Erdal İnönü Kimdir ve ne yapmıştır? Hem fizikçi hem de siyasetçi olan Erdal İnönü hayatı, biyografisi, siyasi kariyeri, eserleri, kitapları hakkında bilgi.
Erdal İnönü (1926-2007)
Erdal İnönü İsmet İnönü ve Mevhibe İnönü’nün küçük oğlu olarak dünyaya gelmiştir. İlk, orta ve lise öğrenimini Ankara’da tamamlamıştır. Daha sonra yeni kurulan Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi’nin Fizik Bölümüne girmiştir. Mezun olduktan sonra California Teknoloji Enstitüsü’nde (Caltech) yüksek lisans ve doktorasını tamamlamıştır.
Erdal İnönü yurduna dönüşünde Ankara Üniversitesi’nde yardımcı doçent olarak işe başlayan Erdal İnönü, 1964-1974 yılları arasında ODTÜ’de profesör Unvanıyla görev yapmıştır. ODTÜ’deki rektörlüğünden sonra, 1974’te Boğaziçi Üniversitesi’ne geçmiş ve orada fizik bölümünde ders vermiştir.
1983’te SODEP’in kurucu genel başkanı olarak siyasete atılıncaya kadar da, aynı üniversitedeki görevine devam etmiştir. Orta Doğu Teknik Üniversitesi ve Boğaziçi Üniversitesi’nde Bölüm Başkanlığı, Fen Edebiyat Fakültesi Dekanlığı, Üniversite Rektörlüğü gibi görevlerde bulunmuştur.
Erdal İnönü, Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu’nun (TÜBİTAK) kuruluşuna katkıda bulunmuştur ve TÜBİTAK Temel Araştırmalar Enstitüsü’nde kurucu müdürlük görevini yürütmüştür. 2004 yılında Wigner Madalyası’nı alan Erdal İnönü ayrıca, bilim tarihi ile ilgilenmiştir ve Türkiye Cumhuriyeti ve Osmanlı İmparatorluğu üzerindeki bilimsel çalışmaları inceleyerek bunları tanıtan çalışmalar yapmıştır. Erdal İnönü Sosyalist Enternasyonal üyesiydi ve tartışmalara organizasyon başkan yardımcısı olarak katılıyordu.
Milletvekili Seçildi
1983 yılında siyasete atılan Erdal İnönü SODEP’in genel Başkanı olarak İzmir’den milletvekili seçildi. 1987 ve 1991’de milletvekili olarak mecliste görev aldı. SODEP’in Halkçı Parti’yü birleşmesiyle parti SHP adını aldı ve bu partiye de başkan olarak seçildi. Daha sonra SHP, DYP ile kurulan koalisyon hükümetinde 1991-1993’te Dışişleri Bakanı yardımcısı olarak görev yaptı,1995’te ise Dışişleri Bakanı olarak bu göreve devam etmiştir.
SHP’nin Cumhuriyet Halk Partisi ile birleşmesinin ardından, 27 Mart 1995 tarihinde Koalisyon’un Sosyal Demokrat kanadında değişikliğe gidildi, Erdal İnönü bu değişiklikde Dışişleri Bakanı olarak atandı ve 1995 yılının Mart ve Ekim ayları arasında Dışişleri Bakanı olarak görev yaptı. 2004’ten sonra, Sabancı Üniversitesi ve TÜBİTAK Feza Gürsey Enstitüsü’nde çalışmalarını sürdürmüştür.
Erdal İnönü, Amerika Birleşik Devletleri’nde bir süre kanser tedavisi gördü. 20 Ağustos 2007’de zatürre tedavisi için Houston’da bir kliniğe yattı. 31 Ekim 2007 günü kan kanseri tedavisi gördüğü hastanede, 81 yaşında yaşamını yitirdi.
Kaynak 2 Erdal İnönü’nün Biyografisi
Erdal İnönü; öğretim üyesi, politikacıdır (Ankara 1926 – 31 Ekim 2007, Houston).
Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Fizik ve Matematik Bölümü’nü bitirdi (1947). Kaliforniya İnstitute of Technology’de yüksek lisans yaparak doktora derecesi aldı (1951). Bir yıl da Princeton Üniversitesi’nde araştırma yaptı. 1952’de Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi’nde fizik asistanlığına başladı. 1955’te doçent oldu. 1958’te yeniden ABD’ye giderek bir yıl Princeton’da, bir yıl da Oak Ridge National Laboratory’de araştırmalar yaptı. 1960’da yurda dönünce ODTÜ kuramsal fizik dalına profesör olarak atandı. Aynı zamanda 1964’e kadar kuramsal fizik bölümü başkanlığını da yürüttü. 1865-1968 arası ODTÜ Fen ve Edebiyat Fakültesi dekanlığı yaptı, 1968’de bir kez daha ABD’ye gitti. 1970’te de rektör oldu. 1971’de TÜBİTAK Bilim Ödülü’nü kazandı.
1975’te konuk öğretim üyesi olarak gittiği Princeton Üniversitesi’nden dönünce ODTÜ’den ayrılarak Boğaziçi Üniversitesi’ne geçti. Fizik Bölümü ve Temel Bilimler Fakültesi dekanlığı yaptı. Aynı zamanda TÜBİTAK Temel Bilimler Araştırma Enstitüsü müdürlüğünü de yürüttü.
Politikaya Giriyor
1983’te politikaya girmeye zorlanınca tüm görevlerinden ayrıldı. 6 Haziran 1983’te Sosyal Demokrat Partisi’nin (SODEP) kurucu üyesi ve genel başkanı oldu. Temmuz 1983’te Milli Güvenlik Konseyi tarafından üyeliği ve başkanlığı veto edildiyse de Aralık 1983’te yeniden genel başkanlığa geldi. 25 Mart 1984 Yerel Seçimlerinde, partisi % 21.7 oranında oy alarak ikinci büyük parti konumuna geldi. Halkçı Parti (HP) ile birleşme yönünde HP başkanı Aydın Güven Gürkan ile anlaşmaya vardı (Ağustos 1985). Kasım 1985’te toplanan kurultayda SODEP kendini kapatarak HP ile Sosyal Demokrat Halkçı Parti’yi (SHP) oluşturdu.
1986 Mayısında toplanan SHP Kurultayı’nda da genel başkanlığa seçildi. 28 Eylül 1986’da yapılan ara seçimlerde ve 1987 genel seçimlerinde İzmir’den milletvekili seçildi. 1987 Kurultayı’nda, Haziran 1989, Şubat 1990 Olağanüstü kurultaylarında, genel başkan ve İzmir’den milletvekili seçildi. Ekim 1991 erken genel seçimlerinden sonra kurulan DYP-SHP koalisyon hükümetinde başbakan yardımcılığını üstlendi. Nisan 1993’te Turgut Özal’ın ölümüyle S. Demirel’in cumhurbaşkanı seçilmesi üzerine koalisyon ortaklığını bir süre daha yürüttüyse de daha sonra siyasetten çekildi, anılarını yazdı.
Başlıca eserleri:
Çıplak Homogen Reaktörler İçin Ekstrapolasyonun Tanımı Üstüne (1958), 1923-1966 Döneminde Fizik Dalındaki Araştırmalara Türkiye’nin Katkısını Gösteren Bir Bibliyografya ve Bazı Gözlemler (1971), M. Serdaroğlu ile birlikte Fizikte Grup Kuramı Yöntemleri (1983), Anılar ve Düşünceler (siyasal anılar, 1997).
