Bebeklerde emekle dönemi ne zaman başlar, emekleyen bebeğin özellikleri nelerdir? Emekleme dönemi ile ilgili bilinmesi gereken herşey.
Kaynak: pixabay.com
Bebeklerde Emekleme Dönemi
Artık karyolasında “hapis”olmayan ya da kucakta taşınmayan bebeğiniz, bir oyuncağı yerde sürüklediği ya da döşeme üstünde, emekleyerek evin köpeğinin ya da kedisinin peşine düştüğü sırada eşsiz bir serüven yaşamaktadır.
Altıncı ile dokuzuncu aylar aracında bebeğiniz ellerini ve dizlerini kullanarak, emeklemeye başlayacak, bu yeni kavuştuğu hareketlilik, onun için son derece “heyecan verici” olacaktır: O güne kadar eline oyuncak verilmesi ve eğlendirilmesi konusunda size bağımlı durumdaydı; görüş alanı, karyolasından ya da kollarınızdan oluşuyordu; oysa şimdi döşemenin üstünde yuvarlanır ve emeklerken, her çeşit “garip” nesneleri yakından görebiliyor, peşlerinden gidebiliyor, tutabiliyor ve inceleyebiliyor.
EV İÇİNDE
Ona oynaması için yumuşak ve eğlenceli oyuncaklar vererek, halı üstündeki yolculuğunun bir serüvene dönüşmesine yardımcı olun: Onların üstünde yuvarlanabilir; kucağına alabilir; hattâ emeklerken bir eline sıkıştırarak peşinden sürükleyebilir. Eşyalara ulaşarak, yakalamaktan hoşlanacaktır: Emeklediği odanın ya da salonun uzakça köşelerine kaynanazırıltıları gibi içlerinde hareketli parçalar bulunan ya da sallandıklarında ses çıkaran, takırdayan oyuncaklar yerleştirin. Bir kaynanazırıltısını ileri ya da geri götürürken ya da düzenli biçimde sallarken çıkacak sesler, seslere ilgisini uyaracaktır. Onu emeklemeye ve alıp getirmeye teşvik eden küçük oyunlar oynayın; ama zorlamayın. Oyuncağı, minik elleri ulaştığı anda yakalamasına olanak verin; oyun olsun diye çekip uzaklaştırmaya kalkışmayın: Yeni genişlemiş dünyası içinde, bir başarı ve güven duygusunu hissetmesi çok önemlidir.
İtilebilen oyuncaklar ve toplar da, onu emeklemeye teşvik edecektir: Bazı toplar, içlerinde sözgelimi ördek gibi parlak renkli cisimler bulunan saydam plastikten yapılmıştır. Küçük çocuğunuz bunları ağzı ve elleriyle “inceleyecek”, yuvarlayıp, peşlerinden gitmekten hoşlanacaktır. Altı aylık olduğu sırada bebeğiniz nesnelere “tam isabetle ulaşabilir” ve onları yakalamak için elini -ya da her iki elini birden- kullanır. Ona başka bir oyuncak uzatırsanız, elinde her ne varsa yere atarak, yenisine uzanır.
El becerilerinin yanı sıra algılama gücü de iyileşir: Sözgelimi, iskemlesinden bir şeyi yere düşürürse, bunun bütünüyle kaybolmayıp, yalnızca “başka bir yere gitmiş” olduğunu kavrayacak, çok geçmeden de size, durmadan döşemeden bir şeyler toplatacaktır(I)
Yere atılarak “kocaman sesler” çıkaran şeyler iki kat “eğlenceli” olduğundan, yere bir tencere bırakıp, çevresine de bazı şeyler dizerek, bebeğinizin onlara “ulaşarak” devirmesine fırsat verirseniz, gerçek bir mutluluk hissetmesini sağlayabilirsiniz.
Cikcikleyen toplar ve bebekler ya da fıkırdayan oyuncaklar da çok eğlencelidir. Bebeğiniz bunları yuvarladığınızda arkalarından gidecek, gözlerini, kol-bacak kaslarını kullandığı kadar, kulaklarını da kullanacaktır. Oynadığınız sırada bebeğinizle konuşun; ona ne yaptığını anlatın ve hareketlerindeki ya da el denetimindeki en küçük bir ilerleme için onu övün.
Emeklemeyen çocuk
Bazı bebekler emekleme evresini bütünüyle atlarlar; bunda kaygılanacak bir yan yoktur. Vakti geldiğince emeklemeye başlamayan bebeklerin çoğu, birkaç ay sonra düzgün biçimde oturmaya, ardından da ayağa kalkmaya ve adımlarını sıralamaya başlarlar. Emeklemeyi seçmemelerinin nedeni, becerememelerinden değil, çevrede dolaşmak için farklı yollar bulmuş olmalarından kaynaklanır:
• Popoları üstünde kayarlar;
•yuvarlana yuvarlana ya da kıvrıla kıvrıla ilerlerler;
•popoları yerde, kalçalarından ve omuzlarından güç alarak, “geri geri” emeklerler;
•elleri ve dirsekleriyle ileri sürüklenir, bacaklarını arkalarından sürürler.
Kaynak: pixabay.com
YAPI OYUNCAKLARI VE BAŞKA ŞEYLER
Bebeğiniz bu evrede, yapı oyuncaklarından hoşlanmaya başlayacaktır: Onları yerleştirmeyi henüz başaramayacak, buna karşılık sizin yaptığınız kuleyi, evi devirivermeye bayılacaktır! Tahtadan tuğlaları, çatıları dikkatle inceleyecek, biçimlerini ve büyüklüklerini algılayacak, doğal olarak da, daha iyi kontrol etmek için ağzına götürüverecektir.
Aslında, bebeğinizi eğlendirmek için oyuncaklara çok para harcamanız gerekmez. Tahta kaşıklar, plastik süzgeçler gibi her türlü sıradan ev eşyası onun çok hoşuna gidecek ve tencere kapaklarının birbirine vurulunca çıkardıkları sesi -kulak sağlığınız açısından, bu oyunu öğretmemeniz belki de daha iyi olur-çok sevecektir.
GÜVENLİK
Bebeğiniz emeklemeye, çevresindeki dünyayı “keşfe” çıkmaya başlayınca, unutmamanız gereken en önemli şey, onun tehlike kavramından, hattâ neyle oynadığından, bütünüyle habersiz olduğudur. Tozşeker kâsesini devirince ya da dört bir yana un saçınca, can sıkıntınızı kontrol etmeye bakın. Bunların birer besin maddesi olduklarını bilmez, yalnızca “harika bir şey” olduklarını düşünür ve yaptığına hayran kalır. İçinde çamaşır suyu ya da deterjan bulunan şişelerin, kutuların eline geçmemesine dikkat edin; keskin kenarlı ve sivri uçlu her şeyi, erişemeyeceği yerlere kaldırın. Sürekli gözetim durumunda bulunmanız, temel kuraldır.
Bebeğiniz emeklemeye başlayınca evi şaşılacak bir çabuklukla dört dönmeyi öğrenecek, bu yeni farkına vardığı özgürlükten büyük keyif duyacak, ama onun çok doğal olan bu merakı, ailenin geri kalan üyeleri için bazı sıkıntılar yaratmaya başlayacaktır. Daha büyük çocuklarınız varsa, bebeğin eline geçebilecek ve ağzına alıp çiğneyebileceği şeyleri ortalıkta bırakmanın tehlikelerini anlatın. Sözgelimi, oyuncak yapı tahtalarıyla oynadıktan sonra, küçük parçaları ortalıkta bırakmamaya çok dikkat etmeleri gerekir.
OYUN PARKLARI
Bebeğiniz, bir oyun parkını çok yararlı bulacağınız döneme girmiştir. Bu parklar, çocuğunuza göz kulak olamayacağınız kısa süreler için idealdir; ama oyun parkı içinde olduğu sırada onun tehlikeden bütünüyle uzak olduğunu sakın düşünmeyin. Oyun parkını hava akımlarının bulunmadığı, pencere ve kapılardan uzak yerlere yerleştirmeye dikkat edin. Özellikle de, üstünde ütü bulunan ütü masası gibi, eliyle çekebileceği eşyalardan uzak olmasına özen gösterin.
Onu parkına yerleştirirken, yanına en sevdiği bir-iki oyuncağını koyun; ağlamaya başlar başlamaz da, parkından dışarı çıkarın: Oyun parkı, özellikle sizin -yani anne- için çok yararlı bir donanımdır; çocuğunuzun kendini oyun parkına tıkılmış, içinde tek başına bırakılmış hissetmemesine dikkat edin. Oyun parkına koyulduğu zaman yalnızlık değil, mutluluk hissetmelidir.
Kenarından içine toplar attığınız, biraz uzakta başka bir şeyle uğraşırken, çocuğunuzla da sizi duyabileceği bir sesle konuştuğunuz ya da bir an için odadan çıkmanız gerekince ona seslendiğiniz, şarkı söylediğiniz sürece, oyun parkının kendisini yalnız hissedeceği bir yer değil, bir eğlence alanı olduğunu düşünecektir.
DİKKAT
Bebek ve sizin için emeklemesi ne kadar eğlenceli olursa olsun, evdeki gizli tehlike kaynaklarını iyice gözden geçirmeniz gerekir.
• Keskin kenarlı ve sivri uçlu şeyleri ortalıktan kaldırın.
• Bebeğin ağzına alabileceği küçük cisimleri kaldırın.
• Emeklediği yerlerin çok temiz olmasına dikkat edin.
Kaynak: pixabay.com
BAHÇE OYUNLARI
Bir bahçesi olan şanslı ailelerden biriyseniz, pusetinden yere indirilerek bahçeyi keşfetme olanağına kavuştuğu zaman, çocuğunuz en olmadık tepkileri gösterebilir. Otlar, çakıllar, taşlar onun merakını uyandıracak ve şaşkınlık içinde bırakacaktır. Parmaklarıyla taşların pütürlerini ve yüzeylerini yoklamasına izin verin; ama eline küçük çakıllar ve çöpler alırsa, koşup elinden almakta gecikmeyin: Doğal olarak, bunları doğruca ağzına götürecektir.
Eline, elleriyle tutabileceği kadar küçük, ama yutamayacağı kadar büyük taşlar verin. Bunları bir araya yığmayı ya da bir oyuncak kürekle bir kuyunun nasıl kazılabileceğini ona gösterin: Bunu kendiliğinden yapmaya henüz gücü ve eşgüdümü olmayacak, ama öğrenmek hoşuna gidecektir.
Bahçede küçük bir su kabı ve iki maşrapa, plastik bir leğen içinde oyuncak bir yelkenli, 8-10 aylık bebeğinizin, deyim yerindeyse zevkten kendinden geçmesine yol açar; ama suyla ilgili her oyununu, dikkatle gözlemeniz gerekir. Bu arada, bebeğiniz siz yanındayken bahçede emekleyerek “keşifler”de bulunmaktan, toprağı parmakları arasında ezmek ve çiçekleri koklamaktan büyük keyif alacaktır.
ESKİ GÖZAĞRILARI
Bebekler için en iyi oyunlardan bazıları, oyuncak gerektirmez. Sizle “cee” oyunu oynamayı, yüzünü ellerinin arkasına saklamayı ya da iskemlenin arkasına “gizlenmeyi” öğrendiğinde, neşeli çığlıklar atacaktır. Onun için bütün bu hareketlerin -çevrede emeklemenin, ellerini yüzüne koymanın- yeni ve heyecan verici olduğunu unutmayın. Eski çocuk tekerlemelerinden, çocuk şarkılarından da çok hoşlandığı döneme girmiştir. “Ooo piti piti…” diye saymaya çalışmaktan, siz çocuk şarkıları söylerken sizinle birlikte ellerini çırpmaktan çok hoşlanacaktır.
Kuşaklar boyunca büyükanneler-büyükbabalar bebeklerle, bu tür tekerlemeler ve şarkılarla oynamışlardır; siz de bebeğinizle oynarken, bunun nedenini anlarsınız. Bebek son derece çabuk öğrenecek ve her bakımdan sizi taklit edecektir. Çırpılan ellerin sesinden hoşlanacak ve sizinle aynı sesi çıkardığı zaman gerçek bir başarı duygusu hissedecektir. Tekerlemelerin, şarkıların hareketlerini yinelemeye çalışmaktan, öğrendikçe de, duyduğu heyecandan zevk alacak, bir yandan da böylece, ilk adımlar ve ilk sözcükler gibi yeni deneyimlere geçmeden önce, güven kazanacaktır.
