Romantizm akımının özellikleri, edebiyatta ve güzel sanatlarda romantizm. Romantizm akımının öncülleri ve eserleri hakkında bilgi.
Romantizm; Edebiyatta ve sanatta duyguya, hayale çok yer veren bir çığırdır. XVIII. yüzyıl sonlarında başlamış, XIX. yüzyılda gelişmiştir.
Romantizm, klasisizme bir tepki olarak doğmuştur. Klasik sanatın kuralcılığı karşısında sanatçının bağımsızlık içgüdüsü harekete gelmiş, bu dar kurallardan geniş bir serbestliğe geçmiştir. Romantizmin özelliklerinden en belli başlısı, tabiata yönelmek, akılcılığın yerine duyguculuğu getirmektir.
Caspar David Friedrich’in Romantizm akımını temsil eden ünlü Bulutlar Üstünde Yolculuk Tablosu (Kaynak : wikipedia.org)
Edebiyatta Romantizm
Edebiyatta romantizm, daha çok Fransız edebiyatında bir birlik halinde kendini gösterdi. Çünkü Fransız edebiyatı, Rönesans’tan beri dar bir klâsizmin kurulculuğu içinde kalkıştı. Bununla birlikte, Goethe gibi Alman şairlerinin, tarih romanları yazmış olan Sir Walter Scott gibi İngiliz romancılarının, Byron, Moore gibi İngiliz lirik şairlerinin payı büyüktür. Bunların etkileri, ilkin XVIII. yüzyıl sonlarına doğru Chateaubriand, Mme de Staël, J.J. Rousseau gibi yazarlarda görüldü.
Johann Wolfgang von Goethe
«Preromantik» (romantizmin öncüleri) denilen bu sanatçıların eserleriyle edebiyata tabiat sevgisi, hayal gücü, kişinin kendi kendini tahlil etmesi, heyecanlarını başıboş bırakması girdi. XIX. yüzyılda ise Victor Hugo, Lamartine, Alfred De Musset, Alfred De Vigny gibi şairler şiirde; Victor Hugo, Alexandre Dumas Père, Stendhal, Balzac gibi yazarlar romanda; Victor Hugo, Alfred De Musset gibi yazarlar tiyatro alanında romantizm özelliklerini gösteren eserler verdiler. Şiirde, romanda, akım, özellikle üslûpları, kuralları değiştirmekle, yeni konular işlemekle kendini gösterdi. Bol sıfatlarla, benzetmelerle bezenmiş bir üslûp ortaya çıktı.
Victor Hugo
Tiyatroda romantizm, klâsik trajediye ait «yer birliği», «zaman birliği» gibi kuralların ortadan kaldırılması, sahnede acı ve şiddetli olayların gösterilmesi, konuların günlük hayattan alınması, halktan kişilerin sahneye çıkarılması gibi o zaman için önemli değişikliklerle belirdi. Romantik tiyatro, trajediye komedi unsurlarını da karıştırarak «çağdaş dram» denilen türe yol açtı. Bu çeşit tiyatronun tutunması hiç kolay olmadı. Victor Hugo‘nun «Hernani» dramı oynanırken klâsik tiyatro taraflısı kimselerin parayla tuttuğu seyircilerle, romantik tiyatroyu hoş karşılı-yan gençler salonda birbirlerine girdiler. Tiyatro tarihinde «Hernani Savaşı» denilen bu çarpışma iki defa tekrarlandı, tiyatro salonu harabeye döndü. Sonunda romantizm taraflıları dâvalarını kazandılar, tiyatroda «dram» türü yerleşti.
Romanda gerçekçilik (realizm) yerleştikten çok sonra da romantik tiyatro süregelmiştir. Ibsen, Strindberg gibi kuzeyli piyes yazarlarının romantik yönleri üstündür.
Kaynak : pixabay.com
Güzel Sanatlarda Romantizm
Avrupa’da, XVIII. yüzyılda Barok sanata karşı bir tepki uyanmıştı. Fransız İhtilâli’nden sonra, klâsik sanatın Roma’ya, Eski Yunan’a bağlı zevki, kişizadeliğin yıkılmasıyla zedelenmiş, sanatçıyla halk birbirine iyice yaklaşmıştı. Buna karşılık, William Turner, Constable gibi İngiliz ressamları tabiat sevgisini çoktan beri işliyorlardı. Williame Blake ise, şair olduğu kadar, şiirine bağlı hayali resimleriyle, romantizmin ana ilkelerini çoktan uyguluyordu. Bu etkilerle, Fransa’da klâsik resmin kurucusu Louis David’in atelyesinde çalışan öğrencilerinden önce Gros «Yafa’da Vebalılar» (1804), Géricault «Medusa’nın Salı» (1819), Eugéne Delacroix «Dante’nin Kayığı» (1822) ile resimde romantizmin kurucuları oldular. Onlardan sonra da, tabiat sevgisini hayal konuları yerine geçiren Corot yetişti.
Ingres ise, resimde yabancı ülkeleri konu almakla romantizmin temsilcisi oldu. Rude, Carpeaux gibi Fransız heykelcileri, Runge, Krüger, Caspar David Friedrich gibi Alman ressamları sanatta romantizmi sürdürdüler.
