Bilim Etiği Nedir? Bilim Etiği konuları ve örnekleri nelerdir? Bilim Etiğinin özellikleri hakkında bilgi.
Bilim etiği
Bilim etiği, bilim insanının bilim yaparken uyacağı ahlâki talepleri yansıtır.
Alman Anayasası’nın 5. maddesi 3. fıkrasına göre “sanat ve bilim, araştırma ve öğretim bağımsız ve serbesttir”. Bilim adamına tanınan bu serbest araştırma ve öğretim / öğrenme hakkı, her çeşit bilimsel araştırma ve deneye izin verileceği anlamına gelmez. Bilim özgürlüğü, her özgürlük gibi sorumluluk gerektirir ve bundan dolayı da bu özgürlüğü kullanana, haklı ve meşru kılma yükümlülüğü getirir.
Bilim adamının sorumluluğu, hem içe hem de dışa karşıdır. İçe karşı sorumluluğunu, meslek ahlâkı dikte eder; yani araştırdıklarının hakiki durumlarının ne olduğunu ortaya çıkarmakla yükümlüdür. Gerçeği, doğruyu aramak ve bulmak için uluslararası geçerli standartlara uygun bilimsel çalışma yöntemi izlenmesi şarttır (verilerin manipüle edilememesi; sonuçların, örneğin deneme-yanılma yöntemiyle gösterilebilir ya da birden çok deneyle aynı koşullarda yinelenebilir olması; yasa hipotezlerinin her zaman doğrulanabilir olması şarttır). Öte yandan rüşvet kabul etmemek, kendisi ile arasına eleştirel mesafe koymak; kesinlik ve güvenilirlik gibi “centilmenlik ve dürüstlük” ilkelerini uygulamak bilim adamının ahlâkını oluşturan tavır ve tutumlardır.
Bilim adamının topluma karşı, yani dışa yönelik sorumluluğu içinde ise projelerin potansiyel riskleri üzerine dikkati çekmek, kötü niyetli kullanıma karşı uyarmak, zararlı olabileceği tahmin edilen ya da beklenen getirisiyle mantıklı bir ilişkisi olmayacak sonuçlara götürebilecek araştırmalardan vazgeçmek gibi davranış ve tutumlar yer alır. Hans Jonas, “böylesine artmış olan gücümüzün en başta bizi (ya da bizden sonraki kuşaklan) yok etmesine izin vermeyen bir sorumluluk adına” gönüllü olarak “bilimin, kendisine uygulayacağı sansürü” savunmaktadır. (Technik, Medizin und ethik 80, 108)
