Gıyaseddin Balaban kimdir ve ne yapmıştır? Delhi Sultanı Gıyaseddin Balaban hayatı, biyografisi, hükümdarlık dönemi hakkında bilgi.
Gıyaseddin Balaban
Gıyaseddin Balaban Kimdir?
Gıyaseddin Balaban; (ö. 1287, Delhi), 1266-87 arasında Delhi sultanıdır. Muizzi hanedanının (1206-90) en önemli hükümdarlarındandır.
Kıpçaklann Alperiler boyunun Türkistan’ daki kollanndan birinin başbuğunun oğluydu. Küçük yaşta Moğollara tutsak düştü. Gucerat’ta Hoca Cemaleddin Basrî tarafından satın alınıp eğitildi. Şemseddin İltutmuş döneminde (1211-36) köle (memlûk) olarak saraya alındı. Zamanla yükselerek İltutmuş’un kızı Raziye Begüm döneminde (1236-40) emir-i şikâr, Alaeddin Mesud Şah döneminde (1242-46) emir-i hâcib oldu. Ülke yönetiminde etkili olmaya başlaması, Nâsıreddin Mahmud Şah dönemine (1246-66) rastlar. 1249’da hanedandan biriyle evlenerek Uluğ Han sanını aldı ve saltanat naipliğine atandı. 1253’te hükümdar tarafından yönetimden uzaklaştırılması, eyaletlerdeki Türk emirlerinin ayaklanmasına yol açınca 1254’te eski görevlerine döndü.
1266’da Nâsıreddin Mahmud Şah’ın ölümü üzerine Gıyaseddin Balaban adıyla kendini sultan ilan etti. Doab’da ayaklanan racaları bastırdı. Ticaret yollarının güvenliğini sağladı. Moğol saldırılarına karşı ordusunu güçlendirdi. Ölümü üzerine baş gösteren iktidar boşluğu 1290’da II. Firuz Şah’ın yönetimi ele geçirip Halaciler hanedanını kurmasıyla son buldu.
Gıyaseddin Balaban, Hindistan’da ilk kez İltutmuş döneminde uygulanan ikta sistemini yeniden düzenlemiştir. Din ve mezhep ayrımı gözetmemekle birlikte, Müslümanlara Hindulardan daha çok olanak tanımıştır.
