Oidipus Kimdir? Oidipus’un Mitolojideki Yeri, Hikayesi Hakkında Bilgi

0
Advertisement

Oidipus Kimdir ve özellikleri nelerdir? Oidipus’un hikayesi, mitolojideki yeri nedir? Oidipus hakkında bilgi.

Oidipus

Oidipus Kimdir?

Oidipus; çözümsüz sorunları yaşayan, ne yaparsa yapsın yazgısının elinden kurtulamayan, bütün iyi niyetli düşünce ve eylemlerine karşın tanrıların lânetine uğramaktan kaçınamayan tragedya kahramanlarının örnek kişisidir.

Thebai kral soyundan Laios ile İokaste’nin oğlu, Thebai kralı. Oidipus’un yazgısı, insanın tüyler ürpertici bir dramı dile getirdiği içindir ki adı tıp ve psikolojiye varıncaya kadar insanla ilgili bütün bilim ve sanat konularına karışmış, her alanda derin iz bırakmıştır. Kadmos ile Harmonia döllerinden Polydoros’un oğlu; Labdakos’un torunu olan Oidipus, doğmadan yaşamını belirlemiş olan güçler (?) tarafından babasını öldürüp anasıyla evlenmek yazgısına bağlanmıştır. Anası ona gebeyken gördüğü düşün etkisine girer; bunu yorumlayan bakıcı (kâhin) Teiresias, Oidipus’un talihini dile getirir. Bu yazgıya engel olmak isteyen ana baba (çocuk mutluluğunu bile hiçe sayan bir özveriyle), delinmiş bileklerinden ayakları birbirine bağlı çocuğu ıssız bir dağ başına bıraktırırlar. Tanrıların lanetine karşı alınmış olan bu küçük düşünceli önlem, çobanların bulduğu kimsesiz çocuğun komşu Korinthos Kralı Plybos’a verilmesiyle sonuçlanınca Oidipus’a yaşama şansı doğar. Çocuksuz ailenin içinde bir prens gibi yetiştiren Oidipus (şiş ayaklı anlamında), duyduğu bir dedikodunun aslını öğrenmek için Delphoi’daki Apollon Tapınağı’na başvurunca kişisel ömür çizgisini öğrenir. O da en kestirme önlem olarak, ana baba bildiği Korinthos kralı ile kraliçesinin yanına dönmemek, bambaşka bir ülkeye giderek elinden çıkabilecek herhangi bir kazaya engel olmak yolunu doğru sayar. Bir söylenceye göre yazgısını öğrenmeden, başka bir yoruma göre yaşamının sonucunu öğrenmenin kızgınlığı içinde yol verip vermeme konusundaki bir tartışma sonunda tanımadığı bir kişiyi öldürerek yolculuğunu sürdürür. Oysa yazgısına gerçekten engel olmak isteyen Oidipus’un yapmaması gereken iki iş vardı: Bir insanı öldürmemek, bir kadınla evlenmemek. Ancak bu sonsuz eylemsizliğe razı olursa yazgısının düğün yollarını kapatmış olabilecektir. Bundan sonrası kaçınılmaz sona doğru hızlı bir gidiştir.

Sphinks denilen yol kesici canavarın bilmecelerine (sabahları dört, öğleleri iki, akşamları üç ayaklı olan ve doğa yasalarına aykırı olarak en çok ayaklıyken en çok zayıflayan yaratık kimdir-İki kız kardeştirler; biri ötekini doğurur, oysa ikincisi birinciden doğmadır) doğru cevap vererek (insan, geceyle gündüz) Thebai halkının karabasandan kurtuluşunu sağlar, babasının yerine tahta geçerek bilmediği anası İokaste ile evlenir; dört çocuğu olacaktır: Antigone, İsmene adlı iki kız, Eteokles ile Polyneikes adlı ikiz oğlanlar. Sonuçta gerçeği öğrenip canına kıyan İokaste’nin saç iğnesiyle gözlerini kör eden tanrılar henüz ölüm kurtuluşunu bağışlamamışlardır ona. Oidipus; kentten kovulurken aşağılanır, tahta da yine kayınbiraderi Kreon geçer.

Taht sırası sevinciyle babaların kentten kovan oğulların lanetler Oidipus; birbirlerinin kanına girsinler diye (dediği de olacaktır: Thebai’e Karşı Yediler, Antigone). Çektiği acıların büyüklüğü oranında öleceği toprağın tanrılar tarafından kutsanacağı mezarına sahip olanın zafer kazanacağı inancı yayılınca Kreon ile Polyneikes onu Thebai’ye döndürmeye çalışırlarsa da (güç tutkusu) kör Kral Kolonos’ta ölmeyi yeğler. Kızı Antigone, dayısı Kreon’a, insan iradesiyle direnişini temsil eden bir kişilikle karşı koyacaktır.

Advertisement

Oidipus Kompleksi

Oidipus Kompleksi; çocuğun ana-babasından karşı cinsten olanına duyduğu cinsel bağlılık. Kompleks (karmaşa) deyiminin kullanılması, bir çok çelişik durumu içermesinden kaynaklanır. Bu komplekse göre, yaklaşık üç yaşından başlayarak kız çocuk babaya, erkek çocuk anaya bağlanır. Ancak bu duygularda, Freud’a göre, temeli cinselliğe dayanan çeşitli karşıt istekler vardır. Bu istekler birbirleriyle bilinçdışı bölgede çatışırlar. Bu çelişki istekler arasında temel çatışma, cinsel itilimlerle toplumsal baskılar arasında olur. Oidipus kompleksi deyimi ilk kez her çocuğun karşı cinsten ana-babasına cinsel bağlılığı dile getirmek için kullanılmaya başlandı. Kız çocuğunun babasına duyduğu cinsel bağlılığa da Elektra kompleksi dendi.


Leave A Reply