Çikolata Kisti nedir, nasıl ve nerede meydana gelir? Çikolata kistlerinin (Endometriozis) belirtileri ve tedavisi nasıldır, doğurganlığı etkiler mi?
Çikolata Kistleri
Çikolata kisti, kanla dolu bir yumurtalık kistidir. Doktorların endometrioma dediği bu kistler kanserli değildir, ancak genellikle endometriozisin doğurganlığı zorlaştıracağı anlamına gelir.
Endometriozisli kişilerin yüzde 20 ila 40’ı çikolata kistleri geliştirir.
Bu yazıda çikolata kistlerinin nedenlerini, semptomlarını ve tedavilerini araştırıyoruz. Ayrıca bu kistlerin ve endometriozisin doğurganlığı nasıl etkileyebileceğine de bakıyoruz.
Belirtileri
Çikolata kisti sadece semptomlardan teşhis etmek imkansızdır. Bunun yerine, doktor yumurtalıkları ultrasonla incelemelidir. Bu tip kisti kesin olarak teşhis etmek için bir sağlık uzmanının dokuyu mikroskop altında incelemesi gerekir. Hala emin değillerse, analiz için kistin çıkarılmasını önerebilirler.
Çikolata kistinin semptomları endometriozis semptomlarına benzer. Bunlar şunları içerebilir:
- Ağrılı adet dönemleri
- dönemler arasında açıklanamayan pelvik ağrı
- Cinsel ilişki sırasında ağrı
- sindirim sorunları
- ağrılı bağırsak hareketleri
- ağır adet dönemleri
- hamile kalma zorluğu
Nedenleri
Endometriozis çikolata kistlerine neden olur. Endometriyal doku uterusu hizalar ve endometriozis bu dokunun rahim dışında da büyümesine neden olur. Endometriyal doku, yumurtalıklara, fallop tüplerine ve mesane gibi yakındaki organlara yapışabilir. Bu ağrılı, ağır dönemlere neden olabilir ve etkilediği organlara da zarar verebilir.
Endometriyal dokunun vücudun diğer bölgelerine ne kadar yayıldığına göre, doktorlar endometriyozu aşamalara ayırır. Aşama 3 ve 4 en şiddetlidir ve endometriomalara neden olma olasılığı en yüksektir. Endometriozisi olan bir kişi tedavi görmezse, daha şiddetli büyüyebilir ve çikolata kistleri gelişebilir.
Çikolata kistleri kan içeren keselerdir. Yumurtalıklara yapışırlar ve yumurtalık fonksiyonunu etkileyebilirler. Bazı durumlarda, çikolata kistleri yumurtalıkların çalışmasını durdurabilir ve böylece hamileliği önleyebilir.
Doktorlar endometriozise neyin neden olduğunu bilmiyorlar. Çoğu araştırmacı, östrojenin önemli bir rol oynadığını öne sürüyor, ancak araştırmacılar hormonun neden diğerlerinde değil bazı insanlarda duruma neden olduğundan emin değiller.
Endometriozis ve çikolata kistleri için risk faktörleri şunları içerebilir:
Genetik: Ailede endometriozis öyküsü olan kişilerin bu duruma yakalanma olasılığı daha yüksektir.
Bağışıklık bozuklukları: Bazı bağışıklık sistemi sorunları, özellikle otoimmün bozukluklar, endometriozise neden olabilir.
Yaralanmalar: Rahim veya çevresindeki yapılara verilen hasar, artmış endometriozis riski ile ilişkilidir. Bu yaralanmalar, örneğin sezaryenle doğum sırasında ortaya çıkabilir.
Kaynak: pexels.com
Tedavi
Tedavi semptomlara ve üreme hedeflerine bağlıdır. Hamile kalmak isteniyorsa, tedavinin ana amacı doğurganlığı korumak veya arttırmaktır. Bazı durumlarda, doktor kistin büyüyüp büyümediğini görmek için beklemeyi ve dikkatlice gözlemlemeyi önerebilir.
Doktorlar aşağıdaki durumlarda kisti çıkarmak için ameliyat önerebilir:
- kist çok büyükse
- Adet dönemi acı veriyorsa
- infertilite (kısırlık) belirtileri varsa
Endometriomalar ve diğer endometriozis semptomları ameliyattan sonra tekrar ortaya çıkabilir, bu nedenle sonuçta birkaç prosedür gerekebilir.
Bazen doktorlar, bir yumurtalığı gideren ve endometriozis semptomlarından rahatlama sağlayabilen ooforektomi adı verilen bir prosedür uygularlar. Bununla birlikte, doktorlar hamile kalmayı ümit eden kadınlar için bu tedaviyi önermemektedir.
Kist, ultrasyon görüntüleme ile endometrioma olabileceği hakkında fikir sahibi verir, ancak doktor sadece, kisti mikroskop altında inceledikten sonra, kesin bir teşhis yapabilir.
Çok nadiren, ultrasonda endometrioma benzeyen büyük bir yumurtalık kisti kanserli hale gelir. Sonuç olarak, kist 4 santimetreden büyükse veya büyüyorsa, doktor kisti çıkarmayı önerebilir.
Doğurganlık (Hamile Kalma Üzerinde Etkileri)
Endometriozis hamile kalmayı zorlaştırabilir ve çikolata kistleri bunu daha da kötü yapabilir.
Endometriozis ve infertilite (kısırlık) arasındaki bağlantı hala tam olarak açık değildir. Endometriyal büyüme ve endometriomaların iltihabı tetiklemesi olabilir, bu da döllenmiş bir yumurtanın uterusa implante edilmesini zorlaştırabilir. Enflamasyon gelişmekte olan bir embriyoya da zarar verebilir.
Endometriomalar ayrıca yumurtalıkların sağlıklı yumurta üretmesini zorlaştırabilir. Yumurtlama daha az sıklıkta gerçekleşirse veya yumurtalar daha az sağlıklıysa, hamilelik şansı azalır. Endometriomaların kaçınılmaz olarak infertiliteye neden olmadığını hatırlamak önemlidir. Aslında, ileri endometriozis ve çikolata kistleri olan bazı kadınlar kolayca hamile kalırlar.
Bazı araştırmalar, bir endometriomanın çıkarılmasının yumurtalıklara zarar verebileceğini veya doğurganlığı engelleyebilecek yumurta rezervini tüketebileceğini düşündürmektedir.
Bir kadın in vitro fertilizasyon (IVF) yani tüp bebek yapmayı planlıyorsa, bir kistin cerrahi olarak çıkarılması prosedürü daha zor hale getirebilir ve hamile kalma şansını arttırması olası değildir. Bununla birlikte, IVF olmadan hamile kalmayı planlayan kadınlar için, çikolata kistinin cerrahi olarak çıkarılması doğurganlığı artırabilir.
Cerrahinin yararları ve risklerini bir sağlık uzmanıyla görüşmek önemlidir ve bir uzan birey için kişiselleştirdikleri bir tedavi planı sunabilir.
ÖZET
Çikolata kistleri kansersizdir. Bununla birlikte, tıp uzmanlarının daha büyük kanser riski ile ilişkili olduğu endometriozisin bir komplikasyonudur. Mutlak risk hala nispeten düşüktür.
Endometriozisli 42 kişiden 1’inde yumurtalık kanseri gelişirken, genel popülasyonda bu rakam 76’da 1’e yakındır. Sonuç olarak, bazı doktorlar endometrioma veya endometrioz öyküsü olan kişilerin daha sık tarama ve muayenelerden geçmelerini önerebilir.
Endometriomalar genellikle ilerleyen endometriozis ile ortaya çıkar. Bu tip endometriozisin, hamile kalma zorluğu, ağrılı adet dönemi ve cinsel ilişki sırasında ağrı gibi ciddi sorunlara neden olma olasılığı daha yüksektir.
Hem endometriomaların hem de endometriozisin en sık görülen komplikasyonu infertilitedir. İnfertilitesi olan kadınların yaklaşık yüzde 25-50’sinde endometriozis ve endometriozisi olan kadınların yüzde 30-50’sinde infertilite vardır.
Çikolata kistlerinin semptomları endometriozis semptomlarından ayırt edilemez olduğundan, insanların kendi kendine teşhis koymaması önemlidir. Endometriozis veya çikolata kistlerini sadece bir doktor teşhis edebilir.
Dönemler ağrılı, çok ağır veya çok sayıda kan pıhtısı içeriyorsa, kişiyi bir sağlık uzmanı görmelidir.
Ayrıca, endometriozisi olan herkes, semptomları kötüleşirse veya hamile kalmakta zorluk çekiyorsa bir doktorla konuşmalıdır.
