Doğru düşünme ve dil ilişkisi nasıldır? Dilin görevleri hakkında bilgi. Mantık ve dil ilişkisi nedir?
Doğru Düşünme ve Dil İlişkisi
Dil bilimi; düşünceyi doğru bir biçimde ifade etmenin, mantık da doğru düşünmenin kurallarını verir.
Canlıların birbiriyle iletişim kurmak amacıyla kullandıkları her türlü işaret sisteminin yapısını ve işleyişini inceleyen bilim dalına semiotik (işaretler bilimi) denir, insanların ve hayvanların kullandıkları işaret sistemleri çok değişik olabilir. Nitekim sözlü ve yazılı dillerin yanında jest, mimik, bayrak, flama, davul ve ıslık gibi diller de vardır. Dilin çok çeşitli olan görevleri beş ana başlık altında toplanabilir.
Dilin Bildirme Görevi: Dil yardımıyla insan; inanç, düşünce, tasarı ve isteklerini başkalarına bildirdiği gibi bazı duygu veya tutumlarını da açığa vurur, hatta bazı isteklerinin yerine getirilmesini sağlar. Örneğin; “İstanbul büyükşehirdir.”, “Yarın hava güneşli olacak.” gibi. Bunlar bir iddiayı dile getirdikleri için ya doğru ya da yanlış değeri alırlar. Dolayısıyla bu yargıların doğruluk değerleri üzerinde tartışılabilir.
Dilin Belirtme Görevi: Dilin duygusal bir tepkiyi veya tavrı ifade etme görevidir. Yazı dilinde ünlemlerle belirtilen işaretler ise duyguyu dile getirir, sembolize ederler. “Eyvah!”, “Çok yazık”, “Yaşasın!” örneklerinde olduğu gibi. Şiir dili, büyük ölçüde bazı duyguların açığa vurulması, dolayısıyla aynı duyguların başkalarında da uyarılması amacını güder. Örneğin Behçet Necatigil “Sevgileri yarınlara bıraktınız. Çekingen, tutuk, saygılı…” mısralarını, bazı duygularını açığa vurmak ve başkalarına da benzer duygular ilham etmek düşüncesiyle yazmıştır..
Dilin Yaptırma Görevi: Dilin, insanların davranışlarını etkileme ve yönlendirme görevidir. Dil, yaptırma görevini en çok emir kipindeki cümlelere yüklemektedir. Örneğin, “Çayı getir.” gibi. Ancak dolaylı değişik anlatımlarla da yaptırma görevi ortaya çıkabilir. Örneğin, “Çayı getirdin mi?” deyimi aynı görevi dolaylı bir şekilde gerçekleştirme amacı güdebilir.
Dilin Törensel Görevi: Dil, günlük yaşamda genellikle bir şeyi bildirmek için değil, insani ilişkilerde bulunmak amacıyla kullanılır. “Merhaba!!, “İyi akşamlar.” “Sıhhatler olsun!”, “Teşekkür ederim.” dilin bu görevini karşılayan sözlerdendir. Bu sözlerin görevi toplumsal ilişkileri başlatmak, kolaylaştırmak, yerine göre de güçlendirmek veya yüreklendirmektir.
Dilin Eylemsel Görevi: Söz vermek, yemin etmek, kabul etmek, onaylamak vb. deyimlerin de dilde bir görevi vardır. Örneğin, çocuğuna “Seni gezmeye götüreceğime söz veriyorum.” diyen bir anne, doğrudan doğruya “söz verme” dediğimiz dilsel eylemde bulunur. “Gidelim”, “Görelim.”, “Yapalım.” vb. gibi sözlerin kullanılmasıyla dilin eylemsel görevi gerçekleşir.
