Cenap Şahabettin Kimdir? Ünlü Şair ve Yazarın Hayatı, Eserleri, Edebi Kişiliği

0
Advertisement

Cenap Şahabettin kimdir ve ne yapmıştır? Ünlü şair ve yazar Cenap Şahabettin hayatı, biyografisi, eserleri, şiirleri, edebi kişiliği hakkında bilgi.

Cenap Şahabettin

Cenap Şahabettin

Cenap Şahabettin; şair ve yazardır (Manastır 1870 – İstanbul 1934).

Babası Binbaşı Şahabettin Bey, Plevne’de şehit düşünce (1878) aile İstanbul’a taşındı. Askeri rüştiyelerdeki ortaöğreniminden sonra Askeri Tıbbiye’ yi bitirdi (1889), devletçe gönderildiği Paris’te uzmanlık çalışmaları yaptı (1890-1894), karantina hekimi olarak Mersin ve Rodos’ta çalıştı sağlık müfettişi olarak Cidde’ye gitmesi (1896) ilginç gezi notlarının doğmasına neden oldu: Hac Yolunda (1909, 1925). İsteğiyle emekli olduktan sonra (1914) Darülfünun Edebiyat Fakültesi’nde öğretim üyeliği yaptı; Milli Mücadele’ye aykırı görüş ve yazılarının öğrencilerde yarattığı tepki görevinden ayrılmasını gerektirdi (20 Eylül 1922), sonradan ağız değiştirerek Cumhuriyet dönemine ayak uydurmak istediyse de Türkçe, ulusçuluk, bağımsızlık konularındaki tutucu tavrının etkisini silemedi, ölünceye kadar kendi köşesinde kaldı.

Paris dönüşünde Servetifünun dergisinde yayımladığı ilk şiirleri ilgi çekti; topluluğunun ilk anılan üç adı arasında yer aldı. Bireysel konularda, aşk ve doğa betimlemelerini işledi; şiirine bir düşün özü, toplumsal sorun katmadı. İlk gençlik şiirlerinde Naci, Recaizade, Hamid etkisindeyken Batı dünyasını tanıdıktan sonra sembolizmin etkilerini aldı. (Verlaine, Mallerme); bu eğilimi şiir dilini zorlayarak. Türkçeye girmemiş Arapça, Farsça sözcükler kullanımıyla yeni imgelere dönüştürebileceği biçiminde benimsedi; bu dil yanılgısında sonuna kadar direndiği için çağdaş gelişmelerden yoksun kaldı. Gençliğinde bastırdığı Tâmat (1887) kendi hazırladığı tek şiir kitabıdır; bu alandaki ürünleri ölümünden sonra Sadettin Nüzhet Ergun tarafından derlenerek kitaplaştırıldı: Cenap Şahabettin (1934). Düzyazılarını toplayan kitapları; Evrak-1 Eyyam (Gün Yaprakları, makaleler 1915), Nesr-i Harp Nesr-i Silah Sulh ve Tiryaki Sözleri (makaleler, özdeyişler, 1918). Avrupa Mektupları (1919), oyunları: Yalan (1911) Körebe (1917).

Edebi Kişiliği

Servet-i Fünun (Edebiyat-ı Cedide) topluluğunun yazarlarındandır. 1870’te o zamanlar sınırlarımız içinde bulunan, Manastır şehrinde doğdu. Küçük yaşlarındayken annesiyle birlikte İstanbul’a geldi. Orta öğreniminden sonra Tıp Fakültesi’ni bitirdi, uzmanlık yapmak üzere Paris’e gitti. Dört yıl sonra yurda dönerek Karantina doktoru oldu. Sağlık müfettişi olarak Osmanlı İmparatorluğu’nun birçok yerlerinde dolaştı. 1914’te hekimliği bıraktı, bütün çalışmalarını edebiyata yöneltti, İstanbul Üniversitesi’nde 1922’ye kadar çeşitli dersler okuttu. 1934’te öldü.

Advertisement

Cenap Şahabettin edebiyat hayatının birinci döneminde genellikle sadece şiir yazmış, nesirle pek uğraşmamıştır, ikinci döneminde ise şiiri bırakmış, sadece nesir (düz yazı) eserleri vermiştir. Şiirleri, sembolizm denilen bir şiir akımının bizde ilk denemeleri olarak kabul edilir. Bu şiirlerde en başta gelen tema aşk, doğa konuları, duygulardır. Nesirleri ise söz yapısı, anlatım, dil bilgisi kuralları bakımından son derece ustalıklıdır. Bu tür nesir örneklerinde çoğunlukla sohbet, makale, gezi notları meydana getirmiş, birkaç tiyatro denemesi de yapmıştır. Hikaye, roman alanında eser vermemiştir. Bunların dışında sözlük, dil, biyografi konularda da birkaç eseri vardır.

Cenap Şahabettin’in başlıca eserleri şunlardır:

  • Gezi notları : Hac Yolunda; Avrupa Mektupları; Afak-ı Irak.
  • Makale, sohbet, özdeyişler : Evrak-ı Eyyam; Nesr-i Harb, Nesr-i Sulh.

Cenap Şahabettin asıl önemli şiirlerini bir kitap halinde toplayıp yayımlamamıştır. İlk gençlik dönemindeki bazı önemsiz şiirlerini içine alan, Tamat adında küçük bir kitap vardır.


Leave A Reply