadığı anlamına gelebilir. Bu durum, kemiklerinizin anormal derecede büyük, zayıf ve kırılmaya yatkın olmasına neden olan Paget Hastalığı gibi bir kemik bozukluğunu gösterebilir.
- Orta derecede yüksek alkalin fosfataz seviyeleri, Hodgkin lenfoma, kalp yetmezliği veya bakteriyel bir enfeksiyon gibi durumları gösterebilir.
- Düşük alkalin fosfataz seviyeleri, kemikleri ve dişleri etkileyen nadir bir genetik hastalık olan hipofosfataziyi gösterebilir. Düşük seviyelerde çinko eksikliği veya yetersiz beslenme de olabilir. Sonuçlarınızın ne anlama geldiğini öğrenmek için doktorunuz ile görüşün.
Alkalen fosfataz testi hakkında bilmem gereken başka bir şey var mı?
ALP seviyeleri farklı gruplar için değişebilir. Hamilelik normal ALP seviyelerinden daha yüksek olabilir. Çocuklar ve gençler, kemikleri büyüdüğü için yüksek ALP seviyelerine sahip olabilirler. Doğum kontrol hapları gibi bazı ilaçlar ALP seviyelerini düşürebilir, diğer ilaçlar ise seviyelerin yükselmesine neden olabilir.
Alkalen fosfataz testi Nasıl Yapılır?
Bir alkalin fosfataz testi, bir tür kan testidir. Test sırasında bir sağlık uzmanı, küçük bir iğne kullanarak kolunuzdaki bir damardan kan örneği alır. İğne yerleştirildikten sonra, test tüpü içine az miktarda kan alınacaktır. İğne girip çıktığında biraz acı hissedebilirsiniz. Bu genellikle beş dakikadan az sürer.
Test İçin Önceden Hazırlık Gerekir Mi?
Alkali fosfataz testi için özel bir hazırlığa ihtiyacınız yoktur. Sağlık uzmanınız başka kan testleri yaptırdıysa, testten birkaç saat önce yeme ve içmeyi kesmeniz gerekebilir. Sağlık uzmanınız, izlenmesi gereken özel talimatlar olup olmadığını size bildirecektir.
Testin riski var mı?
Kan testi yaptırmanın çok az riski vardır. İğnenin yerleştirildiği yerde hafif ağrı veya morarma olabilir, ancak çoğu semptom çabucak gider.
