Carlo Goldoni Kimdir? İtalyan Yazarın Hayatı, Eserleri ve Yazdığı Oyunlar

0
Advertisement

Carlo Goldoni kimdir? Özellikle İki Efendinin Uşağı isimli tiyatro oyunu ile tanınan İtalyan tiyatro oyunu yazarı Carlo Goldoni hayatı ve eserleri ile ilgili bilgiler.

Carlo Goldoni

Kaynak: wikipedia.org

Carlo Goldoni (25 Şubat 1707- 6 Şubat 1793), ünlü bir İtalyan piyes yazarıdır. İtalyan tiyatro sanatında yenilikler yapmış, bu sanatı geliştirmiştir.

Erken kariyer:

Goldoni, 25 Şubat 1707’de Venedik’te doğdu. Ailesinden tiyatroya olan tutkulu bir ilgiyi miras aldı. İlk oyuncakları kuklaydı ve sekiz yaşındayken Anılarında komedi yazmaya çalıştığını anlatıyor. 1723’te Pavia Üniversitesi’ne hukuken kaydoldu, iki yıl sonra bazı Pavian kadınlarını hicvettiği için sınır dışı edildi. Hukuk eğitimini 1731’de Padua Üniversitesi’nde tamamladı ve Venedik’teki baroya kabul edildi.

Hayatı

Goldoni Venedik’te doğdu. Bir doktorun oğludur. 1721’de bir tiyatro kumpanyasına girmek için okuldan kaçtı, kumpanyayla birlikte İtalya içinde turneye çıktı. Daha sonra da, Pavia Lisesi’nde okurken, şehrin kadınları ile alay eden bir piyes yazdığı için okuldan kovuldu. 1731’de Padua Üniversitesi’nin hukuk fakültesini bitirdi. İki yıl Venedik’te, dört yıl da Pisa’da avukatlık yaptı. Tiyatro eseri yazmak isteğinden de bir türlü vazgeçemiyordu. 1734’te Venedik’te İmer Tiyatro Şirketi’yle anlaştı. Manzum bir piyes olan «Belisario» halkın pek hoşuna gitmişti. Goldoni piyesten sonra aynı tipte başka piyesler daha yazdı. İtalyan tiyatrosunun esaslı bir düzelmeye ihtiyacı olduğunu sezmişti. Moliere‘in Fransa’da yaptığını kendisi İtalya’da yapmak istiyordu.

Kibar çevrelerin kötü taraflarını elinden geldiği kadar hafif, alaycı bir üslupla anlatmak istiyordu. Bu arada devrin İtalyan tiyatro tekniğinde de birtakım yenilikler yaratmaya uğraşıyordu. Mesela o devirde sahneye çıkan oyuncular yüzlerine maske takarlardı. Carlo Goldoni, bir hayli uğraştıktan sonra, bu adeti kaldırmayı başardı. Gene o devirde sanatkarlar sahnede canlandırdıkları tiplere göre kılık değiştirmezlerdi. Goldoni piyesteki dilenciyi canlandıran bir artistin dilenci kılığına girmesi gerektiğini herkese kabul ettirdi.

Venedik Dönemi:

Umutsuz iki trajedi ve bir dizi trajikomedi ve intermezzi yazdıktan sonra Goldoni, Momolo cortesan’da (1738; Saraylı Momolo) zengin çizgi roman damarını ortaya çıkardı. Yaklaşık 120 komediden ilki olan bu filmde, bölümlerin çoğunu yazarak doğaçlama com-media dell’arte’de bir reform başlattı ve kısa sürede geleneksel maskeler komedisini gerçekçi bir karakter komedisine dönüştürdü.

Advertisement

Goldoni, üç yıl boyunca (1745-1748) Pisa’da yeniden avukatlık yaptı ve ardından bir Venedik tiyatro şirketinde oyun yazarı oldu. 1750 sezonu için en iyi iki filmi olan La bottega del caffè (İng. tr., The Coffee House, 1925) ve II Bugiardo (İng. tr., The Liar, 1922) olmak üzere 16 komedi yaptı. 1753’te ustaca yazdığı La Locandiera’yı (İng. tr., The Mistress of the Inn, 1927) üretti. Başka bir şirketle devam ederek, diğer iki oyun yazarıyla rekabete girdi: Romantik macera dramalarının yazarı Pietro Chiari ve commedia dell’arte şampiyonu Carlo Gozzi. Bu dönemde Goldoni en iyi oyunlarından biri olan I Rusteghi’yi (1760; Rustikler) yazdı.

Carlo Goldoni, tiyatro grupları ile gezerken bir ara Verona’da kaldı. Orada yazdığı eserler arasında «İki Efendinin Uşağı» piyesi çok beğenildi. Bu sıralarda Carlo Goldoni’nin şöhreti Paris’e kadar yayılmıştı. Fransa kralının kızlarına İtalyanca öğretmek üzere Paris’e çağrıldı. Carlo Goldoni, Paris’te Fransızca piyesler de yazıyordu. Bu arada XVI. Louis’nin evlenmesi şerefine de bir eser yazdı. Carlo Goldoni’nin en tanınmış piyeslerinden biri olan bu eserin adı «Le Bourru bienfaisant» (İyi Kalpli Cellât)’tır.

Goldoni’nin en iyi bilinen komedilerinden biri Fransızca olarak yazılmıştır, Le bourru bienfaisant (1771; Hayırsever Ayı) ve onun uzun Anıları (1784-1787; Eng. tr., 1814; rev. ed., 1877). Emekliliğinde kendisine verilen kraliyet maaşı devrimciler tarafından kesildi ve 6 Şubat 1793’te Paris’te yoksulluk içinde öldü.


Leave A Reply