Ek Nedir? Sözlük Anlamı

1. Bir şeyin eksiğini tamamlamak için ona katılan parça
“Yazının ekleri.”
2. Bir gazete veya derginin günlük yayımından ayrı ve ücretsiz olarak verdiği parça, ilave
“Gazetenin haftalık sanat ve edebiyat eki.”
3. Sonradan katılan, yapılan, dikilen, yapıştırılan parçanın belli olan yeri
4. İki borunun birbirine birleştirildiği yer
5. Eklenmiş, katılmış
“Okul müdürüyken okulun ek inşaatında hamallarla birlikte çalışmış.” – H. Taner
6. Kelime türetmek veya kelimenin görevini belirtmek için kullanılan, başa, sona veya kelimenin içine eklenebilen, bağımlı dil bilgisi ögeleri, lahika

şaşırıp ne diyeceğini bilememek

eksik, bozuk, yanlış, kusurlu bir işi sağlam ve doğru gibi göstermek
“Ben doğrusu beğeniyorum, dedi, kadın yağ satıyor, yumurta satıyor, ekini belli etmiyor ya!” – M. Ş. Esendal

İki boruyu birbirine eklemekte kullanılan bağlantı parçası, manşon

Yıllık bütçeye sonradan eklenen bütçe

Haftalık zorunlu ders yükünün dışında kalan ders

Ek fiil

Ad, sıfat, zamir vb. ad soyundan kelimelerin yüklem görevinde kullanılmasını sağlayan yardımcı fiil, ek eylem

Bir görevlinin asıl işiyle birlikte veya asıl işi dışında yürüttüğü ikinci görev

Bankacılıkta borç senetlerinin, bankalara ödenmesi için vade tarihinden başlayarak tanınan iki gün, opsiyon

Banka müşterisinin kendi hesabından kart aracılığıyla harcama yetkisi verdiği ve kendisiyle birlikte müşterek ve müteselsil borçlu olan kişinin kullandığı kart

Sapın yanlarından çıkan ince kök

Camilerde yarım kubbelerin iki veya üç yanında küçük yarım kubbelerle yapılan oylum eklemleri

1. Aylık ücretlere ek olarak verilen prim veya ikramiye
2. Bütçede herhangi bir yatırım için ayrılan paraya yapılan ek, ek tahsisat

Sigorta bedelinin yükseltilmesi durumunda önceden hazırlanmış bir poliçeye ek olarak düzenlenen belge, zeyilname

Bir alışverişin karara bağlanması için genellikle satıcının alıcıya tanıdığı süre, opsiyon

Ek ödenek

Bazı dillerde kelime kökünün içine giren ek

Kelime türetmede sık kullanılan yapım eki

Bazı yabancı dillerde kökün önüne gelerek kelimeye belirli bir anlam katan ek: anormal, biçare, nadan gibi

Kelimelerin kök veya gövdesinin sonuna gelen ek

İlgi eki

Çoğu sürerlik, kesinlik veya kuvvetli ihtimal kavramlarını vermek için yüklemin sonuna gelen durur kelimesinin ekleşmiş biçimi olan -dır, -dir eki
“Hava güzeldir. Mutlaka yazmışımdır.”

Fiil, ad kök veya gövdelerine gelerek bağlı oldukları kelime gruplarına göre kelimeler arasında durum (hâl), iyelik, çokluk, zaman, kişi ilişkisi kuran birim: ev-e, ev-im, ev-ler, gel-di, gel-di-m, gel-di-ler gibi

Çokluk eki

Getirildiği kelimenin birden çok olduğunu anlatan ek, çoğul eki

Adın bir adla veya fiille ilgisini kuran ek, hâl eki
“ev-i gördüm, ev-in önü.”

Fiillerin gerçek öznesini gizleyen yapım eki

Kelimeye “gibi, göre” anlamları katan -ce / -ce, -ça / -çe ekleri
“Bence (ben-ce).”

Durum eki

Bağlantı kavramı veren -ki eki, aidiyet eki
“Evdeki, odadaki, onunki, dünkü, o günkü.”

Ad soylu kelimeye eklenerek kime veya neye ait olduğunu bildiren ek
“ev-im, ev-in, ev-i, ev-imiz, ev-iniz, ev-leri.”

Fiil çekimlerinde kullanılan ve kişiyi gösteren ek, şahıs eki: Geldi-m, gelmiş-sin gibi

Kelimelerin anlamına küçüklük, azlık, sevgi, acıma kavramları katan cik, -cek, -ceğiz, -imsi, -imtırak, -rek, -ce ekleri

Sıfat yapmak üzere adlara getirilen ek, nispet i’si, yayınispi
“Askerî, ilmî, resmî.”

Kökü fiil olan bir kelimeye olumsuzluk kavramı veren -ma, -me eki: sevmemek, sevmeyecek, okumamış gibi

Cümleye soru anlamı veren ek

Kişi eki

Adlarda sayı bakımından topluluk ve birliktelik gösteren ek

Ad veya fiil köklerine getirilerek yeni söz varlıkları yapan ek

Kelime kök veya gövdesine getirilerek kelimenin yeni bir anlam kazanmasını sağlayan ek: -lik (göz-lük); -ci (ev-ci); -li (ev-li); -inç (sev-inç); -gi (sev-gi); -daş (vatan-daş) gibi

1. Ad soylu kelimelere gelerek herhangi bir nesne veya özelliğe sahip olmama anlamı katan -sız, -siz eki
“Ev-siz, kalem-siz.”
2. Bir adın önüne gelerek yok olma durumunu belirten yabancı kökenli ek
“Namevcut (mevcut olmayan), bihaber (habersiz, bilgisiz).”

Yön gösterme eki

Yön bildiren, yer ve zaman adları yapan ek, yön eki: son-ra, taş-ra, dış-arı, iç-eri vb

Fiillerde kullanılan ve zaman kavramı veren ek: -ecek (gel-eceğ-im), -miş (piş-miş-ti), -iyor (sev-iyor), -di (gel-di) vb

Fiil kök veya gövdelerinden dönüşlü, edilgen, işteş, ettirgen çatılar yapmaya yarayan ekler: (Sev-in-), (sev-il-), (sev-iş-), (kapa-t-), (geç-ir-), (sev-dir-) gibi