Alyuvarların Görevleri ve Özellikleri Nelerdir?

0
Advertisement

Alyuvar nedir? Alyuvar ne demek? Alyuvarların görevleri ve alyuvarların özellikleri ile ilgili bilgi veren sayfamız.

Alyuvar, eritrosit olarak da bilinir, kanın, akciğerlerden dokulara oksijen taşıyan ve kana kendine özgü rengini veren bileşeni. Omurgalıların kan dolaşımında milyonlarca alyuvar bulunur. Erişkin bir memelinin alyuvarları küçük, yassı ve yuvarlak hücrelerdir. Ortası hafifçe basık olduğundan yandan görünümüyle halteri andırır. Çok ince kan damarlarının içinden bile, çan biçimini alarak geçmesini olanaklı kılan esnek bir yapıya sahiptir. Çevresinde lipid ve proteinlerden oluşmuş bir zar bulunan alyuvar hücresinin çekirdeği yoktur. İçinde oksijeni bağlayan, kırmızı renkli, demir yönünden zengin bir yapı olan hemoglobin bulunur.
Alyuvarlar
Alyuvarın ve içerdiği hemoglobinin görevi oksijeni akciğerlerden ya da solungaçlardan alarak vücudun bütün dokularına taşımak ve bir metabolizma artığı olan karbon dioksiti, dışarı atılmak üzere akciğerlere geri götürmektir. Omurgasızlarda, kanın plazma bölümünde serbest olarak dolaşan oksijen taşıyan pigmentlerin, omurgalılarda küreler halinde yoğunlaşarak, gaz halde oksijen ve karbon dioksit alışverişini gerçekleştirme yeteneği kazanmaları, dolayısıyla da daha verimli duruma gelmeleri ileri bir evrimsel aşamayı gösterir. Memelilerde alyuvarın çekirdeksiz oluşu, kendi metabolizması için gereksinim duyduğu oksijen miktarını azalttığından, taşıdığı oksijenin daha büyük bir bölümünü dokulara iletebilmesini sağlar. Hücrenin her iki yanının içbükey olması da oksijen alışverişinin olabildiğince geniş yüzeylerde yapılmasına olanak verir.

Alyuvarların, kemik iliğinde gerçekleşen gelişimi birkaç aşamadan oluşur: Mezanki-madaki ana hücre olan hemositoblastın eritroblasta (normoblast) dönüşmesiyle başlayan bu sürecin ikinci ve beşinci günü arasında giderek hemoglobinle dolan erit-roblastın çekirdeği ile mitokondrileri (sitop-lazmada bulunan ve hücrenin enerji gereksinimini karşılaman parçacıklar) kaybolur. Daha sonraki aşamada retikülosit adını alan hücre, zamanla erişkin bir alyuvara dönüşür. İnsanda bir alyuvarın ortalama ömrü 100-120 gündür. Erişkinde 1 mm3 kanda yaklaşık 5.200.000 alyuvar bulunur.

Genelde yuvarlak olan alyuvarların bir bölümü ovaldir. Kimi zaman kalıtsal nedenlerle hücrelerin daha büyük bir bölümü oval olabildiği gibi, bazı hastalıklarda da anormal biçimli alyuvarlar ortaya çıkabilir. Örneğin; pernisyöz kansızlıkta oval, orak hücreli kansızlıkta yarımay biçiminde, akon-tositozda ise uzantılarıyla dikenli bir görünümdedir. Alyuvarların sayısı ve hemoglobin miktarı kişiden kişiye ve duruma göre farklılık gösterebilir. Deniz seviyesinden yüksek yerlerde yaşayanlarda ve polisitemi-de fazla olabilir. Doğumda yüksek olan alyuvar sayısı, bir süre düşüş gösterdikten sonra, ergenlik döneminde erişkindeki düzeyine ulaşır. Vücutta yapımı süreklilik gösteren alyuvarlar, başlıca kemik iliğinde üretilir ve dalakta depolanır.


Leave A Reply