Biyosfer nedir? Biyosfer ile ilgili bilgi. Biyosfer sınırları nerede başlar nerede biter. Özellikleri nelerdir? Biyosfer hakkında, biyosfer ile ilgili bilgi. Biyosferde Hayat nasıldır?
Biyosfer Nedir
Dünya’nın çevresinde canlıların yaşadığı kesimlere biyosfer (canlı küre) denir. Fransız doğa bilgini Lamarck (1744-1829) tarafından ortaya atılan bu deyim 1929’dan beri kullanılmaya başlanmıştır. Biyosfer, atmosfer içinde 10.000 metre yüksekliğe kadar uzanır. Bu yükseklikte bakteriler ve mantar sporları toplanmıştır. Yüksek dağların, bilhassa Everest‘in çevrelerinde kuşların 8.200 metre kadar yükseklerde uçtukları da tespit edilmiştir. 6.700 metre yüksekliklere kadar da yerde yaşayan kara hayvanları bulunur.
Biyosfer öte yandan denizin derinliklerinde 5.000 metreye kadar uzandığı gibi toprağın içinde de yüzlerce metre derinlere kadar iner. Maden ocaklarından çıkarılan kayalarda bakterilere rastlanmıştır. Önemli derinliklerdeki petrol yataklarının içinde de bakteri yaşadığı tahmin ediliyor.
Öte yandan yeşil bitkiler ancak 6.200 metreye kadar olan yüksekliklerde yaşayabilirler. Deniz otlarına (algae) ise birkaç yüz metrenin altında ancak rastlanıyor. Böylece biyosfer çok ilgi çekici bir yapı gösterir.
Biyosferin Özellikleri Nelerdir?
Biyosferde hayatı sağlayan elemanları gözden geçirirken ilk bakışta hemen hemen bunların hepsi şartmış gibi görünürse de şüphesiz hayatı sağlayan kaynakların başında güneş enerjisi gelir. Bitkilerin büyümesi için ilk şart budur. Bitkilerin pek çoğunda klorofil denen yeşil renkte bir madde vardır. Klorofil bitkilerin güneş enerjisini kullanmasına, büyümesine yardım eder. Güneş sayesinde bitkiler hayat için olmazsa olmaz olan binlerce maddeyi meydana getirirler. Halbuki hayvanların yapısı doğadaki ham maddeleri hayat İçin gerekli olan maddeye çeviremez. Bu bakımdan bitkiler bütün diğer canlıların besin kaynağıdır.
Böylece biyosfer çok ilgi çekici bir yapı göstermektedir. Denizlerin binlerce metre derinliğinden atmosferin binlerce metre yüksekliklerine kadar uzanan biyosfer sayısız canlıların yaşadığı yerdir. Canlılara besin teşkil eden organik maddelerin dağılışı da ilgi çekici bir durum gösterir. Örneğin bir kısım polen tanecikleri rüzgara kapılarak binlerce metre yükseklere savrulur. Bunların bazı küçük böceklere yem vazifesi gördüğü Everest’te yaşayan örümceklerin de bu böceklerle beslendiği tespit edilmiştir.
Genel olarak biyosfer için sıvı suyun bulunduğu yer sözü kullanılabilir. Aynı zamanda maddeler biyosfer içinde sıvı-katı, katı-gaz, gaz-sıvı gibi çeşitli durumlarda bulunabilirler. Biyosferde sıvı suyun önemi şüphesiz bambaşkadır. Çünkü organizmalar geniş ölçüde sudan meydana gelir.
Doğa sonsuz geçmişin milyonlarca yıl süren devresi boyunca sadece canlıları yaşatmakla kalmamış aynı zamanda bugünkü insan için taş kömür, petrol ve doğal gaz şeklinde enerji depo etmiştir. Bunlar doğrudan doğruya milyonlarca yıl önce yaşayan bitki ve hayvanların kalıntılarından meydana gelmiştir.
Su da hayatın en önemli şartlarındandır. Bunun için gerekli miktarda su yeryüzünde depo edilmiştir. Prötoplazmanın önemli bir kısmını teşkil eden su bitki ve hayvan besinlerinin başlıca eritgenidir. Atmosferdeki su buharı ise güneşin sıcaklığının dünyada kalmasını sağlayan bir örtü işi görür. Dünyanın dörtte üçünü kaplayan denizler iklimlerin ayarlanmasına yarar. Nihayet atmosfer içindeki oksijen ve karbonik asitler de hayatın önemli şartlarındandır.
