Anne Baba Tutumları ve Çocuğun Kişilik Gelişimine Etkileri

Anne baba tutumları nelerdir? Anne baba tutumlarının çocuğun kişilik gelişimine ne gibi etkileri vardır, hakkında bilgi.

Anne Baba Tutumları ve Çocuğun Kişilik Gelişimine Etkileri

Anne babaların çocuklarını yetiştirmede benimsedikleri tutumun çocuklarının sahip olacakları kişilik üzerinde önemli etkileri vardır. Anne babaların çocuk yetiştirmede benimsedikleri tutumlar aşağıda açıklanmıştır.

Yedi farklı anne baba tutumundan söz etmek mümkündür. Anne ve babaların bu tutumlarını zaman zaman sosyal çevredeki diğer bireylerde de gözlemlemek mümkündür. Örneğin; bir öğretmen ya da bir babaanne de bu tür tutumları zaman zaman sergileyebilir. Bu tutumlar:

• İtici Tutum (Reddedici): Anne babanın, çocuğu çeşitli nedenlerden dolayı istememesi ve ona karşı düşmanca duygular besleyip, düşmanca davranışlar göstermesi olarak tanımlanabilir.

Anne babaların, çocuklarına karşı itici davranışları genellikle açık düşmanlık ve ilgisizlik, yetkincilik ve aşırı koruma şeklinde görülebilmektedir.

İtici anne baba tutumuna maruz kalan çocuklar, olumlu bir benlik saygısı ve özgüven duygusu geliştiremezler.

Yetkinci Tutum (Mükemmeliyetçi): Yetkinci anne babalar, çocuklarının başarılı olmaları için onlara aşırı düzeyde baskı yapan anne babalardır. Bu tutumu sergileyen anne babalar çocuklarının diğer çocuklardan daha başarılı olmasını isterler. Bu nedenle onları sık sık başka çocuklarla kıyaslarlar. Çocuğun göstermiş olduğu başarılarla yetinmezler. Çocuğa sürekli olarak nasıl daha başarılı olacaklarını anlatırlar. Çocuklarından beklentileri genellikle gerçekçi değildir.

Yetkinci anne baba tutumu sonucunda, çocuk aşırı hırslı ve atak olabildiği gibi başarısız ve çekingen de olabilir. Ayrıca bu tutum nedeni ile çocuk itaatsiz, isyankar hale de gelebilir.

Aşırı Koruyucu Tutum: Aşırı koruyucu tutum içindeki anne ve babalar, çocuklarının ağlamalarına dayanamazlar. Sık sık hastanelere-götürerek sağlık kontrolünden geçirirler. Çocuklarının yanlarından uzaklaşmalarına tahammül edemezler. Çocukların kendi ihtiyaçlarını karşılamalarına imkan vermezler.

Aşırı koruyucu tutum, çocukta güvensizlik duygusuna neden olabilir. Bu nedenle çocuk anneden babadan ayrı kalmak istemez, güvenceyi anne ve babaya bağımlı kalmakta bulur yani aslında güvensiz bağlanma yapar.

Aşırı Hoşgörülü ve Şımartıcı Tutum (İzin Verici Tutum): Aşırı hoşgörü ve şımartma, aşırı koruyuculuğun bir sonucu olabilir. Aşırı koruyucu anne babaların, çocuklarına karşı genellikle aşırı hoşgörü ve şımartıcı bir tutum içinde olduklarını gözlemek mümkündür.

Aşırı hoşgörülü anne babalar, çocuğun davranışlarına hiçbir sınırlama getirmeyen, hatalı davranışlarını bile büyük bir hoşgörü ile karşılayan, kabul eden anne babalardır.

Çeşitli araştırmalarda elde edilen bulgulara göre, aşırı hoşgörülü tutum, çocuğun gerektiği zaman duygu, istek ve dürtülerini denetleyebilme yeteneğinin gelişmesini engellemektedir. Ayrıca çocukta saldırgan davranışların artmasına neden olmaktadır.

Tutarsız Tutum: Diğer bir olumsuz anne baba tutumu da tutarsız anne baba tutumudur.

Tutarsız anne baba tutumunda, dengesizlik ve tutarsızlık; ya anne babanın çocuk eğitimi konusundaki görüş ayrılığından ya da anne babanın çocuğun davranışları karşısında gösterdikleri değişken davranış biçiminden kaynaklanabilir.

Kendisine tutarsız anne baba tutumu sergilenen çocuk, ne zaman nasıl davranması gerektiğini öğrenemez. Tutarsızlık çocukta ilk zamanlar bazı huzursuzluklara neden olabilir; ancak zamanla çocuk, davranışlarını anne babasının o anda neşeli ya da öfkeli oluşuna göre ayarlamaya başlayabilir. Bu tutum genellikle çocukta dengesiz, tutarsız bir kişilik yapısının oluşmasına neden olur.

Otoriter (Baskıcı) Tutum: Otoriter anne baba tutumu, çocukla tartışmadan, anlaşmadan, çocuğun isteklerini dikkate almadan, anne baba tarafından belirlenen kural ve emirlerin çok katı bir şekilde uygulanması olarak tanımlanabilir.

Otoriter tutumla yetiştirilen çocuklar, her zaman çekingen, pasif, ürkek ve korkak davranışlar göstermez. Bu çocuklardan bazıları saldırgan davranışlar da gösterebilmektedir. Çünkü anne babalar çocuklarına olumsuz bir model olmuşlardır ve çocuk onları taklit etme eğilimine girmiş olabilmektedir.

Demokratik Tutum: Sağlıklı ve başarılı olan tutum demokratik tutumdur. Bu tutum çocuğa karşı hoşgörülü, güven verici ve destekleyici bir yaklaşımı içerir.

Bu tutumu kullanan anne babalar, aile içindeki kuralları çocuğa açıkça belirtirler. Çocuğun kendisini ifade etmesine fırsat verirler. Evde hangi davranışların kabul edileceği ya da onaylanacağı önceden belirlenmiştir. Belirlenen sınırlar içinde çocuğa söz hakkı verilir. Bazı konuların tartışılması için imkanlar verilir ve uygun ortamlar hazırlanır. Çocuğun görüşlerine değer verirler ve kendisi ile ilgili kararlar söz konusu olduğunda çocuğun görüşlerine saygı gösterirler.

Demokratik aile ortamında, ilgi ve şefkat görerek büyüyen çocukların topluma kabul edilme, çevre ile iyi ilişkiler kurma eğilimleri yüksektir. Bu çocukların girişken, bağımsız, gerçekçi, güvenli, kendi kendilerini denetleyebilen, sosyal, arkadaş canlısı oldukları gözlemlenmiştir.

Anne Baba Tutumlarını Gösteren Tablo