Diyarbakır’ın Toplumsal Yapısı Ve Ekonomisi (Nüfusu, Tarımı ve Madenleri)

0
Advertisement

Diyarbakır ilinin sosyal ve toplumsal yapısı, ekonomisi ve ekonomik faaliyetleri ile ilgili bilgi. Diyarbakır ilinin coğrafi özellikleri, tarımı ve madenleri hakkında bilgiler.

Diyarbakır

Nüfus yoğunluğu açısından Türkiye ortalamasına yakın iller arasında yer alan Diyarbakır, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin en kalabalık ilidir. Türkiye genelinde olduğu gibi, kentsel nüfus oranı (% 48), kırsal nüfus oranından (% 52) düşüktür.

İl merkezi Diyarbakır kenti, Dicle Irmağı’nın batı kıyısında, deniz düzeyinden 650 m yükseltide geniş bir düzlük üzerinde kuruludur. Eski ve yeni kent olmak üzere iki bölümden oluşan Diyarbakır’ın eski bölümü surlarla çevrilidir. Yeni kent ise sur dışında Elazığ-Mardin Karayolu üzerinde gelişmektedir. İl, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ nin ve Türkiye’nin gelişme hızı en yüksek kentlerinden biridir. Gelişme hızı en yüksek ilçe merkezleri Bismil, Ergani ve Silvan’dır. Ekonomi, tahıl ağırlıklı tarıma, küçükbaş hayvan besiciliğine dayanır. İl topraklarının % 48’ini oluşturan ekili-dikili alanlarda nadas yaygın bir uygulamadır. 508.500 hektarlık tarım alanlarının 366.000 hektarı (% 72) tahıl tarımına, 123.500 hektarı baklagillere, 14. 150 hektarı endüstri bitkileri ekimine ayrılmıştır.

Ekimi en yaygın tahıl türü olan buğdayı arpa izler. Türkiye darı üretiminin % 23.6’sını Diyarbakır İli karşılar. Özellikle, Ergani İlçesi’nde darı üretimi yılda 5.100 tonu bulur. Pirinç tarımı ise sulama olanağı bulunan kesimlerde, geniş, düz verimli topraklarda parçalı olarak yapılır. Baklagillerden mercimek, nohut, hayvan yemi olarak kullanılan burçak üretimleri önemlidir. Bismil, Kulp, Lice ve Silvan ilçelerinde yetiştirilen ve “Silvan tütünü” olarak bilinen tütün oldukça sert içimlidir. Silvan tütünü, Doğu tipi kara tütünler grubuna girer. Sebzelerden domates, salatalık, patlıcan, biber, ve kabak yetiştirilir. Diyarbakır, her biri 20 kg’ı bulan kavun ve 75 kg’a yaklaşan karpuzlarıyla ünlüdür. Yıllık karpuz üretimi 180 bin ton, kavun üretimi 65 bin tondur. Bağcılık ve meyveciliğin gelişmiş olduğu ilde; bağcılık, genelde Çüngüş, Çermik, Eğil, Ergani, Silvan, Dicle ilçelerinde yapılır. Bir bölümü pekmez ve pestil yapımında kullanılan, bir bölümü ilde ve çevrede yaş olarak tüketilen üzümün bir bölümü de (özellikle Ergani İlçesi’nde yetiştirilen siyah üzümler) Elazığ Tekel Şarap Fabrikası’na gönderilir. Badem, ceviz, armut, nar, dut yetiştirimi yaygın meyvelerdir.

Yüzölçümünün % 7’sini kaplayan otlaklarda önemli bir geçim kaynağı olan hayvancılığın, küçükbaş hayvan besiciliği biçimi yaygındır. Koyun ve kıl keçisi besiciliği gelişmiştir. Karaman cinsi koyunlar canlı hayvan ticaretinin temelini oluşturur. Kıl keçisi ise ormanlık ve engebelik kesimlerde yetiştirilir. Büyükbaş hayvanlardan inek önemlidir. Kırsal alanlarda, aile gereksinimini karşılamak üzere kümes hayvanları yetiştirilir, yumurta üretimi 29 milyon adettir. 1932’de işletmeye açılan Tekel İçki Fabrikası, bölgedeki yapağı ürününü değerlendirmek amacıyla 1954’te kurulan Şafak Fabrikası ve Et ve Balık Kurumu Kombinası başlıca endüstri kuruluşlarıdır. Ayrıca, ilde çok sayıda dokuma tezgâhı, çeltik, un ve hayvansal ürünleri işleyen yapımevleri vardır.

Advertisement
Dicle Nehri, Diyarbakır

Dicle Nehri, Diyarbakır (Kaynak: wikipedia.org)

Diyarbakır, yeraltı kaynakları açısından zengin bir ilimizdir. Hazro İlçesi’ne bağlı köylerde çıkarılan linyit, ilin yakıt gereksinimini karşılar, Kurukan, Beykan, Batıkayaköy, Kayaköy ve Sahaban köylerinde işletilen petrol yataklarından yılda 40 bin varil petrol elde edilir.

İl; eğitim, kültür, sağlık hizmetleri, spor tesisleri ve etkinlikleri açısından, Türkiye ortalaması düzeyine yakın illerimizdendir. Eski çağlarda kervan yollarının önemli bir kavşak noktası olan kent, günümüzde de Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ni İç Anadolu, Doğu Anadolu ve öteki bölgelere bağlayan yollar üzerindeki konumuyla önemli bir ulaşım merkezidir. Haydarpaşa-Kurtalan Demiryolu, il sınırlarından geçer. İl; Diyarbakır-Bingöl, Diyarbakır-Kahramanmaraş Karayolu ile Akdeniz Bölgesi’ ne bağlanır. Bismil ve Ergani ilçeleriyle demiryolu, tüm ilçeleriyle de düzgün karayolu bağlantısı vardır. İl merkezi Diyarbakır; Elazığ‘a 165 km, Bingöl’e 159 km, Bitlis’e 225 km, Mardin’e 86 km, Adana’ya 536 km, Van’a 397 km uzaklıktadır. İlin, Türkiye’nin büyük kentleriyle düzenli havayolu bağlantısı vardır.


Leave A Reply