Buckyball Nedir? Buckyball (Fulleren) Yapısı, Keşfedilmesi ve Özellikleri

1
Advertisement

Buckyball ne demektir? Buckyball’un ya da diğer ismi ile fulleren yapısı, nasıl keşfedildi, özellikleri, Buckyball (Fulleren) hakkında bilgi.

1980’lerde keşfedilen fullerenler grafite benzer yapıdadırlar. Altıgenler oluşturan karbon atomlarının yanısıra bulunan beşgen karbon dizileri molekülü eğerek küre, silindir veya elips hâline getirir. Fullerenlerden ilginç bir tanesi 60 karbon atomu içeren ve futbol topu benzeri bir kafes oluşturan ‘buckyball’dur.

Buckyball

Mimar Buckminster Fuller’in 1967 Montreal Dünya Fuarı için yaptığı küre biçimli yapıdan ilhamla ‘buckminsterfullerene’ adı verilen ve kısaca ‘buckyball’ denilen bu molekül, 20 altıgen ve 12 beşgen oluşturan karbon atomlarının mükemmel bir simetri ve ölçüde bir araya gelmesiyle oluşur. Bu muhteşem üç boyutlu yapısı ile ‘buckyball’ bazı kimyacılar tarafından en güzel molekül olarak adlandırılmaktadır. Küresel karbon moleküllerini keşfeden Robert Curl, Harold Kroto ve Richard Smalley 1996 yılında Nobel ödülünü almışlardır. Fullerenler nanometrik silindirler şeklinde büyütüldüklerinde ise ‘nanotüpler’ olarak karşımıza çıkarlar. Biliyorsunuz nanometre metrenin milyarda biri demek. Yani kolay kolay anlayamayacağımız küçüklükte bir boyut.

Nanotüplerin boyutlarını anlayabilmek için şöyle bir örnek verebiliriz: Dünya ile Ay arasındaki 385,000 km uzunluğunda bir nanotüp olsa, bu nanotüpü yumak gibi doladığınızda sadece bir incir çekirdeği kadar yer kaplayacaktır. Sadece birkaç karbon atomu çapında olup, çapına nisbeten milyonlarca kat uzunlukta yapılabilen nanotüpler hakkında araştırma çalışmaları devam ederken, hangi sahalarda kullanılabilecekleri de inceleniyor. Bu sıradışı karbon molekülleri ile çok hafif uzay, hava ya da kara araçları; gökdelenler; kurşun geçirmez yelekler gibi değişik araç ve malzemelerin yapımı hedefleniyor.

Fulleren Yapısı Nasıldır?

Fullerenler, karbon atomlarından oluşan, küre, silindir veya torus şeklindeki yapıları olan bir allotroptur (aynı elementin farklı kristal yapıları). Fullerenler ilk kez 1985 yılında keşfedilmiştir.

Advertisement

Fullerenlerin küre şeklinde olanlarına “buckyball” veya “fulleren C60” denir. Fulleren C60, 60 karbon atomundan oluşan bir yapıdır ve her bir karbon atomu, birbirine bağlanan 5 diğer karbon atomu ile bağlıdır. Bu yapı, altmış adet altıgen ve on iki adet beşgen halkanın bir araya gelmesiyle oluşur. Fulleren C60, futbol topuna benzer bir şekle sahiptir ve tamamen simetrik bir yapıya sahiptir.

Fulleren C70, 70 karbon atomundan oluşan bir yapısı olan ve yine tamamen simetrik bir yapıya sahip olan diğer bir fullerendir. Bunun yanı sıra, farklı sayıda karbon atomlarından oluşan ve farklı yapısal özelliklere sahip birçok farklı fullerene de sahibiz.

Fulleren Özellikleri Nelerdir?

Fullerenlerin birçok özelliği vardır. İşte bazıları:

  1. Yüksek sertlik: Fullerenler, son derece sert yapıları ile bilinirler. Bu nedenle, endüstriyel uygulamalar gibi birçok alanda kullanılmaktadırlar.
  2. Yüksek elektron taşıma kapasitesi: Fullerenler, yüksek elektron taşıma kapasitesi nedeniyle elektronik cihazların tasarımında kullanılabilirler.
  3. İyi bir elektrik iletkeni: Fullerenler, yüksek elektrik iletkenliği özellikleri nedeniyle yarı iletken uygulamaları gibi birçok alanda kullanılabilirler.
  4. Yüksek termal iletkenliği: Fullerenler, yüksek termal iletkenliği sayesinde ısı transferi uygulamalarında kullanılabilirler.
  5. Yüksek mukavemet: Fullerenler, yüksek mukavemet özellikleri nedeniyle malzemelerin dayanıklılığını arttırmak için kullanılabilirler.
  6. Kimyasal olarak kararlı: Fullerenler, kimyasal olarak oldukça kararlıdır ve yüksek sıcaklık, yüksek basınç veya diğer çevresel faktörlerin etkisi altında bile değişmezler.
  7. Biyouyumlu: Fullerenler, biyouyumlu oldukları için tıp alanında da kullanılmaktadır. Örneğin, kanser tedavisinde veya ilaç taşıyıcı olarak kullanılabilirler.

Bu özellikler nedeniyle, fullerenler birçok farklı alanda, özellikle malzeme bilimi, nanoteknoloji, elektronik, kimya ve biyoloji gibi alanlarda, çeşitli uygulamalarda kullanılmaktadır.


1 Yorum

  1. kız oyunları on

    Değerli webmaster arkadaşım çok teşekkür ediyorum gerçekten güzel yazmışsın. Ellerine sağlık. Bu ve buna benzer bir çok konuda yazı var ama bu bambaşkaydı gerçekten tekrar teşekkür ederim.

    Hep yararlı içerik eklemeniz dileğiyle..

Leave A Reply