Meşrutiyet nedir? Osmanlı İmparatorluğu’nun tarihinde meşrutiyet, Birinci ve ikinci meşrutiyetin önemi, hakkında bilgi.
Bir hükümdarın başkanlığı altındaki parlâmento idaresine «meşrutiyet» (meşruti krallık) denir. Osmanlı devletinde de padişahların nüfuz ve kudretlerinin Kanun-ı Esasi (Anayasa) hükümleriyle sınırlandırıldığı hükümet şekline «Meşrutiyet» denilmiştir.
Birinci Meşrutiyet
I. Meşrutiyet — Osmanlı hükümdarlarının mutlak yetkileri ilk defa, 23 aralık 1876 tarihli Kanun-ı Esasi ile kayıtlandı, hükümdarın kudreti karşısına, halk tarafından seçilen bir meclisin yetkileri de dikilmiş oldu. Artık padişahlar, diledikleri gibi değil, Kanun-ı Esasi’de belirtilen usullere, esaslara bağlı olarak, yurttaşların haklarına, hürriyetlerine riayet ederek hükümet icra etmekle mükellef tutulmuşlardı.
II. Meşrutiyet — Bir yıl bile sürmeyen Birinci Meşrutiyet devri, II. Abdülhamit’in, Mebusan Meclisi’ni dağıtmasıyla kapandı. 33 yıl sonra, aydınların ayaklanması üzerine, Abdülhamit, yeni meclis için seçimler yapılmasını kabul ederek Kanun-i Esasi’yi yürürlüğe koydu (23 temmuz 1908). Bu harekete, tarihimizde İkinci Meşrutiyet denilmiştir. Bu devir, şeklen ve hukuken, 1922’de İstanbul Hükümetinin tamamıyla ortadan kalkmasına kadar devam etmiştir. Ondan sonra, önce Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti, daha sonra (29 ekim 1923’te) Türkiye Cumhuriyeti kurulmuş, böylece Türk milleti, padişahlık idaresine son vererek, milli egemenlik idaresine kavuşmuştur.
