Felç nedir? Felç nasıl meydana gelir? Felç belirtileri ve reskleri nelerdir, felç nasıl tedavi edilir? Felç hakkında bilgi.
Felç Nedir – Belirtileri Nelerdir?
Felç; Vücudun bir, ya da birçok organının hareketsiz, duyusuz kalışına felç (inme) denir. Felçte isteme bağlı olan, olmayan kaslar, sinirler iş göremez hale gelir, organların çalışmaları durur. Kasların, kirişlerin kesilmesi, eklemlerin katılaşması, anestezi etkisiyle bir organın hareketi yok olması, ya da azalması felç sayılmaz; bir hastanın koma halindeki hareketsizliği de felç değildir.
Felç gerek beyindeki merkez hücrelerinin, gerekse merkez dışı sinirlerin her hangi bir bozukluğa uğramasından ileri gelir. Sebeplere göre de felcin şekli değişir. Vücudun yalnız bir yanı tutmuyorsa buna yarım felç (hemipleji) denir; her iki yan inmeye uğradıysa bu tam felç (parapleji) dir.
Felç Nasıl Meydana Gelir?
Felç, genel olarak, boyundaki atardamarların tıkanması, büzülmesi, yumuşaması, iltihaplanması gibi sebeplerden ileri gelir. Bilirsiniz ki beynin kabuk kısmı hareketlere kumanda eder. Bu kumanda beyinden aşağıya doğru çaprazlamasına dağıldığı için, beyin kabuğunun sol bölümünde olan bir bozukluk, yüzde solda, boyundan aşağı kesimde ise sağ yanda kendini gösterir. Sağdaki bir aksamanın sonucu da yüzde sağda, gövdede solda görülür.
Felç Belirtileri
Felçlerin türlü çeşitleri vardır, belirtileri de buna göre değişir. Karıncalanma, uyuşma, konuşamama, konuşma zorluğu, unutkanlık, baş dönmesi gibi hafif belirtilerle yavaş başlayan felçler vardır.
Beyin damarlarındaki, kan dolaşımındaki bozukluklardan ileri gelen bu haller, aksaklık düzelmezse gittikçe artar, gerçek bir felç ortaya çıkar, çoğunlukla vücudun bir yanında, yukarıdan aşağıya kudretsizlik, hareketsizlik başgöserir. Buna karşılık birden gelen, hastayı yere düşüren felçler de vardır. Apopleksi denilen bu türlü felçler, çoğunlukla, sinir hücrelerinin birden bozulmasından ileri gelir.
Yarım Felç
Yarım felçlerde inme inen yandaki kol, bacak tutulup kaldırılır, sonra bırakılırsa bu organlar cansızmış gibi düşüverir. Bu, felcin en kesin belirtilerinden biridir. Ayrıca, dizlere, topuğa vurarak, keskin bir şey sürterek de felç anlaşılır. Diz altına bir kere vurulunca felçli bacak birkaç kere hareket eder; sağlam yanın diz altına vurulunca felçli yanda da kaslar gerilir. Ayak elin ayası ile birden yukarı itilirse bir titreme, sarsıntı görülür. Felçli yanın ayağına, topuğun dışına doğru bir iğne, ya da bıçak ağzı sürtülürse ayakta hareket görülmez; sağlam ayak ise bu gibi bir durumda derhal kasılır, geri çekilir.
Felçli bölgelerde ısı azdır, elle dokununca soğuk gelir. Şişlik de olabilir; ayrıca, parmakla basılınca iz kalabilir.
Yarım felçlerde bilinç (şuur) kaybolmamışsa hasta kendini bilir; zihni oldukça iyi işler. Yalnız, bozukluk beyin kabuğunda ise hasta konuşamaz, ya da zor konuşur.
Felç Tedavisi
Hasta, inme inince kendini kaybedip düşmüşse onu kaldır-mamalı, sarsmaktan kaçınmalıdır. Olduğu yerde bırakıp derhal hekim çağrılmalıdır. Çünkü sebep hemen teşhis edilmezse tedavide yanlışlık yapılabilir. Gene ilk safhada kan almak, kalbi kuvvetlendirici ilâçlar vermek gerekebilir.
Felçlerde hastalığa yol açan bozukluğu bulmak için hekim çeşitli muayeneler yapar. Bu arada, beyin kanaması, beyin damarlarının küçülmesi, kan dolaşımının durması, beyin zarı iltihabı (menenjit), beyin iltihabı (ansefalit), beyin frengisi, kan zehirlenmesi, şeker hastalığı koması, kafa sarsıntısı, kafa içi basıncı, sıcak çarpması, kafatası kırıkları, sara, tetanoz, kuduz, havale… gibi sebepler aranır. Bu arada, hastanın yakınlarının vereceği bilgiler de teşhise yardım eder.
Felcin neden ileri geldiği tespit edildikten sonra, buna göre çeşitli yollardan tedaviye geçilir. Sebep ortadan kaldırılmaya çalışılırken damarları açıcı, kalbi kuvvetlendirici ilâçlar verilir, hastanın özel bir şekilde yatması sağlanır. Bazı durumlarda, daha sonra elektrik tedavisine geçilir. Yüksek tansiyon, damar sertliği sonunda damarları yavaş yavaş tıkanmasından ileri gelen felçler ruhi alanda da bozukluk doğurduğundan tedavi zordur, başarılı sonuca varma ihtimali azdır. Beyin damarlarındaki kanamalardan ileri gelen felçlerde ölüm tehlikesi daha çoksa da tehlike atlatılırsa alınacak tedbirler iyi sonuç verebilir. Amboli denilen birdenbire damar tıkanması sonucu olan felçte, tıkayıcı maddelerden ileri gelen bozukluk atlatılırsa sonradan tehlikeli bir durum olmayabilir.
Felçler, derecesine, sebebine göre, tedaviden sonra, bazen tamamıyla giderilebilir; bazısında ise hasta organ eski sağlam haline tamamıyla dönemez. Bu arada, bacaklarında felç geçirmiş olanların kendilerine göre aksak bir yürüyüşleri vardır.
